Los Angeles’teki Orman Yangınları Kontrol Altına Alınamadı
ABD’nin California eyaletine bağlı Los Angeles kentinde devam eden orman yangınları, henüz tam anlamıyla kontrol altına alınabilmiş değil. Bu yangınlar, geniş bir alanı kül ederken, on binlerce insanın tahliye edilmesine sebep oldu. En az 24 kişinin hayatını kaybettiği bu felakette, yüz binlerce yapı da yok oldu. Tüm çabalara rağmen, en az üç büyük yangın halen sürmektedir.
Elektrik Kesintileri ve Trafik Kaosu
Yangınların en büyüğü olan Palisades yangını, Mel Gibson ve Paris Hilton gibi ünlülerin de yaşadığı Pacific Palisades mahallesini de kapsayan geniş bölgeleri tahrip ediyor. Yangınların sebebi araştırılmakta. Perşembe günü, “Kenetth Yangını” adı verilen yeni bir yangın daha başladı. Bu yangınla ilgili olarak bir kişinin kundaklama şüphesiyle gözaltına alındığı bildirildi. Kentin büyük bir bölümü elektrik kesintileri yüzünden karanlığa gömülürken, tahliye için yola çıkanların yoğunluğu nedeniyle trafik felç oldu. Okul ve üniversiteler de bu nedenle kapatılmak zorunda kaldı.
32 Saatlik Tehlike Alarmı
Yangının geniş alana yayılmasına neden olan rüzgarların bugün daha da yoğunlaşması bekleniyor. Ulusal Hava Durumu Servisi’nden meteorolog Ryan Kittell, en kuvvetli rüzgarların bugün yerel saatle 04:00’te başlayacağını ve Çarşamba günü öğleden sonra sona ereceğini duyurdu. 32 saat sürecek tehlikeli hava koşullarının yangını daha da büyütmesinden endişe ediliyor. Devam eden kuru ve sert hava koşullarının yanı sıra, yağış beklentisinin de düşük olması durumu daha da kritik hale getiriyor. Kittell, “Asıl sorun, 25 Ocak’a kadar büyük bir yağış ihtimalinin olmaması, hatta hiç olmaması” dedi. Angeles İlçe İtfaiye Şefi Anthony Marrone da kent sakinlerine olası tahliye emirlerine uymaya hazır olmaları gerektiğini hatırlattı.
Yangınların Sebebi Elektrik Hatları mı?
Müfettişler, yangınların nedenlerini belirlemeye çalışırken, bölge sakinleri yangınlardan en az birinin elektrik altyapısından kaynaklanmış olabileceğini düşünüyor. New York Times gazetesinde yer alan bilgilere göre, 1992’den bu yana Kaliforniya’da gerçekleşen 3.600’den fazla orman yangınının, elektrik hatlarındaki sorunlardan kaynaklandığı tespit edildi. Pasadena bölgesindeki Eaton yangını nedeniyle mülkleri zarar gören ev sahipleri, kiracılar ve iş yeri sahipleri, ABD’li elektrik dağıtım şirketi Southern California Edison’a dava açtı. Şirket, yangının çıkış nedenini araştırdığını duyurdu. New York Times, 2017 yılında meydana gelen Thomas yangını, 2018’deki kamp yangını ve 2021 yazındaki Dixie yangınının da elektrik hatlarıyla ilgili olduğunu hatırlattı ve benzer sorunların sadece Kaliforniya’da değil, diğer eyaletlerde de yaşandığını vurguladı.
Yangınların Hızla Yayılma Sebepleri
Hafta sonu hafifleyen rüzgarların yeniden hız kazanarak saatte 110 kilometreye ulaşacağı belirtilirken, alevlerin daha geniş bir alana yayılmasından korkuluyor. Peki, Los Angeles’taki bu yangınlar neden bu kadar yoğun ve nasıl bu kadar hızlı yayıldı? İşte uzmanların dikkat çektiği detaylar:
- Bitki Örtüsü: Uzmanlar, El Nino hava olayı nedeniyle 2024’te meydana gelen yoğun yağışların, kış aylarında yangın riskini artırdığını belirtiyor. Edinburgh Üniversitesi’nden yangın bilimi araştırmacısı Rorry Hadden, “Yangından önce düşen yağış, bitki örtüsünün önemli ölçüde büyümesine yol açabiliyor. Bu, yangın için potansiyel bir yakıt oluşturuyor. Daha sonra kurak hava dönemine geçiliyor ve bu bitki örtüsü hızla kuruyor” dedi.
- Santa Ana Rüzgarları: Sert rüzgarlar, Los Angeles’ın batısındaki alevleri hızla hareket eden bir orman yangınına dönüştürdü. Bu rüzgarlar genellikle sıcak ve kuru olup, bitki örtüsündeki nemi daha da azaltıyor. Hadden, “Tüm orman yangınlarında üç şeyin bir araya gelmesi gerekiyor; bir tür alevlenme, yanacak bir şey ve havadan oksijen” diyor. Ancak California çölünden gelen rüzgarların hızı, yangınları özellikle yoğun hale getiriyor.
- Kor Yayılması: Hadden’a göre bu rüzgarlar, alevleri coşturmakla kalmıyor, aynı zamanda orman yangınlarındaki yapı kaybının ana nedeni olan kor yayılmasına da yol açıyor. “Alevlerin önüne yollar ve binalar gibi engeller çıkabiliyor. Fakat bu korları hiçbir şey durduramıyor” diyor. Rüzgarlar yanan bitki örtüsündeki korları sürükleyerek, yeni bitki örtüsüne yayılmasına yol açabiliyor.
- Tepe ve Kanyonlar: Los Angeles’ın engebeli coğrafyası, orman yangınlarının yarattığı riski artırıyor. Hadden, “Alevler tepe yukarı aşırı çabuk yayılır. Kanyonlar ve vadiler gibi yapılar, yangın davranışlarını zorlaştırıyor” diye belirtti. Topografya, tahliyeyi de güçleştiriyor.
- İklim Değişikliği: Uzmanlar, iklim değişikliğinin bu tür yangınların çıkma olasılığını artırdığını vurguluyor. Hadden, “Mesele sadece daha sıcak veya kuru hava değil. Aşırı yağışlı, rüzgarlı, sıcak ve kuru koşullarla aynı anda başa çıkmak zorundayız” dedi. ABD hükümetinin araştırmaları, bu değişikliklerin orman yangınları riskini ve yoğunluğunu artırdığını gösteriyor.
California’nın güneyindeki yangın mevsiminin genellikle Mayıs-Ekim arası olduğu düşünülmekteydi; ancak Vali Gavin Newsom, artık belirli ayların söz konusu olmadığını belirterek, “Artık yangın mevsimi yok, yangın yılı var” şeklinde bir açıklama yaptı.
