Kronik Ağrı ile Yaşayanların Hikayesi: Jen Proudler’in Deneyimi
Yıllardır kronik ağrı çeken Jen Proudler, bu durumun yaşamını nasıl alt üst ettiğini anlatıyor. BBC’nin Ipsos araştırması, 16-75 yaş arası 4 bin kişinin katılımıyla gerçekleştirildi ve İngiltere’deki yetişkinlerin çeyreğinin kronik ağrı ile mücadele ettiğini ortaya koydu. Jen Proudler, bu grupta yer alan bir birey. Birçok yanlış teşhis sonrasında, nihayetinde bir beyin cerrahı ona omurgasında “oldukça büyük” bir omurilik fıtığı bulunduğunu ve bu durumun çevresindeki sinirleri sıkıştıracak şekilde disk kayması olduğunu belirtti.
Teşhis konulana kadar, Jen’in vücudunda çeşitli değişiklikler meydana gelmişti. Bağışıklık sistemi, yaşadığı ağrıya aşırı bir tepki vermeye başlamıştı. Artık ağrı, vücudunun her yerinde hissedilir hale gelmişti. Bacağında yanma, batma hissi ve jiletle kesilmiş gibi keskin bir acı hissetmeye başladı. Bazen bu acı o kadar şiddetli oluyordu ki, tenine dokunan kumaşa bile tahammül edemiyordu.
Liverpool’da Ulusal Sağlık Servisi’ne bağlı bir özel ağrı kliniğinin müdürü Dr. Chris Barker, bu durumu şu şekilde açıklıyor: “Sinir sistemimiz, giderek daha koruyucu bir hale geliyor, tehlikeyi algılıyor ve uyarı sinyalleri gönderiyor; bu uyarı sinyalleri ise acıyı daha da yoğunlaştırıyor.” Dr. Barker’a göre, böyle bir ağrının teşhis edilmesinin zorluğu ve doğru tedaviye ulaşmanın güçlüğü, durumu daha da kötüleştirebiliyor. “Yanlış teşhisler, gecikmiş teşhisler, sağlık sisteminde yaşanan olumsuz deneyimler ve yaşanan inandırmama gibi durumlar, ağrının artmasına katkıda bulunabilir,” diyor.
Dr. Barker, “Ağrı oldukça yaygın bir durum. Diğer rahatsızlıkların çoğunu gölgede bırakıyor,” diye ekliyor. Önceki araştırmalar, kronik ağrının İngiltere’de nüfusun yüzde 20 ila 50’sini etkilediğini göstermektedir; yaş ilerledikçe bu ağrıların yaygınlığı artış göstermektedir.
Kronik Ağrı Nedir?
- İlaç tedavisi veya diğer tedavi yöntemlerine rağmen, üç aydan uzun süren sürekli ağrılardır.
- İkincil kronik ağrı, artrit, endometriozis, kanser gibi diğer hastalıklardan kaynaklanan ağrılardır.
- Birincil kronik ağrı, kendi başına bir rahatsızlık olarak kabul edilir; yani ağrının kendisinden başka bilinen bir hastalık teşhis edilmemiştir. Fibromiyalji veya karmaşık bölgesel ağrı sendromu gibi durumlar buna dahildir.
- Kronik ağrı, genellikle akut ağrı ile karıştırılmaktadır: Kemik kırılması veya kas yırtılması gibi kısa süreli, geçici ağrılar akut ağrılar olarak tanımlanır.
İngiltere’deki sağlık ve bakım alanındaki denetleyici kurum (NICE), kronik birincil ağrının tedavisinde opioidlerin ve hatta en yaygın ağrı kesici olan parasetamolün kullanılmaması gerektiğini belirtmektedir. Öte yandan, İskoçya’da bazı durumlarda kronik ağrı tedavisinde opioidlerin kullanımı mümkün olabilmektedir. BBC’nin gerçekleştirdiği Ipsos anketi, kronik ağrı çeken bireylerin yaklaşık dörtte birinin şu anda opioid kullandığını göstermektedir. Bu ilaçlar, kodein gibi daha hafif seçeneklerden morfin ve fentanil gibi güçlü ağrı kesicilere kadar geniş bir yelpazeye sahiptir.
Opioidler, kısa süreli akut ağrılar için faydalı olabilir, ancak uzun süreli kalıcı ağrılara karşı etkili olduklarına dair yeterli kanıt bulunmamaktadır. Buna rağmen, opioid reçeteleri 1998 ile 2018 yılları arasında iki katından fazla artmıştır. Bu durum, İngiltere’nin ilaç düzenleyici kurumunu (MHRA) bağımlılık ve aşırı doz riski konusunda yeni uyarılar yayınlamaya yönlendirmiştir. BBC araştırması, şu anda opioid kullananların yüzde 40’ından fazlasının, bu uyarılar yayınlanmadan beş yıl önce bu ilaçları kullanmaya başladığını ortaya koymaktadır.
Kronik Ağrı ile Başa Çıkma Yöntemleri
Kronik ağrı ile başa çıkmak isteyen hastalar, genellikle pratisyen hekimlerin, fizyoterapistlerin, psikologların ve eczacıların desteğine ihtiyaç duymaktadır. Duruma bağlı olarak, ilaç tedavisi yardımcı olabilir, ancak ilaçlar, tedavi sürecinin yalnızca bir parçasıdır. Diğer yardımcı yöntemler şunları içerir:
- Egzersiz yapmak
- Fizik tedavi (sıcak veya soğuk paketler, masaj, hidroterapi gibi yöntemler)
- Psikolojik terapiler (travma terapisi, bilişsel davranış terapisi, meditasyon)
- Destek gruplarına katılmak
BBC’nin yaptırdığı araştırma, kronik ağrı çekenlerin yüzde 23’ünün bir ameliyat veya ağrı kontrolü programı için bekleme aşamasında olduğunu göstermektedir. Son 20 yılda ağrı konusunda yapılan bilimsel araştırmalar, önemli ilerlemeler kaydetmiştir. Yeni araştırmalar, ağrının her zaman fiziksel bir hasardan kaynaklanmadığını, bazen fiziksel bir sorun görünmesine rağmen ağrı yaşanabileceğini ortaya koymaktadır. Bu nedenle, MR gibi görüntüleme yöntemleri her zaman ağrının nedenini bulmada etkili olmayabilir.
