K2-141b: Olağanüstü Bir Lav Gezegeni
Araştırmacılar daha önce de aşırı sıcaklıklara sahip “lav gezegenleri” keşfetmişti. Bu gezegenler, sistemlerinin yıldızlarına o kadar yakın bir konumda bulunuyor ki, yüzeyleri erimiş lav okyanuslarıyla kaplı. Ancak K2-141b olarak bilinen bu yeni keşfedilen gezegen, olağanüstü gezegenler arasında bile dikkate değer bir farklılık arzediyor. Independent Türkçe’nin haberine göre, bu gezegenin yüzeyi, okyanusları ve atmosferi kayalardan oluşmakta. Bu kayalar, gezegenin yüzeyine yağmur gibi düşerek devasa denizlerde eriyor.
K2-141b’nin yüzeyinin üçte ikisi, yörüngesinde döndüğü turuncu cüce yıldızın sürekli, çok parlak ve sıcak güneş ışığına maruz kalıyor. Güneşine bu kadar yakın olduğundan, gezegenin bir yılı, Dünya’daki bir günün üçte birinden daha kısa sürüyor ve bu durum, gezegenin kütle çekimi sayesinde bir tarafının her zaman yıldızına dönük kalmasına neden oluyor. Bu, gezegenin karanlık tarafındaki sıcaklıkların -200 santigrat derecenin altına düşerken, ışığı alan tarafın ise yaklaşık 3000 santigrat dereceye kadar ısındığı anlamına geliyor. Bu sıcaklık, gezegenin yüzeyindeki kayaları buharlaştırarak ince bir atmosfere dönüştürebilecek kadar yüksektir.
Atmosferdeki Yağış Olayı
K2-141b’nin atmosferinde, Dünya’daki yağışa benzer bir döngü oluşmakta. Suyun buharlaşarak atmosfere yükselmesi ve ardından yağmur olarak geri düşmesi gibi, gezegendeki sodyum, silikon monoksit ve silikon dioksit de kayalık atmosferin içinde süpersonik rüzgarlar tarafından gece tarafına taşınıyor ve bu, onların yüzeye geri düşmesini sağlıyor.
Araştırmacılar, hemen hemen Dünya ile aynı büyüklükte olan ancak güneşine çok daha yakın bir gezegenin koşullarını anlamak amacıyla bilgisayar simülasyonları kullandılar. Yaklaşık 200 ışık yılı uzaklıkta bulunan K2-141b, 2018 yılında keşfedildi. Bilim insanları mevcut verileri kullanarak gezegenin atmosferi ve hava döngüsünün nasıl olabileceği hakkında bilgi edinmek için simülasyonlar gerçekleştirdiler. Bu bulgular, uzak gezegenlerin atmosferi ve bileşenlerini daha ayrıntılı bir şekilde gözlemleme imkanı sunacak yeni teknolojiler sayesinde gelecekte test edilebilir.
York Üniversitesi’nde doktora öğrencisi ve çalışmanın baş yazarı olan Giang Nguyen, “Bu, James Webb Uzay Teleskobu (James Webb Space Telescope) gibi yeni nesil teleskoplarla yüzlerce ışık yılı uzaktan tespit edilebilen K2-141b’deki hava şartları hakkında tahmin yürütmeyi amaçlayan ilk araştırma” şeklinde açıklamada bulundu. Elde edilen bulgular, Monthly Notices of the Royal Astronomical Society dergisinde “Lav gezegeni K2-141b’nin atmosferinin modellenmesi: Düşük ve yüksek çözünürlüklü spektroskopi için çıkarımlar” başlığıyla yayımlandı.
