1. Haberler
  2. Sağlık
  3. Kanserin Tarihçesi, Türleri ve Korunma Yöntemleri

Kanserin Tarihçesi, Türleri ve Korunma Yöntemleri

featured
service
Paylaş

Bu Yazıyı Paylaş

veya linki kopyala

Kanser Kelimesinin Kökeni

Kanser Kelimesinin Kökeni

Kanser kelimesinin kökeni, Antik Yunan tıbbına kadar uzanır. Bu terim, Hipokrat (M.Ö. 460-370) tarafından ilk kez kullanılmıştır. “Tıbbın Babası” olarak bilinen Hipokrat, tümörleri tanımlamak için carcinos ve karsinom terimlerini kullanmış, bu tümörlerin şekil ve yayılma biçiminden dolayı yengeç (kanser) benzetmesi yapmıştır. Bu tanım daha sonra Celsus (M.S. 28-50) tarafından Latinceye çevrilerek kanser terimi haline gelmiştir. Latince “yengeç” anlamına gelen bu kelime, günümüzde kanser hastalığını tanımlamak için kullanılmaktadır.

Antik Roma’nın önde gelen hekimlerinden Galen (M.S. 130-200) de tümörleri tanımlamak için Yunancada “şişlik” anlamına gelen oncos terimini kullanmıştır. Bu bağlamda, günümüzde kanser uzmanı anlamına gelen onkolog kelimesinin kökeni Galen’in kullandığı bu terimden gelmektedir.

Kansere İlk Rastlanma

Kansere İlk Rastlanma

Kanser, tarih boyunca var olmuş bir hastalık olarak kayıtlara geçmiştir. Fosilleşmiş kemik tümörleri ve Antik Mısır’daki mumyalar, kanserin geçmişine dair önemli kanıtlar sunmaktadır. Mısır’da, yaklaşık M.Ö. 3000’de kanserle ilgili en eski tanımlamalar yapılmıştır. Edwin Smith Papirüsü adlı tıbbi metinde, ‘ateş matkabı’ adı verilen bir aletle tümörlerin yakılarak tedavi edildiğine dair sekiz vaka kaydedilmiştir. Bu metinde, kanserden “Bir tedavisi yoktur” şeklinde bahsedilmektedir.

Kanser Nedir?

Kanser Nedir?

Kanser, vücuttaki hücrelerin kontrolsüz bir şekilde çoğalması ile ortaya çıkan bir hastalıktır. Günlük yaşamda, DNA’mızda yaklaşık 10 bin hücre mutasyona uğrasa da bağışıklık sistemimiz sürekli olarak bu hücreleri tarar ve kanserli hücreleri yok eder. Vücutta mutasyona uğrayan hücrelerin yalnızca çok küçük bir kısmı kansere yol açabilir ve bunun birçok nedeni bulunmaktadır.

Kanserin Tarihçesi, Türleri ve Korunma Yöntemleri

En Yaygın Görülen Kanser Türleri

En Yaygın Görülen Kanser Türleri

Sağlık Bakanlığı’nın verilerine göre, en sık görülen kanser türleri şunlardır:

Kanserin Tarihçesi, Türleri ve Korunma Yöntemleri

  • Cilt kanseri
  • Meme kanseri
  • Akciğer kanseri
  • Prostat kanseri
  • Mide kanseri
  • Kalın bağırsak (kolon) kanseri
  • Rahim ağzı (serviks) kanseri
  • Lenf bezi tümörleri

Bu kanser türlerinin görülme sıklığı, kadın ve erkekler arasında farklılık göstermektedir. Coğrafi bölgelere ve ırklara göre de kanser sıklığı değişiklik göstermektedir. Türkiye’de erkeklerde en çok görülen kanser türleri arasında akciğer, prostat, kalın bağırsak, rektum, mide ve pankreas kanserleri; kadınlarda ise meme, akciğer, kalın bağırsak, rektum, serviks, over, mide ve pankreas kanserleri yer almaktadır.

Kanserin Belirtileri

Kanserin Belirtileri

Kanserin belirtileri, vücutta farklı şekillerde kendini gösterebilir. Ancak aşağıda sıralanan belirtiler her zaman kanser olduğunu göstermeyebilir:

Kanserin Tarihçesi, Türleri ve Korunma Yöntemleri

  • Açıklanamayan kilo kaybı
  • Yüksek ateş
  • Şiddetli ağrılar
  • Halsizlik
  • İdrarda veya dışkıda kan
  • Vücudun çeşitli bölgelerinde hissedilen sert ve hareketsiz kitleler
  • Geçmeyen öksürük
  • Zamansız vajinal kanamalar
  • Ben ve siğillerdeki değişiklikler

Kansere Neden Olan Risk Faktörleri

Kansere Neden Olan Risk Faktörleri

Kansere yol açan DNA hasarının çeşitli nedenleri vardır. Uzmanlar, sigara içmenin, aşırı alkol tüketiminin, güneş ışığına fazla maruz kalmanın, aşırı kilonun, hareketsiz yaşam tarzının ve güvensiz cinsel ilişkilerin kansere zemin hazırlayabileceğini belirtmektedir. Ayrıca, ailede kanser öyküsü, kimyasallara ve radyasyona maruz kalma, sağlıksız beslenme, bazı virüsler ve hava kirliliği de kansere yol açan faktörler arasında sayılmaktadır.

Kanserin Tarihçesi, Türleri ve Korunma Yöntemleri

Kansere Genetik Faktörlerin Etkisi

Kansere Genetik Faktörlerin Etkisi

Yapılan araştırmalar, kanser vakalarının yalnızca %5 ila %10’unun kalıtsal bir öykü ile ilişkilendirildiğini göstermektedir. Bu durum, hayat koşullarımızın kansere yol açmada önemli bir rol oynadığını ortaya koymaktadır. Aile geçmişinde hiç kanser öyküsü olmaması, riskinizi düşürse de bu ihtimali tamamen sıfırlamaz. Bu nedenle sağlığınıza her koşulda dikkat etmeniz önemlidir.

Kanser Teşhisi İçin İzlenen Yollar

Kanser Teşhisi İçin İzlenen Yollar

Kanser şüphesi duyulduğunda, bir uzmana başvurulması gerekmektedir. Doktor, hastanın hikayesini dinledikten sonra şüpheyi netleştirmek için çeşitli testler isteyebilir. Kan tahlili, idrar tahlili, röntgen, ultrason, CT (bilgisayarlı tomografi), MR (manyetik rezonans) ve PET (pozitron emisyon tomografisi) gibi testler kanserin teşhisinde kullanılan ayırıcı testlerdir. Ayrıca kanda tümör belirteçleri (tümör marker’ları) incelenebilir. Bir sonraki aşama ise biyopsi ve patolojik incelemelerdir.

Kanserin Tarihçesi, Türleri ve Korunma Yöntemleri

Kanser Taramasının Önemi

Kanser Taramasının Önemi

“Kanser taraması yaptırın” cümlesini sıkça duyuyoruz. Kanser taraması, risk taşıyan ancak kanser belirtisi göstermeyen kişilerin durumunu kontrol altında tutmak için yapılmaktadır. Ailesinde meme kanseri olan bir kişi, mamografi ve ultrason çektirmelidir. Prostat kanseri riski taşıyan biri, muayene ile kandan PSA (Prostat Spesifik Antijen) seviyesine baktırabilir. Kadınlar için her yıl düzenli jinekolojik muayene ve smear testi, kanserin erken yakalanmasında büyük avantaj sağlar. Diğer kanser türleri için de bir uzmana başvurarak gerekli testlerin yapılmasını sağlamak önemlidir.

Kanserin Tarihçesi, Türleri ve Korunma Yöntemleri

Kanser Tedavi Yöntemleri

Kanser Tedavi Yöntemleri

Kanser tedavileri, cerrahi yöntemler, radyoterapi ve kemoterapi ile gerçekleştirilir. Bunların yanı sıra hormon tedavisi, akıllı ilaç tedavisi ve antikor tedavisi olarak bilinen immünoterapiler de uygulanmaktadır. Bazı kanser tedavilerinin yan etkileri olabilir, ancak uzmanlar “Kanser tedavileri etkili değildir” demenin yanlış olduğunu vurgulamaktadır. Kanser tedavisi sayesinde yaşam süresi uzayan birçok hasta bulunmaktadır.

Kanserin Tarihçesi, Türleri ve Korunma Yöntemleri

Kanser Tedavi Edilebilir mi?

Kanser Tedavi Edilebilir mi?

Kanser tedavisinin başarısı, kanser türüne ve evresine bağlıdır. Eğer kanser erken evrede ve metastaz yapmadan teşhis edilirse, sağ kalım süresi önemli ölçüde artar. Dolayısıyla, kanserde yalnızca tedavi değil, korunma ve erken tanı için gerekenlerin yapılması da kritik öneme sahiptir.

Kanser Tekrarlar mı?

Kanser Tekrarlar mı?

Bazı kanser türleri tedaviye rağmen tekrarlama riski taşımaktadır. Günümüzde, bazı kanser türlerinin tekrarlama ihtimalleri genomik testler ile öğrenilebilmektedir.

Kanserin Tarihçesi, Türleri ve Korunma Yöntemleri

Biyopsi ve Kanser Yayılması

Biyopsi ve Kanser Yayılması

Biyopsi yapılmasının kanseri yayacağına dair yaygın bir inanış vardır, ancak bilimsel kaynaklar bunun yanlış olduğunu göstermektedir. Doğru yapılan cerrahi operasyon veya biyopsi, kanserin yayılmasına ya da büyümesine neden olmaz. Kesin kanser tanısı koymanın en güvenilir yolu biyopsidir; bu nedenle bu yanlış inanç oldukça zararlıdır.

Kanserin Tarihçesi, Türleri ve Korunma Yöntemleri

Alternatif Tedavi Yöntemleri

Alternatif Tedavi Yöntemleri

Alternatif tedavi olarak sunulan bitkisel tedaviler, kanser tedavisinin yan etkilerini azaltmada faydalı olabilir. Ancak bu yöntemlerin kanseri tedavi ettiğini düşünmek doğru değildir. Bu nedenle, bu tür ürünler ancak kanser tedavisi gören doktorla görüşüldükten sonra kullanılmalıdır. Bazı bitkisel ürünler, kemoterapi veya radyoterapinin etkisini azaltabilir.

Şekerin Kanser Üzerindeki Etkisi

Şekerin Kanser Üzerindeki Etkisi

Fazla şeker tüketiminin sağlığımız üzerinde olumsuz etkileri olduğu biliniyor. Kanser hücreleri de dahil olmak üzere tüm hücreler enerji için şeker kullanmaktadır. Uzmanlar, burada “zararlı” şeker ile vücudumuzun ihtiyacı olan “masum” şekerleri ayırmanın önemine dikkat çekmektedir. Türk Kanser Derneği’nin verilerine göre, kandaki şeker oranı düştüğünde kanser tedavisinin etkisinin %50 oranında arttığı gösterilmektedir. Ancak şekerin tamamen hayatımızdan çıkarılması çözüm değildir. Doğal yollarla alınan şekerler, örneğin taze ve kuru meyveler, kuru yemişler, hurma ve bal kabağı gibi besinler daha sağlıklıdır.

Kanserin Tarihçesi, Türleri ve Korunma Yöntemleri

Kanser ve Stres

Kanser ve Stres

Kanser ve stres arasındaki ilişki merak edilmektedir. Tıbbı Onkoloji Derneği’nden Dr. Nilüfer Avcı, stres hormonlarının (kortizol ve adrenalin) vücudu korumakta önemli rol oynadığını belirtmektedir. Stresle başa çıkamama durumunda tükenme dönemine girildiğinde, bu durum kanserin yayılmasına katkı sağlayabilir. Stresin kanser hücrelerinde DNA tamirini değiştirerek yayılmayı hızlandırabileceği düşünülmektedir. Ayrıca, bağışıklık sistemindeki savunma hücrelerinin azalması da kanserin yayılmasına katkıda bulunabilir.

Kanser Bulaşıcı Mıdır?

Kanser Bulaşıcı Mıdır?

Kanser, insandan insana bulaşan bir hastalık değildir. Ancak, kanserli bir organın veya dokunun nakli durumunda bulaşma riski bulunmaktadır; bu da oldukça düşüktür.

Kanserin Tarihçesi, Türleri ve Korunma Yöntemleri

Cep Telefonlarının Kanserle İlişkisi

Cep Telefonlarının Kanserle İlişkisi

Radyasyon Onkolojisi Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Tayfun Hancılar, yüksek doz iyonlaştırıcı radyasyonun vücuda zarar vererek kansere yol açabileceğini belirtmektedir. Ancak cep telefonları ve mikrodalgalar iyonize olmayan enerji taşımaktadır ve bu tür cihazların kanser oluşturduğuna dair yeterli kanıt bulunmamaktadır. Mikro dalga ve cep telefonları, dokuda ısıyı artırsa da zararlı olduklarına dair bir bulgu yoktur.

Kanserin Tarihçesi, Türleri ve Korunma Yöntemleri

Akıllı İlaçlarla Kanser Tedavisi

Akıllı İlaçlarla Kanser Tedavisi

Kanserli hücreleri hedef alırken sağlıklı hücrelere zarar vermeyen akıllı ilaçlar, günümüzde birçok kanser türünde kullanılmaktadır. Kemoterapiye göre yan etkileri daha az olan bu ilaçların, gelecekte daha da geliştirilerek etkinliğinin artırılması beklenmektedir. Ancak, her akıllı ilacın her kanser türünde uygulanamayacağı unutulmamalıdır. Hekim, hangi yöntemin kullanılacağına karar vermelidir; çünkü tedavi sürecinin doğru bir şekilde yürütülmesi son derece önemlidir.

Kanserden Korunma Yöntemleri

Kanserden Korunma Yöntemleri

Kanserden korunmak için aşağıdaki önlemleri alabilirsiniz:

  • Sigarayı bırakın ve sigara içilen ortamlardan uzak durun.
  • Güneş altında fazla kalmaktan kaçının ve güneş yanıklarını önlemek için gerekli önlemleri alın.
  • İşlenmiş gıdalardan uzak durarak meyve ve sebze ağırlıklı beslenin.
  • Aşırı kilolarınızdan kurtulun.
  • Alkol tüketimini minimumda tutun.
  • Fiziksel aktiviteyi hayatınızdan eksik etmeyin.
  • Genetik riskler taşıyorsanız, düzenli kontroller yaptırın.
  • Hepatit B ve HPV aşılarınızı yaptırarak korunma sağlayın.
  • Stres yönetimi öğrenerek psikolojik sağlığınızı korumaya özen gösterin.

Kanserin Tarihçesi, Türleri ve Korunma Yöntemleri
Yorum Yap

Tamamen Ücretsiz Olarak Bültenimize Abone Olabilirsin

Yeni haberlerden haberdar olmak için fırsatı kaçırma ve ücretsiz e-posta aboneliğini hemen başlat.

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Giriş Yap

xGundem ayrıcalıklarından yararlanmak için hemen giriş yapın veya hesap oluşturun, üstelik tamamen ücretsiz!

Bizi Takip Edin