Metaverse: Yeni Fırsatlar ve Gerçekler
Metaverse, Türkiye’de genellikle çevrimiçi arsa spekülasyonu ve hızlı gelir elde etme fırsatları olarak algılanmaktadır. Gelir potansiyeli yadsınamaz, ancak Metaverse hakkında hala eksik veya yanlış anlaşılan birçok nokta bulunmaktadır. Bu nedenle, Metaverse’ün temel kavramlarını ve gelişim sürecini gözden geçirmek faydalı olacaktır.
Toplu Bir Yaklaşım
Metaverse kavramı, ilk kez 1992 yılında Neal Stephenson’ın Snow Crash adlı bilimkurgu romanında ortaya çıkmıştır. Ancak, bu kavram teknolojik açıdan henüz çok yenidir. Giyilebilir teknolojiler ve diğer gerekli bileşenler henüz tam olarak gelişim aşamasındadır. Metaverse, yalnızca yaşadığımız anı değil, gelecekte teknolojinin ve uygarlığın dijital dünyada alacağı yönü inceleyen toplu bir yaklaşımdır.
İnsan İhtiyacı
Metaverse’ün tek bir alan olmadığını, sosyal medya gibi genel bir kavram olarak düşünmek, konuyu daha iyi anlamamıza yardımcı olacaktır. Nasıl ki sosyal medya dünyasında birçok farklı platform varsa, Metaverse dünyasında da birçok sanal evren bulunmaktadır ve muhtemelen yeni evrenler de kurulacaktır. Her bir evren, sosyal ağlar gibi farklı değer önerileri ve tüketici yaklaşımları sunacaktır.
Günümüzde Metaverse kavramı, Facebook gibi büyük platformlar tarafından popüler hale getirilse de, bu alanda faaliyet gösteren birçok şirket uzun süredir çalışmalarını sürdürmektedir. İnsanların bu yenilikçi alana erken girip arsa gibi yollarla gelir elde etme çabaları, doğal bir davranıştır. Ancak, süreç çok yeni olduğu için net bir değer önerisi sunan anlamlı bir Metaverse henüz mevcut değildir.
Metaverse’ü doğal olarak gerçeğe uydurmaya çalıştığımız ve tek bir Metaverse olduğunu düşündüğümüz için, bu alanı Tapu Kadastro’nun parsel sorgulama alanı gibi algılayabiliyoruz. Ancak bu yanılgıdır; çünkü tek bir evren yoktur, evrenler sonsuzdur ve bu evrenler insanların hayal ettikleri gibi şekillenecektir. Metaverse’te gelir elde etmek mümkündür, fakat bu, arsa spekülasyonu ile değil, Metaverse’ü doğru ve verimli bir şekilde kullanarak gerçekleşebilir.
Metaverse henüz yeni bir alan olduğundan, bu alanda yapılan çalışmalar da oldukça tazedir. Sınırları olmayan bir evrenden bahsettiğimiz için, tasarım ve yazılım dünyasında yenilikçi yaklaşımlar göreceğimiz kesindir. Gelecekte Metaverse tasarımcılığı ve yazılımcılığı gibi yeni iş tanımlarının ortaya çıkması beklenmektedir. Ayrıca, Metaverse’te yarattığımız alanlarda çalışacak insan ihtiyacının artması da muhtemeldir.
Türkiye’de Metaverse üzerinden bazı belediyeler dahi alınıp satılmasına rağmen, altyapının bu konuda henüz yeterli olduğu düşünülmemektedir. Telkoder Yönetim Kurulu Başkanı Halil Nadir Teberci, Metaverse’ün gerektirdiği düşük gecikme ve yüksek veri aktarım hızlarına ulaşabilmek için Türkiye’de fiber altyapı, uydu haberleşmesi, veri merkezleri ve internet değişim noktaları konularında çalışmaların hızlandırılması gerektiğini belirtmektedir. Yani Türkiye’nin Metaverse dünyasına adım atabilmesi için ciddi altyapı geliştirmesi gerekmektedir.
Yeni Ürünler, Yeni Teknolojiler
Son günlerde, logosunu yenileyen Çinli teknoloji üreticisi Xiaomi, beş yeni cihazını tanıttı. Şirket, amiral gemisi telefon serisi Redmi Note 11’e, Redmi Note 11 Pro 5G, Redmi Note 11 Pro ve Redmi Note 11S modellerini ekledi. Yazılım ve işletim sisteminde de geliştirmeler yapan Xiaomi, verimlilik ve kişiselleştirmeyi artıran yeni işletim sistemi MIUI 13’ü duyurdu.
Türk Telekom, yerli teknoloji çözümleri üretme vizyonuyla Aspilsan Enerji ile işbirliği yaparak yerli lityum bataryaların geliştirilmesi ve ticari kullanımı konusunda önemli adımlar atmıştır. Aspilsan Enerji, Türk Telekom mühendislerinin desteğiyle geliştirdiği lityum bataryayı ilk kez Türk Telekom’un canlı şebekesinde deneyerek ticari olarak kullanıma sunmuştur.
Dünyanın en büyük işlemci üreticilerinden biri olan Intel, son dönemde yaşanan çip krizine önlem olarak yeni bir fabrika kuracağını açıklamıştır. 20 milyar dolarlık yatırımla ABD’nin Ohio eyaletinde kurulacak fabrika, Uzakdoğu merkezli çip tedarik sorunlarına çözüm olmayı hedeflemektedir.
Acer, dört yeni Chromebook modeli duyurdu. Acer Chromebook 311, 314, 511 ve 512 isimli modeller, MIL-STD 810H standardı, mekanik olarak sabitlenen tuş tasarımı, OceanGlass touchpad ve geri dönüştürülmüş plastik kullanımı gibi dayanıklılık ve çevre dostu özellikler taşıyan bir dizi yenilik sunmaktadır.
Türkiye Yapay Zekâ İnisiyatifi’nin (TRAI) yayımlanan Yapay Zekâ Girişimler Haritası’nda, görüntü işleme, öngörü ve veri analitiği, arama asistanı, doğal dil işleme, chatbot, makine öğrenmesi gibi alanlarda çalışan 226 girişim yer almaktadır. 2017 yılında 24 yapay zekâ girişimi bulunmasına rağmen, Türkiye’de özel sektörün yapay zekâya olan ilgisi artmış ve bu alanda değer yaratmaya devam eden girişimler ortaya çıkmıştır.
DenizBank, girişimcilere destek vermek amacıyla NEOHUB isimli iştiraki ile eğitim platformu Deniz Akademi aracılığıyla Girişimcilik Sertifika Programı düzenlemiştir. Program, toplam 10 hafta süren eğitimler ile katılımcılara özelleştirilmiş gelişim haritaları ve mentor desteği sunmuştur. Dokuz modülde 480 dakikalık eğitimi tamamlayan katılımcılar, Demo Day etkinliğinde yatırımcı sunumları ile jürinin karşısına çıkarak mezuniyet sertifikalarını NFT formatında almışlardır.
İsmail Hakkı Polat – Kadir Has Üniversitesi İletişim Fakültesi Öğretim Üyesi:
“Fiziksel evren ile meta evren arasındaki en büyük farklılık, fiziksel evrenin biricik, meta evrenin ise çoklanabilir olmasıdır. Yani ben İsmail Hakkı Polat olarak bile, o ‘kapış kapış’ sanal arsaların aynısını o yazılım ve donanımı kopyalayarak kendi Metaverse alanımı yaratabilirim. Dolayısıyla bu bilinmezlik sürecinin devamında, daha doğru bir zemine oturmasını bekleyebiliriz. Ancak asıl beklememiz gereken, toplumsal bilinçlenme sürecidir. Türkiye, 21. yüzyılın toplumsal ve ekonomik bir refah ülkesi olmak istiyorsa, Metaverse kavramını sadece spekülatif kazanç peşinde koşmak yerine, fırsat eşitliği sağlayan eğitim ve dayanışma uygulamalarıyla dolu bir ekosistem inşa etmelidir.”
Erkan Saka – Bilgi Üniversitesi İletişim Fakültesi Öğretim Üyesi:
Finansal Yatırım Kumar Gibi
“Metaverse heyecan verici bir gelişme. Başta sanal gerçeklik ve artırılmış gerçeklik teknolojilerini içeren çok katmanlı bir platform fikri var ve Metaverse dünyasının henüz başındayız. Ancak şu anki duruma baktığımızda, gerçek Metaverse deneyimi için henüz yeterli gelişmeler kaydedilmedi. Türkiye’de, arsa alınan platformların tek bir Metaverse ortamı gibi algılanması, yanılgıya neden olmaktadır. Oysa birçok platform mevcut ve yalnızca biri değil.”
Alphan Manas – Metaverse Derneği Kurucu Başkanı:
Amacımız Yeniliğe Yönlendirmek
“Metaverse’ün Türkiye’de daha iyi anlaşılması ve bilincin oluşması için 25 uzmanla birlikte Metaverse Derneği’ni kuruyoruz. Amacımız, insanların odağını spekülatif alanlardan teknolojik gelişime yönlendirmek. Metaverse’te arsa gibi alanları yatırım aracı olarak görmek yanlıştır, çünkü sınırsız bir evrenden bahsediyoruz ve arzı tanımlamak oldukça zor.”
Ümit Alan – İletişimci – Yazar:
Balona Dönme İhtimali de Var
“Metaverse, internetin yeni dönemine ilişkin önemli bir vizyon sunuyor. Ancak bu vizyonun yanlış anlaşılma ihtimali yüksek. Facebook’un Meta lansmanı sonrası hemen gerçekleşeceği düşünülse de, gerekli teknolojilerin gelişmesi için zamana ihtiyaç var. Bir balona dönüşme ihtimali de göz ardı edilmemelidir. Tek bir Metaverse evreni olduğu algısı yanıltıcıdır; gelecekte binlerce Metaverse evreni oluşabilir.”
