Meteoroloji Genel Müdürlüğü, İstanbul başta olmak üzere birçok il için sağanak yağış uyarısında bulundu. Hafta sonu etkili olan yağışlarla birlikte hava sıcaklıklarında ciddi bir düşüş yaşandı. Özellikle Edirne, Kırklareli ve Tekirdağ’ın yüksek kesimlerinde aralıklarla devam eden kar yağışı dikkat çekiyor. İstanbul için yapılan uyarılarda ise, etkili İzlanda kökenli soğuk hava dalgasının perşembe gününe kadar süreceği belirtildi. Ancak, kar yağışı beklenmiyor.
Peki, sınıra kadar gelen kar, İstanbul’da neden etkili olmuyor?
İstanbul’da Kar Yağışı Olmamasının Nedenleri
Meteoroloji Mühendisleri Odası Başkanı Emel Ünal, “Kar yağışını görebilmemiz için, buz tanelerinin atmosferin üst seviyelerinden yere doğru inerken erimelerini engelleyecek bir soğuk hava içinde hareket edebilmeleri gerekir” açıklamasında bulundu ve ekledi:
- “Ancak İstanbul gibi yoğun nüfuslu ve betonlaşmış yerleşim bölgelerinde, yeryüzü ile olan etkileşim sonucu bu soğuk hava durumu korunamayabiliyor ve yağışlar genellikle yağmur şekline dönüşüyor. ‘Kent Isı Adası’ etkisi olarak adlandırılan bu durum, buz tanelerinin durum değiştirmesine neden olacak kadar bölgesel hava sıcaklığı değişimi meydana getirebiliyor.”
- “Gelen sistemlerin durumu ve geldikleri yol üzerindeki temas ettikleri yüzeyler, kara ya da deniz olması, yağışların karakterini etkileyebiliyor. Eğer sistem beslenip güç kaybederse, kar yağışı bıraktıkları mesafelerde daha az etkili olabilir.”
Deniz Suyu Sıcaklıklarının Etkisi
İstanbul Aydın Üniversitesi Öğretim Üyesi Meteoroloji Uzmanı Dr. Güven Özdemir, “Eski yıllara kıyasla kar yağışının azalmasının nedenleri oldukça belirgin. İstanbul, Marmara ve Karadeniz ile çevrili bir konumda bulunuyor. Son yıllarda okyanus ve deniz suyu yüzey sıcaklıkları, mevsim normallerinin en az 3-4 derece üzerinde seyrediyor” dedi ve ekledi:
- “Bir diğer etken ise İstanbul’un yoğun nüfusu. Bu durum, sanayinin metropol içerisinde yer alması ve günlük trafiğe çıkan yaklaşık 5 milyon aracın hava kirliliğine neden olmasıdır. Ayrıca, binalarda ısınmak için kullanılan yakıtların atmosfere yaydığı sera gazları, metropol üzerinde ısı adaları oluşturarak hava sıcaklığını en az 4-5 derece artırıyor. Bu nedenle, İstanbul’un çevresine kadar gelen yağmur, genellikle kısa süreli etkiler yaratırken, kar yağışı İstanbul’a ulaşamıyor.”
Kar Yağışı İçin Hava Sıcaklığı Ne Olmalı?
Ocak ayı itibarıyla İstanbul’daki hava sıcaklığı ortalama 8-9 derece arasında değişiyor. Peki, kar yağışının gerçekleşebilmesi için metropoldeki sıcaklıkların kaç derece olması gerekiyor?
Emel Ünal, “Meteoroloji Genel Müdürlüğü verilerine göre İstanbul’un ocak ayı mevsim normali 7 derece. Yani 8-9 derece de mevsim normalleri civarına yakın. Kar yağışı için belirli bir sıcaklıktan ziyade, lokal ısınma etkisini atlatabilecek güçte sistemlerin bölgeye gelmesi daha büyük önem taşıyor” şeklinde açıklamada bulundu.
Hava Durumu Tahminleri
Hafta sonuna kadar havanın nasıl olacağına dair bilgiler veren Dr. Güven Özdemir, “Hava sıcaklıkları cumartesi günü itibarıyla İstanbul ve çevresinde 4-9 derece arasında seyredecek. Rüzgarlar orta şiddette kuzey yönlerden esecek” dedi ve bölgelere dair şu bilgileri paylaştı:
- “Karadeniz Bölgesi’nde sıcaklıklar 7-10 derecede, Ege Bölgesi’nde kuvvetli yağışlarla 10-14 derece arasında, Akdeniz Bölgesi’nin batısında ise perşembe gününe kadar yağışlı ve hava sıcaklığı 14-18 derecelerde olacak.”
- “Doğu Anadolu Bölgesi’nde hava sıcaklıkları -1 ila -12 derecelerde seyrederken, çarşamba akşamı parçalı bulutlu hava yerini kar yağışına bırakacak. Cuma günü tüm yurtta hava açık olacak; buzlanma ve don olaylarına karşı Doğu’da çığ düşmelerine karşı önlem alınması önem arz ediyor.”
Su Kaynakları Üzerindeki Etkiler
Tüm bu durumun yer altı ve yer üstü su kaynakları açısından son derece kaygı verici olduğunu vurgulayan Dr. Güven Özdemir, “Ülkemizin genelinde kar kuraklığının geçen kış mevsiminden beri sürdüğünü gözlemliyoruz. Topraklarımızın kar ihtiyacı her zamankinden daha acil hale geldi.” dedi ve dikkat çeken şu noktaları belirtti:
- “Sadece Doğu Anadolu’ya ya da 1500 rakım üzerindeki bölgelere kısa süreli yağışların olması, sorunun çözümüne katkı sağlamıyor. Tarımla uğraşan üreticilerimizin ekinleri ve ekosistemimizin sağlıklı bir şekilde varlığını sürdürebilmesi için kar yağışına ihtiyacımız var.”
- “Özellikle de İstanbul barajları için kar olmazsa olmaz. Özetle, tehlike çanları çalmaya başladı.”
İstanbul Barajlarının Durumu
İstanbul’un barajlarındaki su durumu hakkında bilgi veren İstanbul Üniversitesi Su Bilimleri Fakültesi İçsu Kaynakları Yönetim Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Meriç Albay, “Barajlara dokunmamaya özen gösteriyoruz. Şu anda Melen’den gelen suyu kullanıyoruz ve barajlardaki sularımıza mümkün olduğunca az müdahale ediyoruz” dedi. Prof. Dr. Albay, şöyle devam etti:
- “Aslında bu suyu genelde kullanıyorduk, ama son zamanlarda daha yoğun bir şekilde kullanmaya başladık. Ayrıca, Melen Havzası’na kar yağdığı için şu an büyük bir su kütlesi mevcut. Bunu pozitif bir şekilde değerlendirmeye çalışıyoruz; doğru olan da bu…”
Kar Yağmazsa Su Sorunu Ortaya Çıkabilir!
Yağışların devam etmesi durumunda barajlardaki su seviyesinin artacağını ancak yaz aylarını rahat geçirebilmek için kar yağışının mutlaka gerçekleşmesi gerektiğini vurgulayan Prof. Dr. Albay, “İstanbul’da kar yağışı mutlaka olmalı, çünkü hem Melen hem de barajlardaki mevcut doluluk durumu yaz ayına kadar yeterli olmaz.” dedi.
- “Geçen yıl iyi yağmur yağması durumu dengelemişti; şu anda da yağmurlar gözüküyor ama çok kuvvetli değil. Kar, bu süreçte daha kritik bir öneme sahip.”
Baraj Doluluk Oranı Hedefi
Rahat bir yaz ve sonbahar geçirmek için barajlarda olması gereken doluluk oranına da değinen Prof. Dr. Meriç Albay, “Eğer su seviyemiz yüzde 80’e ulaşırsa, rahat bir yaz ve sonbahar geçirebiliriz. Bu oranı yakalayamazsak, tehlike çanları çalmaya başlayacak.” şeklinde konuştu.
Fotoğraflar: iStock
