Dünya genelinde ortalama sıcaklıkların artışı devam ederken, küresel ısınmanın göl ekosistemleri ve tuzluluğun göl yaşamı üzerindeki etkileri, Nobel ödüllü bilim insanı Prof. Dr. Erik Jeppesen’in Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) ile gerçekleştireceği TÜBİTAK destekli bilimsel bir araştırma ile incelenecek.
Prof. Dr. Erik Jeppesen, tatlı su gölleri alanında önemli bir uzman olarak, 600’den fazla hakemli dergide yayımlanan makaleleri ve 52 binin üzerinde atıf ile bilim dünyasında kendine sağlam bir yer edinmiştir. TÜBİTAK 2232 Uluslararası Lider Araştırmacılar Programı kapsamında yürütücülük için Türkiye’yi seçen Jeppesen, ODTÜ Biyolojik Bilimler Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Meryem Beklioğlu ile birlikte çalışacak. Projede, ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü’nde Doktor Öğretim Üyesi Korhan Özkan ve ODTÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü’nden Prof. Dr. Zuhal Akyürek de ortak olarak yer alacak.
Projenin Önemi ve Beklentiler
Jeppesen, projeye ilişkin yaptığı açıklamada, “Küresel ısınma, kuraklık alanını iki katına çıkaracak ve tatlı su göllerinin çoğunu tuzlu su gölü haline getirecek. Bu durum, Türkiye’nin de içinde bulunduğu yarı-kurak iklim kuşakları için büyük bir tehdit oluşturuyor.” dedi. Ayrıca, bu sistem değişimlerini anlamanın dünya genelinde kritik bir bilgi olacağını vurguladı.
Jeppesen, tuzlu göllerin yapıları ve işlevleri üzerine yapılan bilimsel araştırmaların sayısının dünya genelinde oldukça sınırlı olduğunu belirtti. “Tuzlu su göllerinin oranının önümüzdeki yıllarda önemli ölçüde artması bekleniyor, bu da ciddi bir sorun teşkil ediyor.” şeklinde konuştu.
TÜBİTAK desteğiyle yürütülecek projede, küresel ısınmanın farklı tuzlu göl ekosistemlerinde neden olduğu değişimlerin anlaşılması için çeşitli deneyler ve araştırmalar gerçekleştirilecek. Jeppesen, üç yıllık proje süresi boyunca ODTÜ’nün, iklim değişikliği bağlamında tuzlu göllerin ekolojisi alanında uluslararası bir liderlik rolü üstlenmesini hedeflediklerini ifade etti.
İklim Değişikliğinin Etkileri
Prof. Dr. Meryem Beklioğlu, iklim değişikliğinin küresel sıcaklık ve yağış modellerini değiştirdiğini, yarı kurak ve Akdeniz iklim bölgelerindeki değişimlerin ise özellikle dramatik düzeyde olduğuna dikkat çekti. 21. yüzyılın sonuna kadar yağışlarda yüzde 25-30 seviyesinde bir düşüş beklenirken, bu durumun tatlı su ekosistemlerinin tuzlanmasına yol açacağı öngörülüyor.
Beklioğlu, “2100 yılına kadar dünya genelinde kurak arazi miktarının iki katına çıkması bekleniyor. Bu durum, tatlı su ekosistemlerini büyük bir tehdit altına alıyor.” dedi.
Tuzluluğun Araştırılması
Proje kapsamında, ODTÜ Mersin Deniz Bilimleri Kampüsü ve Ankara Kampüsü’nde kontrollü deney sistemleri kurulacak. Böylece, tuzlanmanın ekosistem üzerindeki etkileri detaylı bir şekilde incelenecek. Ayrıca, benzer tuzluluk değişimlerine sahip Kazakistan ve Rusya’daki göllerde de ortak araştırmalar yapılması planlanıyor. Elde edilen verilerin uluslararası bir çalıştayda paylaşılması hedefleniyor.
Tatlı su gölleri alanındaki araştırmalarıyla tanınan Nobel ödüllü bilim insanı Prof. Dr. Erik Jeppesen, Türkiye’deki bu projeyle önemli bir katkı sağlamayı amaçlıyor. Bu çalışmanın, küresel ısınmanın göl ekosistemleri üzerindeki etkilerini anlamak adına kritik bir adım olacağı düşünülüyor.
