Mikroplastikler ve Sağlık Üzerindeki Etkileri
Mikroplastikler, 5 milimetreden daha küçük boyutlardaki, çevre kirliliğine yol açan ve çoğunlukla petrol türevlerinden üretilen, suda çözünmeyen polimerik parçacıklardır. Bu parçacıklar düzgün şekilli veya şekilsiz olabilmekte ve çevremizdeki birçok üründe yer alabilmektedir. Uzmanlar, özellikle deniz tuzunda bulunan mikroplastiklerin, insan sağlığı üzerinde ciddi tehditler oluşturduğunu belirterek, bu konuda toplumun bilinçlenmesi gerektiğini vurgulamaktadır. Beslenme ve Diyetetik Bölümü Araştırma Görevlisi Eda Balcı, mikroplastiklerin sağlık üzerindeki etkileri hakkında önemli bilgiler sunmaktadır.
Balcı, “Mikroplastikler, plastik malzemelerin milyonlarca parçaya ayrılmasıyla oluşur ve yalnızca çevreye değil, insan sağlığına da ciddi zararlar vermektedir. Bu mikroplastikler, tükettiğimiz pek çok gıda maddesinde ve kullandığımız çeşitli ürünlerde mevcut olduğundan, farkında olmadan bu zararlı maddeleri yiyor, içiyor ve soluyoruz” şeklinde açıklama yapmıştır.
Göl Tuzu ve Kaya Tuzunda Mikroplastik Bulunuyor
Balcı, yapılan araştırmalarda gözle görülmeyecek kadar küçük mikroplastiklerin deniz ürünleri, safra tuzu, kişisel bakım ürünleri, biberonlar, kozmetik ürünler ve kağıt bardaklar gibi birçok gıda ve eşya içinde tespit edildiğini belirtti. “Türkiye’de mikroplastikler üzerine gerçekleştirilen bir çalışmada, 16 farklı marka sofra tuzu incelenmiş ve bu zararlı mikroplastiklerin sofra tuzlarında bulunduğu ortaya çıkmıştır. İncelenen tuzlar, farklı su kaynaklarından elde edilmiştir. Raporda en yüksek mikroplastik partikül sayısının deniz tuzunda bulunduğu, bunu göl ve kaya tuzlarının izlediği belirtilmiştir. Ayrıca, Dünya Sağlık Örgütü tarafından önerilen, bir yetişkin bireyin günlük alması gereken tuz miktarının 5-6 gram olması gerektiği, ancak Türkiye’de bu miktarın 15-18 gram aralığında olduğu ifade edilmiştir. Dolayısıyla, Türkiye’deki bireylerin tuz tüketiminin daha az olduğu diğer ülkelere göre çok daha fazla mikroplastik maruziyetine sahip olduğu vurgulanmaktadır” dedi.
En Fazla Karaciğerde, Böbrekte ve Dalakta Birikiyor
Balcı, mikroplastiklerin en çok karaciğer, böbrek ve dalakta biriktiğini dile getirirken, bu maddelerin vücuda zararları hakkında yapılan çalışmalara dikkat çekti. “Mikroplastiklerin vücuda zararları üzerine yapılan araştırmalar, bu etkilerin zamanla birikerek farkına varılabileceğini ortaya koymaktadır. Mikroplastikler, kanser gibi ciddi hastalıklara yol açabilmektedir. Özellikle bazı plastiklerde kullanılan kimyasalların obezite, insülin direnci, astım, doğum kusurları, üreme ve sinir sistemi bozuklukları gibi sağlık sorunlarına yol açtığı da belgelenmiştir. Ayrıca, Tip 7 olarak adlandırılan bisfenol içeren plastikler, östrojenik etkiye sahip olup erkeklerde erken ergenlik, meme büyümesi, pankreas bozuklukları ve tiroid rahatsızlıkları gibi birçok soruna neden olabilmektedir” şeklinde bilgi verdi.
Tüketicilerin tuzlarındaki mikroplastikleri tespit etmesinin oldukça zor olduğunu belirten Balcı, “Tuzların etiketlerinde hangi maddelerin ne kadar miktarda bulunduğu üreticiler tarafından net bir şekilde belirtilmelidir. Ayrıca, tuzların içeriğinde mikroplastiklerin varlığı kayda geçirilmeli ve bu tuzların analizleri yapılmalıdır. Analiz sonuçları, tüketicilerle paylaşılmalıdır” diyerek sözlerini tamamladı.
