Jüpiter: Güneş Sistemi’nin Dev Gezegeni
Güneş Sistemi’nin en büyük gezegeni olan Jüpiter, bilim insanlarının ve gökbilimcilerin ilgisini çeken önemli bir araştırma konusu olmuştur. Üzerinde bulunan göz alıcı renkli şeritleri ve devasa Büyük Kırmızı Leke’si ile tanınan Jüpiter hakkında yapılan incelemeler, bu gezegenin birçok ilginç özelliğini gün yüzüne çıkarmaktadır. İşte Jüpiter hakkında bilmeniz gereken bazı çarpıcı bilgiler:
Jüpiter hakkında enteresan bilgiler:
- İçine tam 1320 tane Dünya sığdırabilecek kadar büyük.
- Üzerindeki Büyük Kırmızı Leke, yüzyıllardır süregelen dev bir fırtına.
- Jüpiter’i ilk gözlemleyen medeniyet, antik Babillerdir.
- Jüpiter’de bir gün 9 saat 55 dakika sürmektedir.
- Aslında Jüpiter’in de halkası vardır.
- Dünya’yı asteroitlerden koruyan bir kalkan işlevi görmektedir.
- NASA’nın Juno uzay aracı, Jüpiter’in kutuplarında geometrik şekiller gözlemlemiştir.
İçine tam 1320 tane Dünya sığdırabilecek kadar büyük:
Jüpiter’in Güneş Sistemi’ndeki en büyük gezegen olduğunu sıkça duymuş olsak da, bu ifade onun devasa boyutunu tam olarak yansıtmakta yetersiz kalıyor. Örneğin, Jüpiter, Güneş Sistemi’ndeki diğer tüm gezegenlerin toplamından 2.5 kat daha büyük bir hacme sahiptir. Kütlesi ise Dünya’nın tam 318 katı kadar. Bu da demektir ki, Jüpiter’in içine tam 1320 tane Dünya sığabilir.
Üzerindeki Büyük Kırmızı Leke, yüzyıllardır devam eden bir fırtına:
İngiliz bilim insanı Robert Hooke, 1664 yılında Jüpiter’in bu ilginç kırmızı lekesini ilk defa görüntülemiştir. Gökbilimciler, uzun yıllar boyunca bu lekenin ne olduğunu araştırmışlardır. Sonunda NASA’nın 25 Şubat 1979 tarihinde Voyager 1 uzay sondası ile gerçekleştirdiği çalışmalarda, bu ‘Büyük Kırmızı Leke’nin, 350 yıldır süregelen bir antisiklonik fırtına olduğu anlaşılmıştır. Bu fırtınanın büyüklüğü ise, Dünya’nın dört katı kadar devasa bir alana yayılmaktadır.
Jüpiter’i ilk gözlemleyen medeniyet Babiller:
Webtekno’nun haberine göre, Berlin Humboldt Üniversitesi’nden Profesör Mathieu Ossendrijver, antik Babil tabletlerinde Jüpiter’in gece gökyüzünde ne zaman görüleceği, hızının ve uzaklığının hesaplandığına dair bulgulara rastlamıştır. Bu da, Jüpiter’in tarih boyunca insanlık için ne kadar önemli bir gök cismi olduğunu göstermektedir.
Jüpiter’de bir gün 9 saat 55 dakika sürüyor:
Jüpiter, Güneş Sistemi’ndeki en kısa gün uzunluğuna sahip gezegen olma özelliğine sahiptir. Ayrıca, 45.300 km/s’lik dönme hızıyla Güneş Sistemi’ndeki en hızlı dönen gezegen olarak bilinir. Jüpiter’deki bir gün yalnızca 9 saat 55 dakika sürerken, Güneş etrafında bir tam tur atması için 11.8 Dünya yılına eşdeğer bir süre gerekmektedir.
Jüpiter’in halkaları:
Geleneksel olarak halkalı yapıya sahip tek gezegenin Satürn olduğu düşünülmektedir. Ancak Jüpiter’in de benzer bir halkalı yapısı vardır. İlk kez 1979 yılında Voyager 1 uzay aracı tarafından gözlemlenen bu halkalar, uzay tozundan oluşmaktadır. Kütle olarak Satürn’ün halkalarına kıyasla çok daha az olduğundan, Güneş ışınlarını yansıtamaz ve gözle görülemez.
Dünya için bir koruyucu melek:
Jüpiter, aslında Dünya’mız için bir tür koruyucu melek işlevi görmektedir. Jüpiter’in büyük kütleçekimsel etkisi, asteroitlerin Güneş Sistemi içerisindeki hareketlerini kontrol altında tutar. Böylece, Dünya için tehdit oluşturabilecek asteroitler Jüpiter’in çekim kuvveti tarafından yakalanarak yön değiştirirler. Ancak, Dünya’yı hedef almayan bir asteroitin, Güneş Sistemi’ndeki diğer gezegenlerin etkisiyle yön değiştirmesi de mümkündür.
Juno Uzay Aracı’nın keşifleri:
NASA’nın Jüpiter’i incelemekle görevli uzay aracı Juno, 2018 yılında Jüpiter’in kutup bölgelerini kızılötesi kameralarla görüntülemiştir. Bu gözlemler sonucunda, çeşitli geometrik şekillerde dev gaz bulut kümeleri tespit edilmiştir. Ayrıca, Juno, Jüpiter’in güney kutbunda kutup ışıklarının oluşumunu da keşfetmiştir. Bu gibi bulgular, Jüpiter’in karmaşık atmosfer yapısını ve dinamik özelliklerini anlamamızda önemli bir rol oynamaktadır.
