İyi Huylu Prostat Büyümesi (BPH)
İyi huylu prostat büyümesi, tıpta benign prostat hiperplazisi (BPH) olarak adlandırılmaktadır. Bu rahatsızlık, genellikle 60-65 yaşları arasında belirti vermeye başlamakta, ancak daha genç yaşlarda da görülebilir. Özellikle 40 yaş altındaki bireylerde ortaya çıkması oldukça nadirdir. BPH, prostat kanseri ile sıkça karıştırılsa da, bu iki durumun tedavileri ve özellikleri tamamen farklıdır.
Prostat Nedir?
Prostat, erkek üreme sisteminin önemli bir parçası olan bir salgı bezidir. İdrar kesesinin hemen altında yer alan prostatın normal ağırlığı yaklaşık 18-20 gram civarındadır. Prostat bezinin ortasından geçen üretra, idrar kesesindeki idrarın dışarı atılmasını sağlayan bir kanaldır. Prostatın büyümesi durumunda, bu üretra üzerinden idrar akışı zorlaşabilir.
Prostat Büyümesi Belirtileri Nelerdir?
İyi huylu prostat büyümesinin başlıca belirtileri şunlardır:
- İdrar akımında zayıflama ve kalibrede azalma
- İşemede zorluk ve kesik kesik işeme
- İşeme sonrası damlama
- Gündüz ve gece sık idrara çıkma
- Acil işeme isteği
- Tuvalete yetişemeden idrar kaçırma
- İdrar yaptıktan sonra mesanenin tam boşalmadığı hissi
- Hiç idrar yapamama (tıkanma durumu) ve sonda koyma gerekliliği
İyi Huylu Prostat Büyümesi Tedavisi Nasıl Gerçekleşir?
İyi huylu prostat büyümesi tedavisi, hastanın şikayetlerinin derecesine, muayene ve laboratuvar bulgularına bağlı olarak değişiklik göstermektedir. Bazı hastalar için ilaç tedavisi yeterli olmaktadır. Medikal tedavide en sık kullanılan ilaçlar, alfa blokerler ve 5-alfa redüktaz inhibitörleridir. 5-alfa redüktaz inhibitörleri, prostatın boyutunu küçültme etkisine sahiptir.
Eğer ilaç tedavisi yetersiz kalırsa, prostat ameliyatı düşünülebilir. İyi huylu prostat büyümesi için yapılan ameliyatlarda, prostatın dış kabuğu (kapsül) korunarak, içindeki prostat dokusu açık veya kapalı yöntemle çıkarılmaktadır. Günümüzde, açık ameliyatlar teknolojik gelişmelerle birlikte yerini kapalı ameliyatlara ve lazer cerrahilerine bırakmıştır. Açık cerrahi, genellikle ileri derecede prostat büyümesi ile birlikte idrar kesesinde büyük taş veya divertikül gibi durumlar varsa tercih edilmektedir.
Kapalı yöntemle en sık uygulanan prostat ameliyatları arasında monopolar veya bipolar TUR ve lazer cerrahileri yer almaktadır. Lazerle yapılan ameliyatlarda, kullanılan lazer türüne bağlı olarak, enükleasyon adı verilen işlem sayesinde prostatın dış kabuğu bırakılarak içindeki doku tamamen çıkarılabilir veya prostatın buharlaştırılması sağlanabilir. Lazer ile enükleasyon, açık prostat ameliyatının kapalı bir versiyonu olarak düşünülebilir. Bu işlem için Holmium lazer (HoLEP) ve Thulium lazer (ThuLEP) yaygın olarak kullanılmaktadır.
HoLEP veya ThuLEP ameliyatlarında, lazerle buharlaştırma veya TUR ameliyatlarına göre idrar akım hızında daha fazla düzelme sağlanmaktadır. Ameliyat sırasında veya sonrasında kanama oranları oldukça düşüktür ve bu yöntemler büyük prostatlara da rahatlıkla uygulanabilmektedir. Lazerle yapılan ameliyatlar, prostatın dışında seyreden ve sertleşmeyi sağlayan sinirlerin etkilenmemesi sayesinde, ameliyat sonrası sertleşme sorunu yaşanma riskini minimize etmektedir. Ayrıca, idrar tutmayı sağlayan sfinkterik yapı korunarak, idrar kaçırma problemi de önlenmiş olmaktadır. Açık ameliyatlarda olduğu gibi prostatın kapsül hariç tamamı çıkarıldığı için tekrarlama riski de bulunmamaktadır.
Prof. Dr. Ali Fuat Atmaca
