Kanserin Evrimsel Analizi: Tümörlerin Sonsuz Değişim Yeteneği
Bilim insanlarına göre, kanserlerin büyüme biçimlerine dair gerçekleştirilen ilk kapsamlı analiz, tümörlerin dönüşüm ve hayatta kalma konusunda “neredeyse sonsuz” bir yetenek sergilediğini ortaya koyuyor. Dokuz yıl boyunca akciğer kanserleri üzerine yapılan çalışmalarda, araştırma ekibi karşılaştıkları korkunç gerçeğe karşı “şaşkınlık” içinde kaldı. Elde edilen bulgular, tüm kanser türlerine uyacak “evrensel” bir tedavi yönteminin mümkün olmadığını gösterdiği için, önleme stratejilerine daha fazla odaklanma gerekliliği vurgulandı.
İngiltere Kanser Araştırmaları Vakfı, kanserin erken teşhisinin hayati önem taşıdığını belirtmektedir. TracerX isimli çalışma, kanserlerin nasıl geliştiğine ve yayılmalarına etki eden faktörlere dair en derinlemesine analiz özelliği taşıyor. Araştırmalar, kanserlerin sabit ve değişmez olmadığını, zamanla evrildiklerini ve gelişebildiklerini ortaya koydu. Bu tümörler, daha agresif hale gelebilir, bağışıklık sisteminden daha iyi kaçabilir ve vücutta yayılım gösteren hücrelere dönüşebilirler.
Bir tümör, bozulmuş tek bir hücre ile başlar ve zamanla, farklı şekillerde mutasyona uğramış milyonlarca hücrenin karışımına dönüşür. TracerX, akciğer kanseri hastalarında bu çeşitliliği ve zaman içinde nasıl değiştiğini izledi ve elde edilen sonuçların diğer kanser türlerinde de geçerli olabileceğini açıkladı. Londra’daki Francis Crick Enstitüsü ve UCL Üniversitesi’nden Profesör Charles Swanton, bu ölçekte daha önce benzeri bir çalışma yapılmadığını belirtti.
İngiltere’deki 13 hastanede tedavi gören 400’den fazla hastadan, hastalık ilerledikçe akciğer kanserlerinin farklı bölgelerinden biyopsiler alındı. Tümörlerin adaptasyon yeteneği karşısında şaşkınlığını gizlemeyen Swanton, “Bu konuda çok iç karartıcı konuşmak istemem ama bir tümörün neredeyse sonsuz bir evrim geçirme potansiyeli var. Geç evre bir tümör, birkaç yüz milyar hücreye sahip olduğunda, tedavi sürecinin oldukça zorlu olduğunu anlamak gerekir,” dedi.
Swanton, “Herkes ve her kanser türü için evrensel tedaviler bulabileceğimizi sanmıyorum. Eğer en büyük etkiyi yaratmak istiyorsak, önleme, erken teşhis ve nüksetmenin erken tespitine odaklanmalıyız,” diyerek önemli bir noktaya değindi. Obezite, sigara kullanımı, alkol tüketimi ve kötü beslenme gibi etkenler bazı kanser türlerinin riskini artırıyor. Bunun yanı sıra, vücuttaki enflamasyonla mücadele etmenin de kanserin önlenmesinde önemli bir rol oynadığı düşünülüyor. Hava kirliliği akciğer kanserine neden olabileceği gibi, enflamatuar bağırsak hastalığı da kolon kanseri riskini artıran faktörlerden biri olarak değerlendiriliyor.
Araştırma Ne Gösterdi?
Kanserin evrimsel analizi, Nature ve Nature Medicine dergilerinde yayınlanan yedi ayrı çalışmada detaylandırıldı. Araştırma şu bulguları ortaya koydu:
- İlk tümördeki aşırı agresif hücrelerin, sonunda vücuda yayılan kanserli hücreler haline geldiği tespit edildi.
- Daha yüksek düzeyde genetik “kaos” gösteren tümörlerin, ameliyattan sonra vücudun diğer bölgelerinde nüksetme olasılığının daha yüksek olduğu belirlendi.
- Kanda tümör DNA’sına ait parçaların analiz edilmesi sayesinde, tümörün geri dönme işaretlerinin bilgisayarlı tomografi taramasında görülmeden 200 gün önce tespit edilebileceği keşfedildi.
- DNA’mızdaki talimatları okuyan hücresel mekanizmaların, kanserli hücrelerde bozulabileceği ve bu durumun hücreleri daha agresif hale getirebileceği anlaşıldı.
Araştırmacılar, bu bulguların gelecekte bir hastanın tümörünün nasıl yayılacağını tahmin etmelerine ve uygun tedavi yöntemlerini uyarlamalarına yardımcı olabileceğini umuyor. Kanser Vakfı’ndan Dr. David Crosby, “TracerX’ten elde edilen heyecan verici sonuçlar, kanserin ilerleyen bir hastalık olduğunu daha iyi anlamamızı sağlıyor; bu da geç evre kanserlerin başarılı bir şekilde tedavi edilmesinin oldukça zor olabileceği anlamına geliyor,” dedi. “Bu durum, kanserlerin gelişimlerinin en erken aşamalarında tespit edilmesine veya oluşmalarının engellenmesine yönelik daha fazla araştırmanın hayati önemini ortaya koyuyor.”
