Maymun Çiçeği Virüsü: Küresel Bir Tehdit
Dünyada endişe yaratan maymun çiçeği virüsü, şu ana kadar İngiltere, İspanya, Portekiz, ABD ve Kanada’da tespit edilmiştir. Bu virüs, vücutta yüzde ve diğer bölgelerde deri döküntüleri ile kendini gösterirken, ateş ve baş ağrısı gibi çeşitli semptomlara da yol açmaktadır. İspanya’da 23, Portekiz’de 20, İngiltere’de 8, Kanada’da 15 ve ABD’de 1 vaka kaydedilmiştir.
Maymun Çiçeği Virüsü Nedir?
Maymun çiçeği virüsü, Orta ve Batı Afrika’nın tropikal yağmur ormanlarında ortaya çıkan viral ve zoonoz bir hastalıktır. Bu hastalığın kaynağının genellikle kemirgenler olduğu düşünülmektedir. İnsanlarda ilk kez 1970 yılında Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde görüldüğü kaydedilmiştir. Virüs, iki farklı genetik gruba ayrılmaktadır: Orta Afrika maymun çiçeği virüsü ve Batı Afrika virüsü. Orta Afrika maymun çiçeği virüsü, Batı Afrika virüsüne göre daha ciddi olup, daha yüksek ölüm oranlarına sahiptir.
Maymun Çiçeği Virüsü Bulaşıcı Mı?
Maymun çiçeği virüsü, primat ve kemirgenlerden insana geçebilir. Virüs, insandan insana kolay bir şekilde bulaşmasa da, bu tür bulaşmalar mümkündür. İngiltere Sağlık Güvenliği Ajansı (UKHSA), yeni vakaların virüsün endemik olduğu bir ülkeyle herhangi bir seyahat bağlantısı olmadığını bildirmiştir. Bu durum, bireylerin bulaşma yoluyla enfekte olabileceğini göstermektedir. Virüs, enfekte olmuş yatak takımları ve giysiler gibi nesnelerle temas veya virüslü bireylerle uzun süreli yakın temasta solunum yoluyla yayılabilir. UKHSA’dan epidemiyolog Mateo Prochazka, virüsün cinsel yolla bulaşabileceğine dair bulgular olduğunu ifade etmiştir. Prochazka, “Daha da ilginç olan, enfeksiyonu cinsel temas yoluyla kapmış gibi görünen vakalar bulmak. Bu, salgın yanıtı ve kontrolü üzerinde etkileri olacak yeni bir bulaşma yolu. Vücudunda olağandışı kızarıklık fark eden kişilerin, gecikmeden sağlık kuruluşlarına başvurmalarını tavsiye ediyoruz.” şeklinde açıklamalarda bulunmuştur.
Maymun Çiçeği Virüsü Belirtileri Neler?
Maymun çiçeği virüsünün belirtileri arasında en yaygın olanları şunlardır:
- Deri döküntüleri ve kabarıklıklar
- Ateş
- Sırt ve kas ağrıları
- Şişmiş lenf düğümleri
Lenfadenopati (lenf bezlerinin şişmesi), sırt ağrısı, kas ağrıları ve şiddetli halsizlik ile karakterize edilen invazyon dönemi 0-5 gün arasında sürmektedir. Lenfadenopati, başlangıçta benzer semptomlar gösteren diğer hastalıklarla (suçiçeği, kızamık, çiçek hastalığı) karşılaştırıldığında maymun çiçeği virüsü vakasının ayırt edici bir özelliğidir. Deri döküntüsü genellikle ateşin ortaya çıkmasından sonraki 1-3 gün içinde başlar.
Maymun Çiçeği Virüsünün Tedavisi, Aşısı Var Mı?
Henüz maymun çiçeği virüsü enfeksiyonu için kanıtlanmış ve güvenli bir tedavi yöntemi mevcut değildir. Ancak, 2019 yılında çiçek hastalığı ve maymun çiçeği hastalığının önlenmesi amacıyla daha yeni bir aşı onaylanmış olmasına rağmen, bu aşı henüz kamu sektöründe yaygın olarak bulunmamaktadır.
Maymun Çiçeği Hastalığından Nasıl Korunur?
Çoğu insan, enfeksiyonu birincil olarak hayvandan insana bulaşmadan kaynaklanmaktadır. Yabani hayvanlarla, özellikle hasta veya ölü hayvanlarla, etleri, kanları ve diğer kısımları da dahil olmak üzere korunmasız temastan kaçınılmalıdır. Ayrıca, hayvan eti veya parçaları içeren tüm yiyecekler yemeden önce iyice pişirilmelidir. Maymun çiçeği virüsü ile enfeksiyonu önlemek için alınabilecek önlemler şunlardır:
- Virüsü barındırabilecek hayvanlarla temastan kaçının (maymun çiçeğinin görüldüğü bölgelerde hasta veya ölü bulunan hayvanlar dahil).
- Hasta bir hayvanla temas etmiş herhangi bir kontamine malzemeyle temastan kaçının.
- Enfekte hastaları, enfeksiyon riski altında olabilecek diğer bireylerden izole edin.
- Enfekte hayvanlar veya insanlarla temastan sonra iyi el hijyeni uygulayın. Örneğin, ellerinizi sabun ve suyla yıkayın veya alkol bazlı el dezenfektanı kullanın.
- Hastalara ile temas ederken kişisel koruyucu ekipman (KKD) kullanın.
Maymun Çiçeği Virüsü Türkiye’de Görüldü Mü?
Türkiye’de henüz maymun çiçeği virüsü tespit edilmemiştir. Sağlık Bakanlığı tarafından yapılan bir açıklamaya göre, Türkiye’nin hava taşımacılığında transit bir ülke olması nedeniyle bazı önlemler alınması gerektiği belirtilmiştir. Uzmanlar, “Uluslararası yolcu transit noktalarının uyarılması, uyarı sistemlerinin ve alarmlarının kurulması gerekmektedir. Havaalanı girişlerinden itibaren sıkı bir denetim olmalı, ancak mevcut durumda bunun yeterince sağlanmadığı görülmektedir.” şeklinde önerilerde bulunmaktadır.
