Kara Delik M87*: Yeni Bir Keşif ve Önemli Gelişmeler
Yaklaşık iki yıl önce, tarihte görüntülenmesi başarılmış ilk kara delik olan M87* adı verilen kara deliğin fotoğrafı çekilmiş ve bu durum bilim dünyasında büyük bir heyecan yaratmıştı. Burada çalışan bilim insanları, bu kara deliğin ilerleyen zamanlarda farklı özelliklere sahip olabileceğini belirterek araştırmalarını sürdürdüklerini ifade etmişti. Yeni gelen haberlere göre, tarihte fotoğraflanabilen ilk kara delik, yine bir ilke imza atmayı başardı.
M87* etrafındaki elektromanyetik dalga yapısıyla gündeme gelmeyi başardı. Kara delikte ortaya çıkan bu ilk yapı, bilim insanlarının dikkatini çekmekte ve M87* kara deliği ilerleyen süreçte daha farklı gelişmelerle gündeme geleceği konusunda ipuçları vermektedir.
Event Horizon Teleskobu’nun kaydettiği veriler üzerinde çalışan astronomlar, kara delik çevresinde bir manyetik alan tespit etti. Kara delikten yayılan ışıkları inceleyen araştırmacılar, bu manyetik alanın ışığın bükülmesi sayesinde ortaya çıktığını duyurdu. Kara delik etrafındaki güçlü çekim alanı, fotonların yayılma yönünü de değiştirmekte, bu nedenle Dünya’dan yaklaşık 55 milyon ışık yılı uzaklıktaki bu kara deliğin daha pek çok detayının keşfedilmesi gerektiği düşünülüyor.
Konu hakkında açıklama yapan astronom Ivan Marti-Vidal, bu yeni buluşun önemli bir kilometre taşı olduğunu vurguladı. Işığın polarizasyonu üzerine odaklanan Marti-Vidal, Nisan 2019’da fotoğrafı çekilen kara deliğin altında yatan fiziği anlamanın ilerleyen dönemlerde daha kolay olacağını söyledi.
Polarizasyon nedir? Polarizasyon, elektromanyetik radyasyon olarak bilinen bir fenomendir. Bir ışık parçacığı uzayda hareket halindeyken belirli bir yönde doğrultusunu değiştirebilir. Bu noktada karşımıza çıkan polarizasyon, elektromanyetik radyasyon olarak da adlandırılmaktadır.
Kara Delik Nedir?
Kara delik, çok büyük kütleye ve devasa çekim kuvvetine sahip kozmik yapılara verilen isimdir. Çekim kuvvetleri sayesinde yakın mesafelerindeki her şeyi içine çeken kara delikler, uzayda dev boyutlara ulaşabilir. Neden oluştuklarının cevabı ise kütle çekim kuvveti ile yıldız iç basıncının çatışmasında gizlidir. Ömrünün sonuna yaklaşan yıldızlarda, merkezdeki nükleer tepkimeler kütle çekim kuvvetini dengelemekten aciz kalır ve bu nedenle yıldızın tüm kütlesi merkeze doğru çekilmeye başlar.
Bir süre sonra, tüm kütle bir noktada toplanmış olur ve yoğunluk inanılmaz bir şekilde artar. Bu durumda, kütlenin çevresinde bulunan her şey, hatta ışık bile, bu yeni oluşan yapının içine doğru çekilir.
Kara Delik Nasıl Oluşur?
En genel haliyle, Güneş’ten çok daha büyük olan yıldızların patlayıp içine çökmesi sonucu kara delikler oluşur. Burada “Güneş’ten çok daha büyük” derken, kütlesi Güneş’inkinin 20 katı kadar olan yıldızları kastediyoruz. Öyle bir cisim düşünün ki, 20 Güneş kütlesine sahip ama çapı sadece 16 kilometre. Bu kadar olağanüstü cisimler, evrenin sırlarını çözme yolunda önemli bir yer tutar.
İlk Kez Fotoğrafı Çekildi
Gökbilimciler, uzak bir galaksinin merkezinde yer alan süper kütleli kara deliğin ilk kez fotoğrafını çekmeyi başarmıştı. 2019 yılında yaşanan bu gelişme, milyonlarca kişinin uzaya olan ilgisini artırmıştı. Canlı yayınla tüm dünyanın izlediği bu kara delik, biraz flu da olsa çekilen fotoğrafıyla dikkat çekti. 40 milyar km çapı ile Dünya’dan üç milyon kat daha büyük olan dev kara deliği bilim insanları “canavar” olarak tanımladı.
Dünya’dan 500 bin katrilyon (500 kentilyon) km uzaktaki kara deliğin fotoğrafını çekmek için dünyanın farklı bölgelerinde yer alan 8 teleskop kullanıldı. Kara delik hakkında gelişmeler, bilim camiası tarafından olduğu kadar dünya genelindeki milyonlarca bilim sevdalısı tarafından büyük bir merakla takip ediliyor. Zira M87* adlı kara delik, birçok ilki barındırmaktadır.
