Korku Nedir?
Korku, bir tehlike veya tehdit algısı karşısında duyulan aşırı kaygı ve endişe durumunu tanımlar. Korku, hayatımızın ayrılmaz bir parçasıdır. Örneğin, karanlık bir sokakta yalnız yürüyen pek çok insan, bilinmezlikten kaynaklanan bir korku hisseder. Karanlıkta, karşılaşabileceğimiz tehlikeleri göremez hale geliriz; bu durum, düşmemize neden olabilecek bir çukur ya da birinin bize zarar verme ihtimali gibi çeşitli riskleri içerir. Korku, bizi tehlikeler karşısında uyanık tutarak hayatta kalmamızı sağlar. Bu açıdan bakıldığında, korkmak doğal ve sağlıklı bir tepkidir; çünkü yaşamımızı koruma işlevi görür.
Özgül Fobi Nedir?
Özgül fobi, belirli bir nesne, durum veya olaya karşı aşırı bir korku hali olarak tanımlanır. Yani, fobi, korkunun abartılı bir biçimidir ve psikiyatrik bir sorundur. Yapılan araştırmalara göre her on insandan birinde fobi görülmektedir ve bu durum, kadınlarda erkeklere kıyasla iki kat daha fazla sıklıkla ortaya çıkmaktadır. Birçok kişi, fobisi olan durumları mümkün olduğunca yaşamından uzak tutarak hayatını sürdürür; ancak fobisi sık karşılaştığı bir durum haline geldiğinde, tedavi için bir uzmandan yardım alma gereği hissedebilir. Örneğin, kapalı alan korkusu olan bir memur, odası değiştirilip penceresi olmayan bir odaya taşındığında, işine gitmekte zorlanabilir. İş yaşamı etkilendiğinde, bu kişi için durum daha ciddi hale gelir.
Yüz elliden fazla fobi çeşidi vardır. En sık karşılaşılan fobiler arasında; yükseklik korkusu, topluluk önünde konuşma korkusu (sosyal fobi), kan görme korkusu, iğne olma korkusu, kapalı alan korkusu, örümcek korkusu, köpek korkusu, yılan korkusu, uçak korkusu, gök gürültüsü korkusu, kanser olma korkusu, ölüm korkusu, açık alan ve kalabalık korkusu, karanlık korkusu ve diş hekimi korkusu yer almaktadır.
Korku ile Fobi Arasındaki Farklar
- Fobiler Belirli Nesne veya Durumlarla Sınırlıdır: Fobiler, genellikle bir nesneye ya da duruma karşı olur. Örneğin, bir kişi örümcek fobisine sahipse, diğer hayvanlardan korkmayabilir.
- Korkunun Sürekliliği: Fobide, aynı durum karşısında her zaman benzer bir korku düzeyi hissedilir. Kapalı alan korkusu olan bir kişi, her asansöre bindiğinde aynı yoğunlukta kaygı yaşar. Sık sık asansöre binmek bu korkunun azalmasına neden olmaz.
- Aşırı Kaçınma Davranışı: Fobisi olan birey, korktuğu durumdan aşırı bir şekilde kaçınır. Örneğin, köpek korkusu olan bir kişi, mahallede bir köpekle karşılaştığında arkadaşına gitmekten vazgeçebilir.
- Yoğun Korku Hissi: Fobisi olan kişi, korktuğu duruma katlansa bile, yoğun bir korku ve kaygı düzeyi yaşar. Yükseklik korkusu olan biri, mecbur kalıp balkona çıktığında duvara yapışık bir şekilde durur.
- Aşırı Tepki: Diğer insanların aynı durumda korkması mümkün olsa da, fobisi olan kişi, diğerlerine göre çok daha yoğun bir korku tepkisi verir. Örneğin, gök gürültüsü sırasında irkilen bir kişi, fobisi olan biri kadar aşırı bir tepki vermez.
- Süreklilik: Fobiler genellikle süreklidir. Zaman zaman korkular yaşamış olabiliriz; ancak sık sık karşılaşılan durumlarda insanlar bu korkulara alışabilir. Fobi tanısı koymak için, korkunun altı aydan daha uzun sürmesi gerekmektedir.
- İşlevsellik Üzerindeki Etkisi: Fobiler, kişinin işini yapmasını engelleyebilir. Ölüm korkusu olan bir kişi, trafik kazası geçirme korkusuyla işine gidemeyebilir.
- İnsan İlişkileri Üzerindeki Etkiler: Sosyal fobi olan bir birey, bu korkusu nedeniyle insanlarla ilişkilerini olumsuz etkileyebilir ve sosyal ortamlardan uzak durabilir.
