Kaptan Kirk ve Uzay Yolu: Yıldız Gemisi Atılgan’ın Maceraları
Kaptan Kirk’ün ünlü Uzay Yolu dizisini bilmeyen yoktur. Yıldız Gemisi Atılgan, yeni keşfedilen gezegenlerin etrafında yörüngeye girdiğinde, mürettebatının yaptığı ilk şey, o gezegenlerde yaşam formlarının varlığını araştırmaktır. Bilim insanları da uzun bir süredir, dış gezegenlerde yaşam belirtilerini saptamaya yönelik yoğun çalışmalar yürütmektedir. Peki, bu araştırmaların temel aracı nedir? Elbette ki ışık!
Işık, biyolojik moleküllerle etkileşimde bulunduğunda dairesel olarak polarize olur. Yani, belirli bir yönde spiraller oluşturarak hareket eder. Astrobiyologlar, ışığın bu özelliklerinden yararlanarak, bir gün yabancı gezegenlerdeki yaşamı tespit edebileceğimiz “yaşam tarayıcıları” geliştirebileceğimizi düşünmektedir. Şu anda, ışığın belirli bir yönde spiral oluşturması ve belirgin bir sinyal üretmesine neden olan bir biyokimyasal fenomen üzerine kurulu yeni bir uzaktan algılama tekniği geliştirilmiştir. Bu yöntem, Astrobiology dergisinde yayımlanan bir makalede detaylarıyla açıklanmış ve uzay tabanlı gözlemevlerinde kullanılabileceği belirtilmiştir.
Uzaktan yaşam tespiti, hangi gezegenin hangi tür kimyasalları içerdiğini analiz ederek başka gezegenlere ışık tutmaktadır. Bu teknik son derece önemlidir çünkü araştırmacılar, canlı bir biyosfere bakıp bakmadıklarını kesin olarak gösterecek bazı göstergeler aramaktadır. Örneğin, bir dış gezegenin atmosferinde aşırı miktarda oksijen varlığı, yüzeyinde bir şeylerin “soluduğuna” dair önemli bir ipucu sunabilir.
Ancak, bu konuda yanılma payı da bulunmaktadır. ArXiv dergisinde yayımlanan önceki çalışmalarında Fransnik ve ekibi, laboratuvar ortamında taze toplanmış İngiliz sarmaşık yapraklarını incelediler ve klorofilin (yeşil pigment) dairesel polarize ışık ürettiğini gözlemlediler. Yapraklar azaldıkça, dairesel polarizasyon sinyali tamamen yok olana kadar zayıflamaktadır.
Bir sonraki adım olarak, bu tekniğin saha çalışmalarında test edilmesi gerekiyordu. Araştırmacılar, Leiden Üniversitesi’ndeki bir binanın çatısına, bu tür kutupsallığı tespit eden bir araç yerleştirdiler. Başlangıçta, yakındaki bir spor alanını hedeflerken dairesel polarize ışık göremedikleri için şaşırdılar. Ancak, dedektörlerini birkaç mil ötedeki bir ormana yönlendirdiklerinde, dairesel polarize sinyal yüksek ve net bir şekilde ortaya çıkmıştı.
Snik ve ekibi, şimdi Uluslararası Uzay İstasyonu‘na uçabilecek bir araç tasarlamakta. Bu araç, Dünya’nın dairesel kutuplanma sinyalini haritalandırarak, uzaktaki bir gezegenin ışığında benzer bir sinyalin nasıl görünebileceğini daha iyi anlamalarına yardımcı olacaktır.
Bu çalışmaya katılmayan Kaliforniya Üniversitesi’nden bir gökbilimci ve astrobiyolog olan Edward Schwieterman, Live Science’a yaptığı açıklamada, Güneş Sistemi’nin dışındaki bir gezegenin ışığını yakalamanın zor olduğunu, fakat eğer gezegen canlıysa, ışığının yalnızca küçük bir kısmının dairesel polarizasyon sinyalini içereceğini belirtti. Büyük UV Optik Kızılötesi Surveyor (LUVOIR) Gözlemevi gibi büyük uzay tabanlı teleskoplar, bu hafif sinyali yakalayabilir. Ancak LUVOIR, henüz bir konsept aşamasındadır; Hubble Uzay Teleskopu’ndan altı kat daha büyük bir ayna çapına sahip olması beklenmektedir ve muhtemelen 2030’ların ortalarında faaliyete geçeceği öngörülmektedir.
Snik, dairesel polarizasyon tekniğinin, Europa veya Enceladus gibi Güneş Sistemi dışındaki potansiyel olarak yaşanabilir uydulara yönelik bir araştırma aracı üzerinde daha da geliştirilmesi gerektiğini düşünüyor. Bilim insanları, bu donmuş dünyalarda böyle bir detektörle, canlıların sinyalini tespit etme imkanına sahip olabilirler. Snik, “Belki de dünya dışı yaşamdaki ilk tespitimiz arka bahçemizde olacak” diyerek umut verici bir açıklamada bulundu.
Kaynak: Live Science
