Umut Yaratan Kan Testinin Denemeleri 2024’te Başlıyor
İngiltere Ulusal Sağlık Hizmetleri (NHS), kanserin 50’den fazla türünü daha erken aşamalarda tespit edebilecek bir kan testinin denemelerine önümüzdeki yıl start vereceğini duyurdu. Uzmanlar, bu testin başarılı sonuçlar vermesi durumunda, erken teşhis konusunda önemli bir devrim yaratabileceğini ve binlerce hayat kurtarabileceğini düşünüyor.
Testin adı Galleri ve 2021 yılında başlatılması planlanan denemelere ilk aşamada 165 binden fazla kişinin katılması bekleniyor. Eğer bu ilk aşamada başarılı sonuçlar elde edilirse, NHS, denemeleri 2024 yılı itibarıyla 1 milyon kişiyi kapsayacak şekilde genişletmeyi hedefliyor. NHS İngiltere Başkanı Simon Stevens, erken teşhisin pek çok insanın hayatını kurtarma potansiyeline sahip olduğunu vurguladı.
Bu gelişme, bazı uzmanlar tarafından sevinçle karşılanırken, diğerleri henüz testin hiçbir denemesinin yapılmadığına dikkat çekerek temkinli bir yaklaşım sergiliyor. Bilim insanları, kanseri teşhis edebilmek için bir kan testi geliştirmek amacıyla uzun yıllardır çalışıyor, ancak kayda değer bir ilerleme kaydedememişlerdi. Doğru ve güvenilir sonuçlar elde etmek, son derece karmaşık bir süreçtir ve testin bir kişideki kanseri tespit edememesi veya kanser olmayan bir kişide kanser olduğu sonucunu vermesi büyük riskler taşımaktadır.
Denemeler Nasıl Yapılacak?
ABD merkezli Grail adlı şirket tarafından geliştirilen bu yenilikçi test, hastalık belirtisi göstermeyen bireylerin kanında kanserin yol açtığı moleküler değişiklikleri tespit etmek için tasarlanmıştır. Şirket, büyük ölçekli denemelerin masraflarını karşılayacak ve ilk aşamada 50 ile 79 yaş aralığında 140 bin gönüllünün katılması planlanmaktadır. Bu gönüllülerin, üç yıl boyunca düzenli olarak test edilmesi öngörülmektedir.
Ayrıca, denemenin bir başka kolu olarak kanser belirtileri gösteren 25 bin kişiye de normal yollarla hastaneye başvurduktan sonra test yapılması planlanmaktadır. İngiltere’de her yıl yaklaşık 200 bin kişi kanser nedeniyle hayatını kaybetmektedir ve mevcut durumda kanser vakalarının yalnızca yarısı, birinci ve ikinci aşamalarda teşhis edilebilmektedir. Testin, bu oranı 2028 yılına kadar dörtte üçe çıkarması ve on binlerce insanın yaşamını kurtarması umulmaktadır. Kanserin birinci ve ikinci aşamalarda teşhis edilen bireylerin yaşam şansının 5-10 kat arttığı bilinmektedir. Özellikle pankreas ve rahim gibi organlarda gelişen habis tümörler, genellikle geç teşhis edilmekte ve bu durum tedavi sürecini zorlaştırarak hasta hayatta kalma şansını azaltmaktadır.
Beklentiler ve Temkin Uyarıları
NHS, bu kan testi denemesinin, ülkede kanserle mücadelede yüksek gelirli ülkelerin gerisinde kalan ortalama 5 yıllık hayatta kalma süresini uzatmaya katkıda bulunacağına inanmaktadır. Simon Stevens, “Bu umut verici kan testi, kanser tedavisi alanında her şeyi değiştirebilir ve binlerce kişinin daha başarılı bir şekilde tedavi edilmesini sağlayabilir,” şeklinde konuştu.
İngiltere Kanser Araştırmaları Vakfı, deneme haberini memnuniyetle karşılarken, büyük ölçekli denemelerin testlerin gerçekten başarılı olup olmadığını belirlemede kritik bir öneme sahip olduğunu belirtti. Warwick Üniversitesi’nden Moleküler Onkoloji Profesörü Lawrence Young, Galler’de yaklaşık 7 bin kişi üzerinde yapılan denemelerin olumlu sonuçlarının cesaret verici olduğunu düşünmektedir. Ancak, Cambridge Üniversitesi’nden Profesör Paul Pharoah gibi bazı uzmanlar, kamu kaynaklarının henüz yeterince test edilmemiş bu tür yeni buluşlara yatırılmasını eleştirmektedir.
