Prof. Dr. Erhan Eser’in Değerlendirmeleri
Koruyucu Önlemler: Ülkemizde şu ana kadar alınan koruyucu önlemler, matematiksel tahmin modellerine göre, olgu yayılımının yaklaşık %40-50’sini engelleyebilecek düzeydedir. Bulaşın kontrol altına alınabilmesi için gerekli olan, ancak henüz tam anlamıyla uygulanmayan bir diğer temel önlem, olgu bulaş kaynaklarının ve potansiyel temaslıların titizlikle araştırılmasıdır. Bu kişilerin karantinaya alınması da son derece önemlidir. Bu konu, derhal çözülmesi gereken bir aciliyettir ve mevcut durumda büyük eksiklikler yaşanmaktadır.
Olguların Tedavi Edilmesi: Birçok hastanede koruyucu malzemelerin temini henüz sağlanamamıştır. Ayrıca, ilaçların temini ve yoğun bakım planlamaları konusunda önemli bir eşgüdüm sorunu bulunmaktadır.
Doğru Sağlık Yönetimi: Salgının gelişim sinyalleri belirginleştiğinde, hastanelerin iş güvenliği donanımları, hastalık testlerinin planlaması ve zamanlamaları gibi unsurlar yeterince öngörülememiştir. Ayrıca, asker sevkleri ve umre ziyaretleri gibi hareketliliklerin etkileri de yeterince değerlendirilmemiştir. Peki, bu duruma yönelik çözüm önerileri nelerdir?
- İşyerlerinin Kapatılması: Stratejik üretim gerçekleştirenler dışındaki tüm işyerleri kapatılmalı ve personel ücretli izne çıkarılmalıdır. İşten çıkarılmalar kesinlikle yasaklanmalı ve bu süreçle ilgili kamu sübvansiyonları devreye sokulmalıdır. Alternatif olarak, işyerlerinin çalışan yoğunluğunu azaltmak amacıyla yarı zamanlı çalışma ödeneği gibi önlemler de uygulanmalıdır.
- Etkin Kayıt Bildirim Sistemi: Olgu ve temaslı takibinin ile filyasyonun (olgunun kaynağını belirlemek) etkin şekilde gerçekleştirilebilmesi için kapsamlı bir kayıt bildirim sistemi oluşturulmalıdır.
- Sağlık Personeli Güvenliği: Sağlık çalışanlarının iş güvenliğinin yeterli koruyucu ekipman ile sağlanması için gerekli güvence verilmelidir.
- Yedek Sağlık Personeli: Şu anda etkin olamayan sağlık personeli, ihtiyaç duyulacak süre boyunca enfeksiyon riskinden uzak tutulmalı ve yedek güç olarak değerlendirilebilmelidir.
- Özel Taşıma Sistemi: Sağlık personelinin taşınması için yerel yönetimlerle işbirliği içinde özel bir taşıma sistemi geliştirilmelidir.
Not: Prof. Dr. Erhan Eser, Manisa Celal Bayar Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Başkanıdır.
