Netanyahu’nun Ofisinden Önemli Açıklama
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun ofisinden Cuma sabahı yapılan açıklamada, rehinelerin serbest bırakılması için bir anlaşmaya varıldığı duyuruldu. Açıklamada, güvenlik kabinesinin gün içerisinde toplanacağı ve hükümetin anlaşmayı onaylamak için daha sonra bir araya geleceği belirtildi. Times of Israel’de yer alan habere göre, Netanyahu’nun bir sözcüsü, anlaşmaya karşı çıkanlara Yüksek Adalet Divanı’na başvurmaları için 24 saat süre verilmesi gerektiğini ve Cuma günü öğleden sonra yapılacak toplantının, Şabat’ı kutlayan kişilere yeterli zaman sağlamayacağını ifade ederek, kabine toplantısının Cumartesi gecesine kadar gerçekleşmeyeceğini açıkladı.
Ateşkes, İsrail kabinesi tarafından onaylanması durumunda Pazar günü yürürlüğe girecek. Ancak, en az iki kabine üyesi bu ateşkese karşı çıkıyor. Ben-Gvir, anlaşmayı “teslimiyet” olarak nitelendirirken, Smotrich, bunun “İsrail’in ulusal güvenliği için bir felaket” olduğunu savunuyor. Aylardır süren arabuluculuk çabalarına dahil olan ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken ise, ateşkesin planlandığı gibi ilerlediğini belirterek, “Uygulamanın Pazar günü başlayacağını umuyorum.” dedi.
Trump’ın Açıklamaları
ABD’nin eski başkanı Donald Trump, İsrail ile Hamas arasındaki ateşkes ve rehinelerin serbest bırakılması anlaşmasının, kendisi ve yeni yönetiminin baskısı olmadan asla sağlanamayacağını kaydetti. Trump, “Dahil olmasaydık, bu anlaşma asla gerçekleşmezdi. Tüm gidişatı değiştirdik, hem de hızlı bir şekilde. Biden hiçbir şey yapmadı; eğer biz müdahil olmasaydık, rehineler asla dışarı çıkamazdı.” ifadelerini kullandı.
İsrail’de Siyasi Gelişmeler
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu hükümeti, 15 Ocak’ta duyurulan ve 19 Ocak’ta yürürlüğe girmesi beklenen Gazze’deki ateşkes ve esir değişimi anlaşmasını onaylaması yönünde artan uluslararası baskılarla karşı karşıya. Bu baskılarla birlikte, Netanyahu, iktidardaki koalisyonun varlığını tehdit eden iç bir çıkmazla da mücadele ediyor. Aşırı sağcı Yahudi Gücü Partisi lideri ve Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir ile aşırı sağcı Dini Siyonizm Partisi lideri ve Maliye Bakanı Bezalel Smotrich, anlaşmaya karşı çıkıyor. Ben-Gvir, partisinin Gazze Anlaşması’nı onaylaması halinde hükümetten istifa edeceğini duyurdu.
İsrail Meclisi’nde, 7 sandalyeye sahip olan Maliye Bakanı Smotrich ile 6 sandalyeye sahip Ben-Gvir’in birlikte hareket etmesi, hükümeti düşürmek için yeterli çoğunluğa ulaşmalarını sağlıyor. İsrail siyasi sistemine göre, hükümetin iktidarda kalabilmesi için 120 sandalyeli Mecliste en az 61 milletvekiline sahip olması gerekiyor. Mevcut durumda Netanyahu’nun koalisyonu 68 milletvekili tarafından destekleniyor.
Ana muhalefetteki Gelecek Var Partisi lideri Yair Lapid, Ben-Gvir’in müzakereleri memnuniyetle karşıladığını ifade ederek, Netanyahu hükümetine siyasi destek sundu. Lapid’in partisi, Mecliste 24 milletvekili ile temsil ediliyor. Ben-Gvir’in kesin tutumunu belirlerken, Netanyahu’nun hükümetin düşmemesi için Smotrich’e bağlı olduğu düşünülüyor. Ulusal Birlik Partisi lideri Benny Gantz ise Hamas ile varılan ateşkes ve esir takası anlaşmasını olumlu karşıladı.
Anlaşmanın Onaylanmasına İlişkin Senaryolar
Anlaşmanın onaylanmasına ilişkin iki senaryo:
- Yalnızca Ben-Gvir’in partisinin istifası: Eğer Ben-Gvir tek başına istifa ederse ve Smotrich’in partisi hükümette kalırsa, Netanyahu hala 62 sandalyeye sahip olacak. Bu durumda Smotrich’in parti bakanlarının muhalefetine rağmen hükümetin devamını ve anlaşmanın geçmesini sağlayacak.
- Ben-Gvir ve Smotrich partilerinin istifası: Her iki parti de birlikte çekilirse, hükümet çoğunluğunu kaybedecek ve bu, hükümetin düşmesine yol açacak. Ancak gözlemciler, iki partinin kitlesinin farklı önceliklere sahip olması nedeniyle bu senaryoyu zayıf görüyor.
Ben-Gvir’in kitlesinin Gazze’yi yeniden işgal etmeye odaklanırken, Smotrich’in kitlesinin Batı Şeria’daki yerleşimlerin güçlendirilmesine öncelik verdiği biliniyor. Netanyahu’nun, Smotrich’in hükümette kalmasını sağlamak için Batı Şeria’ya yerleşimi teşvik etmek gibi garantiler sağlamaya çalışabileceği yorumları yapılıyor.
Ben-Gvir’in Çekilme Tehdidine Yanıt
Likud Partisi, Gazze’de ateşkes ve esir takası anlaşmasının oylanarak yürürlüğe girmesi durumunda hükümetten çekileceğini açıklayan aşırı sağcı Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir’e yanıt verdi. Likud’dan yapılan açıklamada, “Sağcı hükümeti kim düşürürse, dünyada bir hain olarak hatırlanacaktır.” ifadesi yer aldı. Ben-Gvir’in açıklamaları eleştirilerek, anlaşmanın İsrail’in Amerikan garantileri altında savaşmaya geri dönmesini sağlayacağı savunuldu.
Ayrıca, Ben-Gvir, ateşkes ve esir takası anlaşmasının yürürlüğe girmesi halinde Yahudi Gücü Partisi’ni hükümetten çekeceğini belirtmişti. Ben-Gvir, rehinelerin serbest bırakılması için “Gazze’ye ulaştırılan insani yardımın tamamen durdurulması gerektiğini” öne sürdü.
Protestolar ve Tepkiler
İsrail’de aşırı sağcı gruplar, hükümetin Gazze’de ateşkes ve esir takası anlaşması için Hamas ile uzlaşıya varmasını protesto etti. Batı Kudüs’teki İsrail Meclisi yakınında toplanan gruplar, “Zafere evet, boyun eğmeye hayır”, “Her teröristin başına bir kurşun” gibi yazılı pankartlar taşıdı. Protestocular, anlaşma karşıtı sloganlar atarak hükümetten ateşkes anlaşmasını onaylamamasını talep etti.
Gösteri sırasında, yüzleri maskeli ve elleri kanlı şekilde Filistinli esirleri temsilen protesto yapanlar, Hamas ve Fetih hareketinin bayraklarını taşıdı. Gösteri nedeniyle çevrede trafik yoğunluğu oluştu. İsrail polisi, göstericilere müdahale ederek yolu trafiğe açtı.
Gazze’deki Hükümetten Açıklama
Gazze Şeridi’ndeki Filistin hükümetinin Medya Ofis Müdürü İsmail es-Sevabite, yerinden edilmiş kişilerin dönüşünü kolaylaştıracak bir planın önümüzdeki iki gün içinde açıklanacağını bildirdi. Sevabite, yerinden edilmiş Filistinlilerin ateşkes anlaşmasının uygulanmasının çeşitli aşamalarıyla başa çıkmalarına yardımcı olacak günlük talimatlar ve direktifler alacaklarını belirtti.
Yerinden edilmiş Filistinlilere, “kendilerinin ve ailelerinin güvenliğini sağlamak için hükümet protokollerine uymalarını” tavsiye eden Sevabite, geri dönüş çağrısında bulundu. Gazze Şeridi’nin pek çok bölgesinde defalarca göçe zorlanan Filistinliler, 7 Ekim 2023’ten bu yana hayatta kalma mücadelesi veriyorlar.
Canlı Anlatım Özeti
- Netanyahu’nun ofisinden açıklama: Anlaşmaya varıldı, güvenlik kabinesi toplanıyor.
- Trump: Biz olmasaydık anlaşmaz asla sağlanamazdı.
- İsrail’de muhalefet ile aşırı sağ arasında Gazze anlaşması için iki senaryo konuşuluyor.
- Netanyahu’nun partisinden çekilme tehdidinde bulunan Ben-Gvir’e yanıt.
- İsrailli aşırı sağcı gruplar, Gazze’de ateşkese karşı protesto düzenledi.
- Gazze’deki hükümet, yerinden edilmiş kişilerin dönüşünü kolaylaştıracak bir plan yayınlayacak.
