Mars’ta Metan Gazı: Bir Gizem ve Yeni Teoriler
Dünya’da metan gazı, genellikle inek gibi besi hayvanlarının gaz çıkarmasıyla atmosfere salınmaktadır. Ancak uzmanlar, bu gazın aynı zamanda çeşitli jeolojik süreçlerle de açığa çıkabileceğini belirtmektedir. NASA’nın Mars’taki uzay aracı Curiosity, 2019 yılında Mars’ta metan gazı keşfettiğini duyurduğunda, bu buluş bilim dünyasında büyük bir heyecan yarattı. Ancak bu keşif, zamanla daha karmaşık bir hal aldı.
Bilim insanları, metanın kaynağını anlamadan önce başka bir gizemi çözmek zorunda kaldılar. Curiosity, Gale Krateri’nin yüzeyinde tekrar tekrar metan tespit ederken, Avrupa Uzay Ajansı’nın ExoMars isimli yörünge aracı neden atmosferde bu gazı saptayamıyordu? NASA’nın Güney Kaliforniya’daki Jet Propulsion Laboratuvarı’nda çalışan Chris Webster, bu esrarengiz durumu şu şekilde ifade etti: “Avrupa ekibi metan görmediğini açıkladığında kesinlikle şok olmuştum.”
Görünmez Hale Gelen Metan Teorisi
Bu gizemi çözmek amacıyla birçok teori ortaya atıldı. Son olarak, bilim insanları, sakin gecelerde yüzeye yakın metan havuzlarından gaz salınımı yapıldığını ve bu gazın gündüzleri dağılarak “görünmez” hale geldiği hipotezini geliştirdiler. Curiosity üzerindeki metan gazını tespit eden TLS isimli bilimsel cihaz, yüksek enerji gereksinimi nedeniyle diğer cihazlarla çakışmamak için sadece gece çalışıyordu. Avrupa’nın yörünge aracı ise, Güneş ışığından faydalanmak için tespitlerini gündüz yapıyordu.
Bu teoriyi test etmek isteyen Curiosity ekibi, metan gazını gündüz vakti ölçmeye karar verdi. Yapılan ölçümler, gece tespit edilen gazın gündüzleri gerçekten de kaybolduğunu ortaya koydu. Yani Mars kraterlerinden salınan metanın, yörünge aracının kadrajına girebilmesi için atmosferde yeterince birikmesi gerekiyordu; ancak bu birikim gerçekleşmiyordu.
Yeni Sorular ve Araştırmalar
Astronomy and Astrophysics isimli hakemli bilimsel dergide yayımlanan bulgular, bu bilmecenin önemli bir kısmını aydınlattı. Ancak bu durum, yeni bir sorunun ortaya çıkmasına vesile oldu: Gündüzleri metanı yok eden mekanizma nedir? Bilim insanları şimdi bu sorunun cevabını bulmaya çalışmaktadır. Webster, “Arazi aracından ve yörüngeden gelen veri kümelerini uzlaştırmak için normalden daha hızlı bir imha mekanizması gerekiyor,” ifadelerini kullandı.
Böyle bir mekanizmanın varlığını belirlemek, bilim insanlarının önünde yeni bir hedef olarak duruyor. O zamana kadar, Mars’taki metan gizemi çözülmemiş bir muamma olarak kalmaya devam edecek.
