Mrk 462 Galaksisinde Bulunan Minyatür Kara Delik
Gökbilimciler, Güneş’in kütlesinin yaklaşık 200 bin katına sahip olan bir kara deliği, Mrk 462 galaksisinde keşfettiler. Bu galaksi, Samanyolu Galaksisi’ndeki yüz milyar yıldızdan çok daha az, yalnızca birkaç yüz milyon yıldıza ev sahipliği yapmaktadır. İçindeki bu minyatür kara delik, şimdiye kadar tespit edilen benzerlerinden sadece birkaç tanesinden biridir.
New Hampshire’daki Dartmouth College’dan Jack Parker, “Mrk 462’deki bu kara delik, süper kütleli veya canavar kara deliklerin en küçüğü arasında yer alıyor” diyerek, bu keşfin zorluklarından bahsetti. Gökbilimcilerin daha büyük galaksilerde kara delikleri genellikle galaksi merkezindeki yıldızların hızlı hareketlerini inceleyerek bulabildiğini belirtti. Ancak, cüce galaksiler bu yöntemin etkin bir şekilde uygulanması için genellikle çok küçük ve loş kalmaktadır.
Bunun yerine, gökbilimciler, büyüyen kara deliklere dair izler aramakta; bunlar arasında milyonlarca dereceye kadar ısınan gaz ve parlayan X-ışınları da bulunmaktadır. Daha önce sekiz cüce galakside kara delik büyümesinin izleri bulunmuştu, ancak büyüyen bir kara deliğin X-ışını izi yalnızca Mrk 462’de tespit edilebildi.
Yüksek enerjili X-ışınlarının, düşük enerjili olanlara kıyasla alışılmadık derecede yoğun olması ve diğer dalga boylarındaki verilerle yapılan karşılaştırmalar, Mrk 462 kara deliğinin gaz tarafından büyük ölçüde gizlendiğine işaret etmektedir. Çalışmayı yürüten Ryan Hickox, “Gömülü kara delikleri tespit etmek açıkta olanları bulmaktan çok daha zor. Bu nedenle, bu örneği bulmak, benzer kara deliklere sahip çok daha fazla cüce galaksi olduğunu düşündürüyor” diyerek önemli bir noktaya dikkat çekti.
Hickox ayrıca, “Bu bulgu, astrofizikteki önemli bir soruyu ele almaya yardımcı olabilir: Kara delikler evrende bu kadar erken bir dönemde nasıl bu kadar büyük hale geldi?” şeklinde ekledi. Kara deliklerin hızlı bir şekilde büyüdüğü bilinmekte, ancak Big Bang’den sonra bu kadar yüksek bir kütleyi bu kadar çabuk biriktirmeyi nasıl başardıkları hala belirsizliğini korumaktadır. Bir teoriye göre, bu kara delikler oluşurken Güneş kütlesinin on binlerce katı kütleye sahipti ve erken evrende tohumlar gibi dağıldıkları düşünülmektedir. Belki de bu süreç, devasa gaz ve toz bulutlarının çöküşünün bir sonucu olarak ortaya çıkmıştır.
Süper kütleli kara deliklere sahip cüce galaksilerin büyük bir kısmı, ilk nesil yıldızlardan gelen küçük kara delik tohumlarının, erken evrende Güneş kütlesinin milyarlarca katına sahip nesneler oluşturmak üzere şaşırtıcı bir hızla büyüdüğüne işaret etmektedir. Parker, “Tek bir örnekten güçlü sonuçlar çıkaramayız ama bu bulgu, cüce galaksilerdeki gömülü kara delikler için çok daha kapsamlı aramalara teşvik etmelidir” diyerek, bu keşfin önemini vurguladı.
“Öğrenebileceklerimizden heyecan duyuyoruz.”
Kaynak: Independent Türkçe
