Küresel Isınmanın Tarım Üzerindeki Etkileri
İsviçre’de gerçekleştirilen bir araştırma, dünyanın kahve, kaju ve avokado yetiştirmeye uygun bölgelerinin iklim değişikliği nedeniyle önemli ölçüde değişeceğini ortaya koydu. Brezilya, Endonezya, Vietnam ve Kolombiya gibi ülkelerde kahve üretim alanlarının, 2050 yılına kadar yaklaşık %50 oranında küçülmesi bekleniyor. Öte yandan, kaju ve avokado için uygun alanların artacağı öngörülse de, bu mahsullerin çoğu mevcut yetiştirilme alanlarından uzak bölgelerde yetiştirilecek. Araştırmanın yazarları, bu ürünleri üreten çiftçilerin değişen iklim koşullarına uyum sağlamalarına yardımcı olmak için daha fazla çaba gösterilmesi gerektiğinin altını çiziyor.
Kahve, yalnızca dünya genelinde önemli bir içecek olmanın ötesinde, milyonlarca küçük çiftçinin geçim kaynağını oluşturan en önemli tarım ürünlerinden biridir. Son yıllarda artan avokado talebi, üretici ülkelerden yapılan ithalatı belirgin bir şekilde artırmış durumda. Daha zengin ülkelerdeki tüketici tercihlerindeki değişimler, avokado ve kajuya olan talebi önemli ölçüde yükseltmiştir. İklim değişikliğinin kahve yetiştiriciliğine etkisi üzerine yapılan araştırmalar son yıllarda kapsamlı bir şekilde devam ederken, yükselen sıcaklıkların avokado ve kaju üzerindeki etkileri hakkında ise çok az bilgi bulunmaktadır.
Kahve: Yüksek Sıcaklıklara En Duyarlı Ürün
Araştırmacılar, artan sıcaklıkların ve değişen yağış düzenlerinin önümüzdeki 30 yıl içinde üç mahsulü nasıl etkileyeceğini incelemek amacıyla bu çalışmayı gerçekleştirdiler. Bilim insanları, ilk kez arazi ve toprak özellikleri hakkında detaylı bilgi topladılar. Kahve, yüksek sıcaklıklara en duyarlı ürün olarak öne çıkıyor. Rapora göre, dünyanın en fazla tüketilen kahve çeşidi olan Arabica’nın üretiminin büyük bir kısmını gerçekleştiren ülkelerin, bu mahsulü yetiştirme uygunluğu 2050 yılına kadar yaklaşık yarı yarıya azalacak. Bu durum, rapora göre “ciddi” bir azalma olarak değerlendirilmektedir.
Bazı kritik bölgelerde daha ağır etkilerin görüleceği tahmin ediliyor. En düşük sıcaklık senaryosunda, Brezilya’nın kahve yetiştiriciliği için en uygun alanlarında %76’lık bir küçülme bekleniyor. Kolombiya için bu oran ise %63. Günümüzde bu mahsullerin yetiştirildiği alanların kuzey ve güney uçlarındaki Arjantin, Güney Afrika, Çin ve Yeni Zelanda gibi bölgeler, ilerleyen yıllarda bu mahsuller için daha uygun hale gelecek. Ancak yazarlar, yeni bölgelerin mevcut alanların yerini kolayca alabileceği anlamına gelmediğini vurguluyor.
İsviçre’nin Zürih Uygulamalı Bilimler Üniversitesi’nden araştırmanın baş yazarı Roman Grüter, “Bugün ana üretim bölgelerinde olanlar için mesaj, tarım sistemlerinin değişen koşullara uyum sağlaması gerektiği” diyor. Grüter, “Daha önce bazı yönetim becerileriyle kahve yetiştirilebilen yeni bir alanda bugün kahve yetiştiriliyorsa, ileride bu alanları genişletmek mümkün olabilir. Ancak bu, önümüzdeki on yıl içinde buralarda mükemmel kahve yetişeceği anlamına gelmez.” şeklinde ekliyor.
Kaju Yetiştirmek İçin Uygun Alanlar Artacak
Kaju fıstığı için durum biraz daha farklı. Genel olarak, kaju yetiştirmek için uygun alanlar dünya genelinde %17 oranında genişleyecek. Bununla birlikte, şu anda kar amaçlı kaju yetiştiren bazı ülkeler içinse karamsar bir tablo mevcut. Örneğin, Hindistan, kaju yetiştirmek için uygun alanlarını kaybederken, Benin, iklim modellemelerindeki en düşük sıcaklık artışında bile bu bölgelerin yarısını kaybetme riskiyle karşı karşıya. Avokado için de özellikle en büyük üretici ülkelerde karmaşık bir durum gözlemleniyor.
Dünyanın en büyük avokado üreticisi olan Meksika, üretime uygun arazilerde %80’in üzerinde büyük bir artış öngörmektedir. Ancak, başka bir büyük üretici olan Peru, aynı iklim modellemesiyle uygun alanlarının yaklaşık yarısını kaybetme tehdidi ile karşılaşıyor.
Ormansızlaşma Riski
Sıcaklıklardaki artış ve yağış düzenlerindeki değişiklikler, bazı bölgeleri bu mahsuller için daha uygun hale getirebiliyor. Ancak yazarlar, bu ürünleri yeni bölgelerde yetiştirmeye yönelik büyük değişikliklerin, daha fazla ormanı tarım arazisine dönüştürebileceğinden veya istilacı türlerin artmasına neden olabileceğinden endişe ediyor. Roman Grüter, “Bu mahsulleri yetiştirmek için daha uygun hale gelebilecek bölgelerde, ormansızlaşma gibi olumsuz çevresel etkilerin olmadığından emin olmak önemli. Bütün bu değişikliklerde yerel paydaşların ve toplulukların bu değişen süreçlere dahil olması gerekiyor. Gerçekten katılımcı olmalılar.” diyor.
Sicilya’nın Deneyimi
Son 30 yılda yaşanan yaklaşık 1 derecelik sıcaklık artışı, Sicilya’daki çiftçileri daha sıcak koşullara uygun yeni ürünlere yönelmeye teşvik etti. Etna Dağı yakınlarında avokado yetiştiren çiftçilerden biri olan Andrea Passanisi, bu değişimi başarılı bir şekilde gerçekleştirdi. Ancak sıcaklıkların artmaya devam etmesi, avokado yetiştirmek için elverişli koşulları tehdit ediyor.
Andrea, BBC News’e yaptığı açıklamada, “Buradaki gerçek iklim değişikliği mevsimlerde” diyerek, “Bir zamanlar Kasım ve Aralık ayları soğuktu, şimdi Ocak ya da Şubat. Bu, avokadolar için iyi değil.” şeklinde konuşuyor. Artan kuraklık seviyeleri ve yoğun sağanaklar da çiftçiler için zorluklar yaratıyor. Andrea, “Avokadoyu uygun olmayan bir arazide yetiştirirseniz, sonunuz olur. İyi topraklarımız olduğu için büyümeye devam edeceğiz, ancak çok fazla meyvemiz olmayacak.” diyor.
Değişen sıcaklıklar, bu mahsullerin mevcut yetiştiricileri için olumsuz haberler taşısa da, üreticilerin iklim değişikliğinin etkilerini bertaraf edebilecek bazı önlemler alması gerektiği vurgulanıyor. Kolombiya Ulusal Üniversitesi’nden Dr. Joaquin Guillermo Ramirez Gil, araştırmayı şöyle yorumluyor: “Avokadonun şu anda yetiştirildiği bazı bölgelerde, meyvenin genetik çeşitliliğinden faydalanmak yardımcı olabilir.” Bu türün farklı coğrafi kökenlere sahip üç ‘ırkı’ bulunmakta; bu da onu farklı iklim koşullarına uyum sağlamakta esnek hale getiriyor. Ayrıca, aşırı hava koşullarından kaynaklanan stresi azaltmak için biyo-uyarıcıların ve nanoteknoloji tabanlı ürünlerin kullanımı gibi yerel adaptasyonlar ve yeni yönetim alternatifleri de mevcut.
