Koronavirüs ve Kanser Mücadelesinde Kemik İliği Kanseri
Tüm dünya, koronavirüs salgınıyla büyük bir mücadele verirken, kanser de çağımızın en önemli sağlık sorunlarından biri olmaya devam ediyor. Son olarak, ünlü sanatçı Hüner Coşkuner’in kemik iliği kanseri nedeniyle tedavi gördüğü hastanede 58 yaşında hayatını kaybetmesi, bu hastalığın ciddiyetini bir kez daha gündeme getirdi. Peki, kemik iliği kanseri nedir? Belirtileri nelerdir? Tedavi yöntemleri nelerdir?
Kemik İliği Kanseri Nedir?
Kemik iliği kanseri, kemik iliğinde bulunan kan oluşturan kök hücrelerden kaynaklanan bir kanser türüdür. Kemik iliği, kemiğin merkezinde yer alan süngerimsi bir yapı olup, burada kırmızı kan hücreleri, beyaz kan hücreleri ve trombositler üretilir. Kemik iliği kanseri, bu hücrelerin anormal bir şekilde veya hızla büyümeye başlaması sonucu ortaya çıkar. Kemik iliğinde başlayan bu kanser türleri genel olarak kemik iliği kanseri veya kan kanseri olarak adlandırılır. Bu grup kanserlerden en yaygın olanı ise multipl miyelomdur. Multipl miyelomun kesin nedeni henüz belirlenememiştir. Hastalık, kemik ağrıları, tekrarlayan enfeksiyonlar, böbrek sorunları, halsizlik ve kilo kaybı gibi çeşitli belirtilerle kendini gösterir. Diğer kanser türleri de kemik iliğine yayılabilir, fakat bu durumlar kemik iliği kanseri olarak adlandırılmaz. Kemik iliği kanserleri arasında başlıca türler multipl miyelom, lösemi ve lenfoma olarak sıralanabilir.
En Sık Görülen Kemik İliği Kanseri: Multipl Miyelom
En yaygın kemik iliği kanseri türü olan multipl miyelom; sıklıkla omurga, kafatası, kalça ve kaburga gibi vücudun birçok bölgesini etkilediği için bu ismi alır. Plazma hücreleri olarak bilinen kan hücrelerinden gelişen multipl miyelom, vücudu yabancı patojenlere karşı korumak amacıyla antikor üretir. Kemik iliği, aşırı miktarda plazma hücresi üretmeye başladığında tümörler oluşur. Bu tümörler, kemik kaybına neden olduğu gibi enfeksiyonlarla mücadelede de sorunlar yaratır.
Kemik İliği Kanseri Belirtileri Nelerdir?
Kemik iliği kanseri, erken evrelerde genellikle herhangi bir belirti göstermediği için çoğu zaman rutin kan veya idrar testleri sonucunda şüphelenilir. İleri aşamalarda ise aşağıdaki belirtiler ortaya çıkabilir:
- Kemiklerde Ağrı ve Hassasiyet: Genellikle sırt, kaburga veya kalça kemiklerinde yoğunlaşan bu ağrı süreklidir ve hareketle artış gösterir.
- Kolay Kırılan Zayıf Kemikler: Multipl miyelom, kemikleri zayıflatabilir ve kırılma riskini artırabilir. Omurga, kol ve bacaklardaki uzun kemikler en çok etkilenen alanlardır.
- Omurilik Sıkışması: Omurgadaki kırıklar, omurlarda çökme ve ağrıya neden olabilir; ayrıca bacaklarda uyuşma, kuvvet kaybı ve mesane ile bağırsak kontrolü kaybı gibi ciddi sorunlar ortaya çıkabilir.
- Kansızlık: Multipl miyelom, kemik iliğindeki kırmızı kan hücreleri üretimini olumsuz etkileyebilir, bu da kansızlık sorununa yol açar.
- Tekrarlanan Enfeksiyonlar: Hastalık, bağışıklık sistemini zayıflatarak vücudun enfeksiyonlara karşı korunmasını engeller; bu nedenle hastalar sık sık enfeksiyon yaşarlar.
- Kan Kalsiyum Düzeyinde Yükseklik (Hiperkalsemi): Kemiklerden aşırı kalsiyum salınımı nedeniyle kan kalsiyum düzeyinde artış gözlemlenir. Bu durum aşırı susuzluk, sık idrara çıkma, kabızlık, karın ağrısı gibi belirtilerle kendini gösterir.
- Böbrek Sorunları: Kilo kaybı, iştahsızlık, ayak bilekleri ile el ve ayaklarda şişlik, halsizlik gibi belirtiler görülebilir.
- Olağan Dışı Kanamalar: Cilt altında morluklar, sık burun ve diş eti kanamaları, ağır adet kanamaları gibi beklenmedik kanamalar yaşanabilir.
- Kan Akışkanlığında Azalma: Bu durum, miyelom hücrelerinin ürettiği fazla proteinlerden kaynaklanabilir ve baş dönmesi, nefes darlığı, baş ağrısı gibi belirtilerle kendini gösterir.
- Kilo Kaybı: Hastalık ilerledikçe kilo kaybı da gözlemlenebilir.
Kemik İliği Kanserinde Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Kemik iliği kanserinin tedavisinde, belirtileri kontrol altına almak için çeşitli ilaçlar kullanılmakta olup, tam anlamıyla bir iyileşme sağlayan bir tedavi henüz yoktur. Tedavi ile belirtileri hafifletmek, hastalığın komplikasyonlarını yönetmek ve ilerlemesini yavaşlatmak mümkündür. Belirtileri göstermeyen hastalarda tedaviye ihtiyaç olmayabilir; ancak bu durumda bile düzenli aralıklarla kan ve idrar testleri yapılmalıdır. Eğer belirtiler mevcutsa veya takipler sırasında hastalıkta ilerleme tespit edilirse tedaviye başlanır. Multipl miyelomda kullanılan başlıca tedavi yöntemleri şunlardır:
- Hedefe Yönelik Tedavi: Bu ilaç tedavisi, kanser hücrelerindeki belirli anormalliklere odaklanır. İlaçlar genellikle koldan damar yoluyla veya ağızdan hap şeklinde uygulanır.
- Biyolojik Tedavi: Bu ilaçlar, bağışıklık sistemini güçlendirerek miyelom hücreleri ile savaşır. Kanser hücrelerini tanımlayan ve saldıran bağışıklık hücrelerini aktive eder.
- Kemoterapi: Kemoterapi, hem miyelom hücrelerine hem de sağlıklı hücrelere zarar verebilir ve hızlı büyüyen hücreleri hedef alır. Tedavi öncesinde yüksek doz kemoterapi uygulaması gerekebilir.
