Kuduz Hakkında Bilinmesi Gerekenler
Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü’nden alınan bilgilere göre, kuduz hastalığı, insanlarda ve birçok memeli hayvanda aşı ile önlenebilmesine rağmen, hala ölümcül sonuçlara yol açabilmektedir. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verilerine göre, her yıl dünyada yaklaşık 60 bin kişi kuduz nedeniyle hayatını kaybetmektedir. İnsan vakalarının büyük bir kısmı kuduz köpeklerden kaynaklanırken, kuduz hastalığı özellikle Asya ve Afrika kıtalarında yaygın olarak görülmektedir. Asya’da her yıl yaklaşık 35 bin, Afrika’da ise 21 bin kişinin kuduzdan etkilendiği tahmin edilmektedir.
DSÖ, küresel stratejik planı çerçevesinde 2030 yılına kadar köpek kaynaklı kuduzdan kaynaklanan insan ölümlerinin sona erdirilmesini hedeflemektedir. Türkiye’de ise Sağlık Bakanlığına yılda yaklaşık 250 bin kuduz şüphelisi başvuru yapmaktadır ve bu kişiler derhal aşı programına dahil edilmektedir.
Kuduz Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
- 1- Kuduz nasıl bulaşır? Kuduz, bir hayvanın ısırması veya tırmalaması, salyasının sıyrık veya çatlak deriye, göz, ağız ve buruna temas etmesi, çiğ etinin ve sütünün tüketilmesi ile bulaşır.
- 2- Kuduza yakalanma ihtimali olan hayvan türleri nelerdir? Kuduz, köpek, kedi, keçi, at, eşek, inek gibi evcil hayvanların yanı sıra kurt, tilki, çakal, domuz, ayı, sansar, kokarca, gelincik, kirpi, köstebek gibi yabani hayvanlar tarafından da bulaşabilir.
- 3- Kuduz riskli temasa neden olan hayvanlarda gözlem süresi var mı, varsa ne kadar? Kedi ve köpeklerde 10 gün gözlem süresi önerilmektedir. Ancak, diğer hayvanlar için böyle bir gözlem süresi verilememektedir.
- 4- Kuduzun belirtileri nelerdir? Hayvanlarda kuduz belirtileri, huy değişiklikleri, korkaklık, saldırganlık, şiddetli ısırma isteği, felç, yutkunma güçlüğü, salya akması ve kasılmalar şeklinde görülebilir. İnsanlarda ise ısırılan bölgedeki duyu değişiklikleri, felç, yutma güçlüğü, sudan korkma, bilinç kaybı ve kaygı bozuklukları gibi belirtiler ortaya çıkabilir.
- 5- Kuduz hastalığının tanısı nasıl konulur? Kesin tanı, laboratuvar testleri ile konulmaktadır.
- 6- Kuduzun tedavisi nasıldır? Kuduz, belirtiler başladıktan sonra ölümle sonuçlanan bir hastalık olduğu için kesin bir tedavisi yoktur. Ancak, kuduz bulaşma riski olan bir temastan sonra sağlık kuruluşuna başvurulması ve aşılamanın yapılması hayati öneme sahiptir.
- 7- Kuduzdan korunmak için neler yapılır? Kuduzdan korunmak için, yara veya ısırık bölgesi derhal bol su ve sabunla yıkanmalıdır. Ayrıca, kuduz riski taşıyan hayvanlarla temastan kaçınılmalı, evcil hayvanların aşıları düzenli olarak yaptırılmalı ve hasta veya garip davranış sergileyen hayvanlar hakkında yetkililere bilgi verilmelidir.
- 8- Kuduz riskli temasa maruz kalan kişiye ne zaman aşı başlanmalıdır? Kuduz riskli temasa maruz kalan kişiye aşılamaya mümkün olan en kısa sürede başlanmalıdır.
- 9- Kuduz aşısı kimlere yapılır? Kuduz aşısı, kuduz riskli temasa maruz kalmış olan çocuklar ve hamileler dahil herkes için uygulanabilir.
- 10- Kuduz aşılaması devam eden kişi, yeni bir temasa maruz kalırsa ne yapılır? Aşılaması devam eden kişi yeni bir riskli temasa maruz kalırsa, aşılama programı aynı şekilde sürdürülmelidir.
- 11- Temas öncesi aşılama kimlere yapılır? Kuduz riski yüksek olan işlerde çalışanlar, veteriner hekimler, hayvan bakıcıları ve yaban hayat ile temas riski olan doğa sporları yapanlar gibi gruplara temas öncesi aşı yapılmalıdır.
- 12- Kuduz aşısı uygulanması gerektiren durumlar nelerdir? Kuduz riski taşıyan hayvanların ısırıkları, tırmalamaları ve salya temasları vakit kaybetmeden aşı gerektirir.
- 13- Kuduz aşısı uygulaması gerektirmeyen durumlar nelerdir? Türkiye’de fare, sıçan, hamster gibi hayvanların ısırıkları kuduz geçişi göstermemektedir. Ayrıca, yılan, kaplumbağa veya kümes hayvanları ısırıkları gibi durumlarda da aşı gereksinimi yoktur.
