Kuş Alerjileri ve Belirtileri
Kedi ve köpek alerjilerinde olduğu gibi, evde kuş besleyen ve alerji eğilimi olan bireylerde de kuş alerjenlerine karşı duyarlılık gelişebilir. Bu durum, alerjik konjunktivit, alerjik rinit ve alerjik astım gibi çeşitli rahatsızlıkların ortaya çıkmasına yol açabilir.
Özellikle hayvanla yakından temas edildiğinde veya kafesinin temizliği sırasında gözlerde yaşarma, kaşıntı ve kızarıklık; burunda kaşıntı, hapşırık, akıntı ve tıkanıklık gibi belirtiler sıklıkla görülmektedir. Ayrıca, nefes darlığı, hırıltı, öksürük ve göğüste sıkışma hissi gibi şikâyetler de yaşanabilir.
Bu tür alerjik belirtiler yaşayan hastalara yapılacak alerji testi paneli, evde beslenilen kuşu da içerecek şekilde düzenlenmelidir. Yapılan bir araştırma, alerjik belirtiler gösteren ve evde kanarya veya muhabbet kuşu besleyen bireylerin beşte birinin bu kuşların tüylerine karşı duyarlılığını ortaya koymuştur. Özellikle, meslekleri gereği kuşlarla daha yoğun bir şekilde etkileşimde bulunan kişilerde bu oranın daha yüksek olacağı düşünülmektedir. Örneğin, hayvanat bahçesinde çalışan kuş bakım personelinin beşte ikisinin kuş alerjenlerine duyarlı olduğu ve bunların yarısında alerjik belirtilerin geliştiği tespit edilmiştir.
Alerjik Hastalıklara Yönelik Yaklaşımlar
Kuş tüyü alerjisi olan bireylerde gelişen alerjik hastalıkların temel tedavi yaklaşımı, diğer evcil hayvan alerjilerinde olduğu gibi, alerjiye neden olan hayvanın (ve kafesinin) hastadan uzaklaştırılmasıdır. Eğer hayvanın gönderilmesi mümkün değilse, aşağıdaki ikincil önlemler alınabilir:
- Kuş ve kafesi hastanın uyuduğu odaya sokulmamalıdır.
- Kuşa dokunduktan sonra eller iyice yıkanmadan göz, burun, ağız ve yüze dokunulmamalıdır.
- Kuşun bulunduğu odada düzenli temizlik yapılmalıdır.
- HEPA filtreli elektrikli süpürge kullanılmalıdır.
- Kuş kafesi düzenli olarak (hasta dışındaki biri tarafından) temizlenmelidir.
Belirtilerin türüne ve şiddetine bağlı olarak göz damlaları, burun spreyleri, antihistaminik alerji ilaçları ve astım ilaçları kullanılabilir.
Kuşla İlişkili Alerjiler
Kuş besleyen bireylerde alerjik nezle ve alerjik astım gibi hastalıkları tetikleyen diğer bir faktör de akar alerjileridir. Ev tozu akarları, tüylü hayvanların deri döküntülerinden beslenebildiğinden, kedi, köpek ve kuş beslenen evlerde bu akarların sayısının daha fazla olması beklenmektedir. Ayrıca, kuşların tüylerinde farklı akar türleri de bulunabilmektedir. Bu akarların, hem ev tozu akarlarına benzer hem de kendilerine özgü alerjenler üretebildiği gösterilmiştir.
Kuşla ilişkili bir başka alerjik durum ise kuş yeminden kaynaklanabilir. Örneğin, muhabbet kuşunun kafesini temizlerken astım atağı geçiren bir hastanın, kuşa değil, yem olarak kullandığı tahıla alerjisi olduğu belirlenmiştir.
Kuş-Yumurta Sendromu
Benzer protein yapılarına sahip alerjenler arasında çapraz duyarlılıklar olabilir. Bu durumun bir örneği de “kuş-yumurta sendromu” olarak adlandırılan bir tablodur; bu sendrom, kuşlarda ve yumurta sarısında bulunan ortak bir alerjen nedeniyle ortaya çıkar. Yetişkinlik döneminde evde beslenen kuşa karşı solunum yoluyla gelişen duyarlılık, bu çapraz tabloya neden olur. Çiğ veya az pişmiş yumurta tüketimi, bu sendromdan muzdarip bireylerde ciddi alerjik reaksiyonlara yol açabilir. Sorumlu alerjen ısıya dayanıklı olmadığından, iyi pişmiş yumurta genellikle sorun oluşturmaz. Pişmiş tavuk eti de çoğunlukla reaksiyona neden olmaz; ancak çiğ tavuk etine dokunmak deride kaşıntı ve kızarıklığa yol açabilir.
Hipersensitivite Pnömonisi
Bir çeşit alerjik aşırı duyarlılık sonucu akciğerlerde pnömoniye (zatürree) benzeyen ancak mikrobik olmayan bir tablo gelişebilir. Etkilenen bireyde ateş, öksürük, nefes darlığı ve halsizlik gibi belirtiler görülebilir. Özellikle canlı kökenli maddelerle yoğun bir şekilde çalışan çiftçiler, mantar toplayıcıları, kürkçüler, ipek böceği üreticileri, ağaç işçileri ve tütün işçileri gibi meslek gruplarında daha sık görülen bu tablo, başta güvercin olmak üzere kuş yetiştiricilerinde de gözlemlenmektedir.
Hastalığın akut (ani başlangıçlı) veya kronik (müzmin) formda kendini gösterme durumu vardır. Akut form, duyarlı bireyin hastalığa neden olan maddeye aralıklı ve yoğun şekilde maruz kaldığında ortaya çıkar. Belirtiler, maruziyetten sonra birkaç saat içinde belirmekte ve hasta etkilendiği ortamdan uzaklaştığında genellikle bir gün içinde kendiliğinden iyileşmektedir. Kronik formda ise birey, hastalığa neden olan maddeye düşük dozda ama sürekli maruz kalır; bu durumda geri dönüşü olmayan akciğer hasarı oluşabilmektedir ve etkenden uzaklaşmak hastalığı düzeltmeye yetmeyebilir. Subakut adı verilen ara bir form da bulunmaktadır; bu formda düşük dozlarda maruziyet, belirtilerin sinsi bir şekilde ilerlemesine yol açar ve ortamdan uzaklaşınca tablo düzelir.
Hipersensitivite pnömonisi tanısında laboratuvar testleri genellikle yardımcı niteliktedir. Teşhis genellikle hastanın öyküsüne dayanarak konur. Bronkoskopik olarak alınan yıkama ve doku örnekleri tanı koymada belirleyici olabilir, ancak genellikle parça alınması gerekmez. Hastalığa ait radyolojik bulgular, akciğer filminde ve özellikle yüksek rezolüsyonlu bilgisayarlı tomografide izlenebilir.
Kuş besleyen bireylerde görülen hipersensitivite pnömonisi, belirtilerin süresi altı haftadan azsa ve hastanın kuşlardan ve beslenen ortamdan uzak kalması sağlanırsa tam iyileşme ile düzeltilebilir. Daha uzun süreli hastalık durumunda ve sorumlu etkenden uzaklaşmak yeterli olmadığında, kortizon tedavisi ile akciğerdeki tutulum düzeltilmeye çalışılır. Kronik olgularda uzun süreli ve yüksek dozda kortizon tedavisi gerekebilir. Akciğerlerde ileri derecede geri dönüşsüz hasar oluşmuşsa, bu hastalık ölümle sonuçlanabilir.
