Kornea Nakli: Umut Veren Bir Tedavi Seçeneği
Görme kaybına yol açan kornea hasarlarının tedavisi için gerçekleştirilen ameliyatlar, son yıllarda yaşanan teknolojik gelişmeler ve organ bağışı konusundaki farkındalığın artmasıyla birlikte, nakil bekleyen hastalar için bir umut kaynağı olmaya devam ediyor. Sağlık Bakanlığı verilerine göre, 2018 yılında 3 binin üzerinde kornea nakli gerçekleştirilmişken, 3 bine yakın kişi de bu işlemi beklemekte. Göz Hastalıkları ve Göz Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Levent Alimgil, Türkiye’de 23 ilde 41 göz bankasının faaliyet gösterdiğini belirtiyor. Alimgil, “Kornea nakli, gelişen teknoloji ve toplumsal bilinç ile artık daha fazla insanın yararlanabildiği bir uygulama. Bu gerçekten sevindirici bir gelişme. Korneadaki en küçük bir deformasyon bile görme kaybına neden olabilir. Nakil operasyonunda; travma, enfeksiyon ya da bazı dejeneratif hastalıklar sebebiyle zarar görmüş kornealar üzerinde çalışıyoruz. Bu tür durumlarda hastanın korneasını çıkararak, donörden alınan sağlıklı korneayı yerleştiriyoruz ve böylece hastanın yeniden görmesini sağlıyoruz” diyor.
Kornea Nakli Kimlere Yapılır?
Sağlıklı bir görme için korneanın son derece şeffaf ve düzgün olması gerekmektedir. Korneanın şeffaflığını yitirdiği veya yuvarlak düzgün şeklinin bozulduğu durumlarda kornea nakli gündeme gelmektedir.
Kornea Nakli Gerektiren Durumlar
Kornea nakli için en sık karşılaşılan durumlar şunlardır:
- Delici Yaralanmalar: Korneanın bütünlüğünü bozan delici yaralanmalar, korneanın şeffaflığını ve düzgünlüğünü olumsuz etkileyerek izler bırakır. Bu durumda korneanın tam kat değişimi gerekmektedir.
- Korneal İltihaplar: Mikrobik veya virüs/mantar enfeksiyonları sebebiyle oluşan korneal iltihaplar, iyileşme sonrasında genellikle korneada bulanıklık yaratır. Bulanıklığın yerine göre yüzeysel veya tam kat kornea değişimi planlanır.
- Keratokonüs: Kornea incelmesi ve öne doğru konik bir çıkıntı yapması ile karakterize olan keratokonus, dejeneratif bir hastalıktır. Erken evrelerde crosslinking adı verilen ışın tedavisi ile durdurulabilir. Ancak geç kalındığında tam kat kornea nakli dışında bir çözüm kalmaz.
- Doğuştan Korneal Hastalıklar: Bazı doğuştan gelen kornea hastalıkları, 15-20 yaşları arasında korneanın bulanıklaşmasına neden olur ve bu durumda tam kat kornea nakli ile hastanın görmesi düzelir.
Nakil Reddinin Olasılıkları
Bir dokunun veya organın reddi, o dokunun damar bağımlılığı ile doğru orantılıdır. Kornea, damarsız bir doku olduğundan, ameliyat sonrası süreç iyi yönetildiği takdirde red olasılığı oldukça düşüktür.
Kornea Nakli İçin Bekleyen Hasta Sayısı
Türkiye’de kornea nakli için kayıtlı olarak sıra bekleyen hasta sayısı yaklaşık 3 bin civarındadır. Bunun dışında kayıt olmamış en az bu kadar daha hastanın bulunduğu tahmin edilmektedir.
Kornea Bulunabilirliği
Türkiye’de kornea temini, Sağlık Bakanlığı Organ Doku Nakli ve Diyaliz Hizmetleri Daire Başkanlığı tarafından yürütülmektedir. 2018 verilerine göre, 23 ilde 41 göz bankası faaliyet göstermekte. Kornea nakli gerçekleştirebilecek yeterlilikteki her kurum, bir göz bankasına bağlıdır. Hastalarımız için kornea talep ediyor ve ilgili bankanın talebe yanıt vermesini bekliyoruz. Ülkemizde kornea nakil sayısını artırmanın yolu, bağışçı sayısını artırmaktan geçmektedir. Bunu, devlet kurumları ve medya işbirliği ile sağlamak mümkündür; yeter ki doğru iletişim yöntemleri kullanılsın.
Türkiye’nin Kornea Naklinde Gelinen Nokta
Türkiye, hemen hemen her tıbbi alanda olduğu gibi göz hastalıkları cerrahisinde de önemli bir seviyeye ulaşmıştır. Konularında uzmanlaşmış çok sayıda başarılı hekim ve iyi donanımlı hastaneler bulunmaktadır.
Kornea Nakli Ameliyat Süreci ve İyileşme Dönemi
Kornea nakli, öğrenme eğrisi yavaş yükselen ve zorlu bir ameliyat sürecidir. Gözün ön kısmındaki korneayı istenen kalınlıkta çıkarıp, yerine yeni bir doku yerleştiriyoruz ve bu dokuyu dikişlerle sabitliyoruz. Ameliyat sonrası süreç, ilk 1 ay boyunca çok yakın bir takip gerektirir. Hasta, 4-6 ay boyunca çeşitli ilaçlar kullanmak zorundadır.
