İskoç Bilim İnsanlarının Yeni Matematiksel Modeli Deprem Tahminlerini Değiştirebilir
İskoç bilim insanları, dünya genelindeki depremlerin tahmin edilme yöntemlerini köklü bir şekilde değiştirebilecek yeni bir matematiksel model geliştirdi. Heriot-Watt Üniversitesi ve İngiliz Jeoloji Araştırmaları (BGS) işbirliğiyle kurulan Lyell Center’dan jeologlar, bu çalışmada laboratuvar deneyleri yerine matematiksel bilimlerden faydalandılar.
Bu bilim insanları, depremlerin meydana geldiği Dünya’nın kabuğundaki fayların merkezinde yatan ve “fillosilikat” adı verilen bir kaya türünün özelliklerini tahmin etmeyi hedeflediler.
Mikroskobik Hareketlerden Büyük Yıkımlar Ortaya Çıkabiliyor
Depremler, fillosilikat kayasındaki mikroskobik hareketlerle tetikleniyor. Ancak bu küçük ve gözle görülmeyen hareketlerden büyük ve yıkıcı depremler meydana gelmesi mümkün. Kayaların davranışları laboratuvar ortamında incelenebiliyor; ancak, araştırmacılar, Dünya yüzeyinin derinliklerindeki koşulların son derece karmaşık olduğunu ve bu koşulların laboratuvar ortamında tekrarlanmasının oldukça zor olduğunu belirtiyorlar.
İskoç araştırmacılar, bu nedenle matematiksel modellemenin devreye girdiğini ifade ederek, geliştirdikleri formülün, fillosilikatların sürtünme gücünü laboratuvar koşullarında elde edilemeyecek biçimlerde tahmin etmelerine olanak sağladığını açıkladılar.
Avrupa Birliği (AB) tarafından fonlanan çalışmanın baş yazarı Dr. Sabine den Hartog, “Tabakalardaki fillosilikat minerallerinin süreçlerini incelemek için yapay fay bölgelerini mikroskopik ölçekte analiz ettik. Bu analizlere dayanarak, fillosilikatların sürtünme mukavemetinin nem veya hareket hızı gibi koşullardaki değişikliklerle nasıl etkileşime girdiğini tahmin etmek amacıyla bir dizi matematiksel denklem formüle ettik” ifadelerini kullandı.
Araştırmanın sonuçları, Journal of Geophysical Research: Solid Earth adlı bilimsel dergide yayımlandı. Geliştirilen matematiksel modelin, bilim insanlarına depremler de dahil olmak üzere fay hatlarında meydana gelen çeşitli hareketlerin ne zaman ve nasıl gerçekleşeceğini tahmin etmede önemli bir araç sağladığı vurgulandı.
Kaynak: NTV
