İsrail ile Hamas Arasında Anlaşma ve Filistinlilerin Tepkileri
İsrail ile Hamas arasında Gazze’de ateşkes ve esir takası anlaşmasının duyurulmasının ardından, Filistinliler 15 ay süren yıkıcı savaşın sona erecek olmasını coşkuyla kutladılar. Ancak bu sevinç, kaybettikleri sevdiklerinin acısıyla ve 19 Ocak’ta yürürlüğe girecek olan ateşkesin bozulmasından duyulan endişeyle iç içe geçmiş durumda.
Karmaşık Duygular
İsrail, Gazze’ye yönelik saldırıları sırasında okulları, hastaneleri ve yerinden edilmiş kişilerin kamplarını sistematik bir şekilde hedef aldı; bu süreçte neredeyse tüm temel hizmetler ve yapılar yok oldu. Birleşmiş Milletler, Eylül 2024 itibarıyla Gazze Şeridi’ndeki yapıların %66’sının İsrail saldırıları nedeniyle hasar gördüğünü veya tamamen yok edildiğini bildirdi. Savaşın başında Gazze’ye uygulanan ablukayı sıkılaştırarak kitlesel açlığa neden oldu. Katar merkezli El Cezire TV’ye konuşan 47 yaşındaki sağlık görevlisi Mohamed Abu Rai, “Karmaşık duygular içindeyim. Ama kendimizi güvende hissederek normal hayatımıza dönebilmemiz için dua ediyorum,” şeklinde ifade etti.
Evimizi Geri Alacağız
Birçok Filistinli, İsrail’in saldırıları ve “tahliye emirleri” nedeniyle yerlerinden edildiklerini, en kısa sürede evlerine dönmeyi umduklarını belirtti. Ancak farklı düşünenler de mevcut. 52 yaşındaki Mahmud Saada, beklenen ateşkese rağmen İsrail-Filistin çatışmasına kalıcı bir çözüm bulunacağına inanmadığını, eğer Mısır’a geçiş açılırsa çocuklarını alıp Gazze’den ayrılmayı düşündüğünü ifade etti. Ailesiyle birlikte küçük bir çadırda yaşayan Saada, “Gazze’ye geri dönmeyeceğim. Çok yorgunum ve bıktım,” dedi.
Saldırılar Devam Ediyor
Gazze’de yaşayanlar, 19 Ocak’a kadar İsrail ordusunun hava saldırılarıyla geçirecekleri saatlerden endişe duyarak, dün erken saatlerden itibaren insansız hava araçlarının ve savaş uçaklarının bombardımanına maruz kaldı. Anlaşmanın duyurulmasının ardından, Gazze’nin kuzeyine ve merkezine düzenlenen hava saldırılarında en az 20’si çocuk, 25’i kadın, toplamda 73 Filistinli hayatını kaybetti; en az 230 kişi ise yaralandı.
Son Dakika Pürüzü Aşıldı
İsrail meclisi Knesset’in anlaşmaya onay vermek üzere toplanması beklenirken, Başbakan Binyamin Netanyahu’nun ofisinden yapılan açıklamada Hamas’ın anlaşma maddelerinde pürüz çıkarmaya çalıştığı iddia edildi. Açıklamada, “Hamas sözünden dönüyor ve anlaşmayı engelleyen son dakika krizi yaratıyor,” denildi. Bu durum Knesset’in toplanmasının ertelendiği duyurusunu beraberinde getirdi. ‘Son dakika krizinin’ rehinelere karşılık serbest bırakılması planlanan Filistinli tutuklularının kimlikleriyle ilgili olduğu belirtildi. Hamas ise bu iddiaları yalanlayarak, “Netanyahu’nun iddialarının hiçbir temeli yok. Arabulucular tarafından duyurulan ateşkes anlaşmasına bağlıyız,” açıklamasını yaptı. Dün akşam İsrail medyasında çıkan haberlere göre pürüzlerin aşıldığı ve Knesset’in anlaşmayı bu sabah oylayacağı bilgisi yer aldı.
Hamas: Direnişimizin Meyvesi
Gazze’de 468 gün sonra gelen ateşkes anlaşması, dünya genelinde memnuniyetle karşılandı:
- Hamas: Ateşkes, büyük Filistin halkının efsanevi kararlılığının ve Gazze Şeridi’ndeki yiğit direnişimizin bir sonucudur.
- İran: Dünya, Gazze halkının sabrının ve Filistin direnişinin duruşunun Siyonist rejimi geri çekilmeye zorladığını anlamıştır.
- Birleşmiş Milletler: Ateşkes anlaşması memnuniyet verici, şimdi savaşın yaralarının sarılmasına odaklanmalıyız.
- Avrupa Birliği: Her iki taraf da anlaşmayı eksiksiz bir şekilde uygulamalıdır. Gazze’ye 2025 içinde 120 milyon Euro’luk yardım göndereceğiz.
- Çin: Ortadoğu’da barış ve istikrarı teşvik etmek için aralıksız çaba gösterme sözü veriyoruz.
- Rusya: Anlaşmanın uygulanmasının, Gazze’deki durumun sürdürülebilir istikrara kavuşturulmasına katkı sağlayacağını umuyoruz.
- Mısır: Filistin halkının meşru haklarını savunmaya devam edeceğiz.
- Suudi Arabistan: Anlaşmaya bağlı kalınmalı ve İsrail Gazze’ye yönelik saldırılarını durdurmalıdır.
- Birleşik Arap Emirlikleri: Uluslararası toplum, Ortadoğu’da barış sürecini yeniden canlandırmalı ve iki devletli çözüme yönelik tüm çabaları desteklemelidir.
Katliamın Bilançosu
- Gazze’de, 18 bini çocuk olmak üzere en az 46 bin 788 kişi hayatını kaybetti. Gerçek sayının çok daha yüksek olduğu tahmin ediliyor.
- En az 110 bin kişi yaralandı, yaklaşık 11 bin kişi ise kayıp.
- Açlık, ilaç eksikliği, bulaşıcı hastalıkların hızla yayılması ve sağlık sisteminin çökmesi nedeniyle ölenlerin toplam sayısı henüz bilinmiyor.
- Yaklaşık 1,9 milyon kişi, yani nüfusun %90’ı yerinden edildi.
- Evlerin neredeyse tamamı, ticari tesislerin %80’i, okul binalarının %88’i, sağlık tesislerinin %50’si, yolların ve tarlaların ise %68’i ağır zarar gördü.
Anlaşma Kimin Eseri: Biden mı Trump mı?
Gazze’deki ateşkes ve rehine takasını içeren anlaşmanın duyurulmasının ardından, bu uzlaşının ABD’nin mevcut başkanı Joe Biden’ın mı yoksa seçilmiş başkan Donald Trump’ın mı zaferi olduğu tartışmaları başladı. Başkan Biden, Gazze’de sağlanan ateşkes anlaşmasının itibarının kendisine mi yoksa Trump’a mı ait olacağı sorusuna “Bu bir şaka mı?” yanıtını vererek anlaşmanın kendi yönetimi altında geliştirildiğini, Trump’ın yeni ekibine de bilgi verildiğini belirtti. Trump ise Beyaz Saray’ın önceki geceki açıklamasını beklemeden Gazze’deki ateşkesi sosyal medya hesabından duyurarak, “Bu anlaşma, yalnızca kasım ayında kazandığımız tarihi zaferin bir sonucu olarak gerçekleşebilirdi,” yorumunu yaptı. Dün yaptığı açıklamada da “Rehinelerin serbest bırakılması uzun süre mümkün değildi ancak biz müdahale ettik ve müzakerelerin seyrini değiştirdik. Biden hiçbir şey yapmadı,” dedi.
Tehdit Etmişti
Trump, geçtiğimiz haftalarda İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’ya kendisi göreve başlamadan önce bölgede ateşkesin sağlanması gerektiğini söyleyerek, 20 Ocak’taki yemin töreninden önce rehinelerin serbest bırakılmaması halinde Ortadoğu’nun cehenneme döneceği uyarısında bulundu. Trump’ın Ortadoğu temsilcisi Steve Witkoff, Doha’daki müzakerelere doğrudan dahil olarak “İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’yu anlaşmaya ikna eden kişi” olarak öne çıktı.
Her Biri 42 Günlük 3 Aşama
19 Ocak Pazar günü yürürlüğe girecek anlaşma taslak metinlerine göre, her biri 42 gün sürecek 3 aşama ile ilerleyecek:
- İlk aşama, “İnsani aşama” olarak adlandırılmakta ve İsrailli yaşlı, kadın, çocuk ve sivil yaralılardan oluşan 33 esirin canlı veya ölü olarak teslim edilmesini öngörmektedir. Bu süreçte İsrail ordusu, Gazze Şeridi’nde girdiği çoğu bölgeden çekilecektir. İsrailli her yaşlı kadın ve erkek vatandaşı karşılığında, Filistinli 30 esir serbest kalacaktır.
- Bir hafta sonra, İsrailli esirlerin ilk grubu salıverilecek. Her esir, askere karşılık 30’u müebbet hapis cezasına çarptırılmış olmak üzere 50 Filistinli tutuklunun serbest kalmasını sağlayacaktır.
- On altıncı günde, Gazze’de tutulan İsrailli tüm esirlerin salıverilmesine dair kapsamlı bir anlaşma görüşmelerine geçilecektir.
- Üçüncü ve son aşama ise Gazze Şeridi’nin yeniden inşasını içerecektir.
Günlük 600 TIR
Anlaşmanın yürürlüğe girmesinin ilk gününden itibaren, İsrail ordusu yerleşim bölgelerinin dışına çekilecektir. İsrail’in insansız hava araçlarının (İHA) uçuşları da günlük 10 saat; esir takasının olduğu günlerde ise 12 saat durdurulacaktır. 19 Ocak’tan itibaren Gazze Şeridi’ne günlük insani yardım yüklü 600 tırın girişine izin verilecek, bunlardan 50’sinin yakıt yüklü olması planlanmaktadır.
