Migrenin Yaygınlığı ve Etkileri
Ülkemizde toplumun yaklaşık %16.4’ünün migren hastalığından etkilendiği tahmin edilmektedir. Bilim insanları, migrenin karmaşık doğasını daha iyi anlamak için çeşitli araştırmalar yürütmektedir. Mide bulantısı, kusma, zonklayıcı baş ağrısı, ışığa ve sese aşırı duyarlılık gibi yaygın belirtilerle seyreden migren, milyonlarca bireyin yaşam kalitesini önemli ölçüde düşürmektedir. Dünya Başağrısı Derneği LTB Komitesi (Hastalık Yükünü Belirleme ve Önleme Komitesi) Direktörü ve Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Nöroloji Ana Bilim Dalı’ndan Prof. Dr. Derya Uludüz, migren hastalarının yalnızca çok küçük bir kısmının doğru tanı ve tedavi alabildiğini vurgulamaktadır. “Başağrısı ile başvuran hastalara, genellikle migren yerine stres, sinüzit veya boyuna bağlı ağrı gibi yanlış teşhisler konulmaktadır. Yeni nesil migren ilaçları, ciddi migren engelliliği olan hastalar için büyük bir umut ışığı olabilir” şeklinde açıklamalarda bulunmaktadır.
Tanısal Yanlışlıklar
Prof. Uludüz, migren tedavisindeki son gelişmeleri değerlendirirken, migrenin yaşam kalitesini önemli ölçüde etkilediğine dikkat çekmektedir. “Migren, engellilikle geçen günler açısından dünyada ikinci sırada yer almaktadır. Migren atağı sırasında iş, okul ve sosyal yaşamdan geri kalmak kaçınılmaz bir durumdur” demektedir. Başağrısı ile başvuran hastalara genellikle migren yerine stres, sinüzit veya boyun kaynaklı ağrı gibi yanlış tanılar konulduğunu belirten Uludüz, hekimlerin her hastada baş ağrısına ek olarak bulantı, ışığa duyarlılık gibi belirtilerin de bulunması gerektiğini düşündüğünü ifade etmektedir. Uludüz, ABD ve Avrupa’da yeni nesil migren ilaçlarının kullanılmaya başlandığını, bu ilaçların Türkiye’de tanı almış veya almamış ciddi migren engelliliği olan hastalar için büyük bir umut olabileceğini belirtmektedir.
İlaç Tedavileri
Prof. Uludüz, migren ataklarında kullanılan yeni ilaçlar hakkında bilgi vererek, “1980’lerden bu yana migren için geliştirilmiş temel ağrı kesiciler kullanılmaktadır. Bu klasik ilaçlar, migren atağı sırasında alındığında ağrıyı hafifletmek veya durdurmakta etkilidir. Ancak, bu ilaçların bir sorunu vardır; genişlemiş kan damarlarını daraltarak migren ataklarını durdururlar. Bununla birlikte, kan damarlarının daralması kalp krizi veya felç riskini artırmaktadır. Yeni geliştirilen ilaç grubu, migren atağı sırasında oldukça etkili olduğu, kalp ve beyin damar hastalığı riski oluşturmadığı ve atak tedavisinde 2 saat içinde etkili olduğunu göstermektedir. Bu ilaç grubu, Amerika Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) tarafından 2019 yılında onaylanmıştır. Ayrıca, geçen aralık ayında FDA’dan onay alan bir ilacın damar daralmasına neden olmadığı belgelenmiştir” şeklinde değerlendirmelerde bulunmaktadır.
Migren Önleyici Aşılar
Migrenin temelinde iltihabi bir hastalık yattığını dile getiren Prof. Uludüz, “Ağrıları tetikleyici herhangi bir faktör (genetik yatkınlık, uyku sorunları, beslenme sorunları, fiziksel yorgunluk, stres vb.) beyin ağrı merkezinde sinir uyarılarını tetikler ve bu yanlış uyarılar iltihap maddelerinin salınımına yol açar. Bu iltihap maddelerinden en önemlisi CGRP’dir. CGRP proteini, damarlarda genişleme yaparak, genişleyen damarların beyin dokusuna baskı yapması suretiyle ağrıya neden olmaktadır” demektedir. Migrene özgü olarak geliştirilen bu CGRP proteinlerini hedef alan antikorların mevcut olduğunu ve bu mekanizma ile çalışan ilaçların “migren aşısı” olarak adlandırıldığını belirtmektedir. “Aşı denilince akla gelen, bir kez uygulanıp hastalığın ortadan kalkacağı düşüncesidir. Ancak bu ilaçlar, 15 gün veya aylık aralıklarla uygulanmakta ve migren veya küme baş ağrılarında atakların gelmesini önemli ölçüde engellemektedir. Aşıların ağrıyı önlemede %70’in üzerinde başarı oranı vardır; ancak klasik aşıların aksine etkisi ömür boyu sürmemektedir. Bu aşılar ayda sadece bir kez uygulanmakta ve dikkate değer bir yan etkisi bulunmamaktadır. Maliyetleri ise 500-600 dolar civarındadır. Şu an için bu aşılar ülkemizde mevcut değildir; ancak ciddi migren ve küme baş ağrısı olan hasta yüzdesi göz önüne alındığında, fiyatların düşürülmesi ve SGK tarafından karşılanması için Sağlık Bakanlığı’nın onay vermesi beklenmektedir” şeklinde sözlerini tamamlamaktadır.
