Mehmet Şimşek’in Atanması ve KKM Üzerine Beklentiler
Mehmet Şimşek’in Hazine ve Maliye Bakanı olarak atanmasıyla birlikte, hükümetin ekonomide yeni adımlar atması beklentileri artarken, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, Kur Korumalı Mevduat (KKM) sisteminden ‘aşamalı’ bir çıkış mesajı verdi. Ancak, döviz kurlarındaki artış, KKM’nin bütçeye olan yükünü her geçen gün artırıyor. Ekonomim yazarı Alaattin Aktaş, kurların yükselmesi nedeniyle yalnızca haziran ayında bütçeden KKM’ye ödenecek tutarın 150 milyar liraya ulaşabileceğini belirtti.
Aktaş, bu durumu şu şekilde ifade etti: “Haziran ayında TL cinsi hesaplar için 70-75 milyar lira, döviz tevdiat hesabı (DTH) dönüşümlü hesaplar için ise 75-80 milyar lira arasında bir kur farkı yükü hesaplanıyor. Bu durumda, bir aylık yük 150 milyar lira gibi ciddi bir rakama ulaşacak. Geçen yılın tamamındaki kur farkı yükü ise 182 milyar lira olarak kaydedilmişti.”
Aktaş’ın KKM Üzerine Hesaplamaları
Aktaş, bugünkü köşesinde KKM ile ilgili yaptığı hesaplamaları aktarırken, döviz kurundaki ılımlı artışın KKM üzerindeki etkilerini vurguladı. “Döviz kurunun ılımlı bir şekilde artışıyla birlikte, geçen yılın kasım ve bu yılın mart ayında sıfıra inen kur korumalı mevduat için bütçeden yapılan ödemeler haziran ayıyla birlikte olağanüstü bir artış gösterecek. Bu ay yalnızca bütçeden yapılması gereken kur farkı ödemesi 70-75 milyar lira civarında olacak. Bununla da sınırlı kalmayacak; haziran ayında kur farkı nedeniyle Merkez Bankası’na da 75-80 milyar lira arasında bir yük bineceği tahmin ediliyor.”
Merkez Bankası’nın Üzerindeki Yük
Merkez Bankası ve Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), KKM ile ilgili verileri gizlediği için hesap yapmak ve öngörülerde bulunmak oldukça zor. Bu nedenle, mantıklı bir yaklaşım benimsemek gerekiyor. Bu şekilde yapılan analizler, haziran ayı için böyle bir kur farkının gündeme gelebileceğini ortaya koyuyor. Şimdi haziran ayında oluşacak yükü Merkez Bankası açısından inceleyelim.
- Mart ayı ortalaması 1.6 trilyon lira olan KKM’nin yaklaşık %60’ının döviz cinsinden olduğunu varsayarsak, bu tutar 960 milyar lira eder.
- Bu tutarın %80’inin üç ay vadeli olduğunu düşünürsek, haziranda vadesi dolacak tutar 770 milyar lira olacaktır.
- 770 milyar liraya %17.5’lik bir kur artışı uygulandığında, ortaya çıkan aylık yük 135 milyar lira civarında olur.
Ayrıca, DTH dönüşümlü hesaplar için faiz tavanının ocak ayı sonunda kaldırıldığını unutmayalım. Mart ayında bankaların DTH dönüşümlü hesaplara ortalama %30 faiz uyguladığını varsayarsak, bu durumda üç aya düşen faiz oranı %7.5 olacaktır. Bu %7.5 faizi 770 milyar liraya uyguladığımızda, bulduğumuz tutar 58 milyar lira olur. Böylece, oluşan toplam kur farkı yükü 135 milyar lira; bunun 58 milyarı bankalar tarafından karşılandığında Merkez Bankası’na kalan yük 77 milyar lira olarak hesaplanmaktadır.”
Sonuç olarak, haziran ayının “hasılatı” şöyle görünmektedir: KKM nedeniyle bütçeden 70-75 milyar lira, Merkez Bankası’ndan ise 75-80 milyar lira arasında bir ödeme çıkacaktır. Topladığımızda ise, toplamda 150 milyar lira gibi muazzam bir rakam ortaya çıkıyor. Bu durum gerçekten dikkat çekici değil mi!
