Mikropların Hareketi ve Ortam Eğimi
Bir mikrobun hareket yönü, araştırmacıların elde ettiği yeni bulgulara göre o mikrobun bulunduğu ortamın eğimiyle doğrudan ilişkilidir. Son zamanlarda yapılan bir araştırmada, model bir mikrobun (kendiliğinden hareket eden küçük bir mikro alg) çeşitli şekillere sahip sınırlı alanlarda nasıl hareket ettiği incelenmiştir. Bilim insanları, bu mikro yüzücünün olasılık akışını tahmin etmeye yarayan ve deneylerle doğrulanan teorik modeller geliştirmişlerdir. Bu model sayesinde, ortamın eğimini değiştirerek bu tür mikropların hareketlerini doğrudan etkileyebilmek ve ortalama yörüngelerini önceden belirlemek mümkün hale gelmiştir.
Max Planck Enstitüsü Dinamikler ve Öz Düzenlenme Bölümünde çalışan araştırmacılar, yaklaşımlarını şu şekilde ifade etmiştir: “Mikroplar sınırlı alanlarda yön bulmakta sıklıkla zorluk yaşadıklarından, biz de mikropların sınırlı bir alandaki hareketinin arkasında belirli bir kalıp olup olmadığını merak ettik.” Bu soruya yanıt bulmak amacıyla kendiliğinden hareket eden tek bir mikrobun hareketlerini takip eden araştırmacılar, mikrobun hareketlerine ilişkin olasılık akışını deneysel olarak belirlemişlerdir.
Bir diğer ifadeyle, önceden belirlenen bir alanı alt bölümlere ayırmış ve her bir bölüm için hareket yönünün olasılığını belirlemişlerdir. Bu yöntemle, mikrobun gezinme davranışının tahmin edilebileceği bir harita oluşturulmuştur. Araştırma sonucunda şaşırtıcı bir bulgu elde edilmiştir; mikrobun, açık alanda rastgele hareket etmediği, bunun yerine ortalama hareket kalıbının hem büyük ölçüde düzenli hem de simetrik olduğu bulunmuştur.
Hareket kalıplarının haritası, olasılık akışlarının belirli bir dağılımını göstermektedir. Çalışmanın baş yazarları Jan Cammann ve Fabian Schwarzendahl, “Akışın kuvveti, özellikle bitişikteki katı yüzeyin eğimine bağlıydı. Daha yüksek bir eğim, daha kuvvetli bir akışla sonuçlanıyordu” şeklinde açıklamada bulunmuşlardır. Bu çalışma, PNAS bülteninde yayımlanmıştır.
Kaynak: Popular Science Türkiye
