Isı Artışının Psikolojik Etkileri
Psikiyatrist Uz. Dr. Gülnur Şen, yapılan çeşitli araştırmalar sonucunda ısı artışının insan psikolojisi üzerinde önemli etkilere sahip olduğunu vurguladı. Şen, “Son yıllarda küresel ısınmanın etkisiyle meydana gelen mevsim kaymaları, hava sıcaklıklarındaki ani değişimlerin artmasına neden olmaktadır. Bu durum, insanların ruh sağlığını olumsuz yönde etkilemektedir. Literatürde, Renee Lertzman’ın iklim değişikliği ile psikoloji arasındaki bağlantıyı ‘eko-melankoli’ terimiyle ifade ettiği görülmektedir. Sadece ülkemizde değil, dünya genelinde sıcaklıkların ani artışına bağlı olarak pek çok sağlık sorunu ortaya çıkmaktadır. Bu sorunlar arasında:
- Sıcaklık artışına bağlı ölümler,
- Kalp, dolaşım ve damar hastalıkları,
- Solunum yolları hastalıkları,
- Sıcaklığa bağlı yangınların yol açtığı hava kirliliği sonucu oluşan akciğer hastalıkları,
- Sıcaklık ve kuraklıkla bağlantılı psikolojik rahatsızlıklar bulunmaktadır.
Özellikle sıcaklık artışının neden olduğu kuraklık kaygısı ve orman yangınları gibi felaketlerin meydana gelme ihtimali, bireylerde stres seviyesini artırarak ruhsal hastalıkların ortaya çıkmasına sebep olmaktadır.” diye belirtti.
Kuraklık Kaygısının Psikolojik Etkileri
Kuraklık kaygısı ile gıda kaynakları konusunda yaşanan endişelerin insan psikolojisi üzerindeki olumsuz etkilerini ele alan Şen, “Sıcaklık nedeniyle oluşan kuraklık kaygısıyla başa çıkamama durumu, insanların sürekli hava durumu takibi yapmalarına ve gıda kaynakları hakkında endişelenmelerine yol açmaktadır. Bu durum, özellikle çiftçiler üzerinde doğrudan, kentte yaşayanlar üzerinde ise dolaylı olarak psikiyatrik başvuru oranlarını artırmaktadır. Yapılan araştırmalar, bu süreçlerin stres bozukluğu, karmaşık keder, suçluluk hissi, depresyon, anksiyete bozuklukları, somatik şikayetler, konsantrasyon zayıflığı, uyku güçlüğü, cinsel işlev bozukluğu, sosyal kaçınma, irritabilite, intihar düşüncelerinde artış ve uyuşturucu veya alkol bağımlılığı gibi ruhsal rahatsızlıkların oluşumunu tetiklediğini göstermektedir.” dedi.
Uyku Bozuklukları ve Şiddet Eğilimi
Ayrıca, gece saatlerinde meydana gelen sıcaklık artışları nedeniyle yaşanan uyku bozukluklarının, bireylerin gün içindeki yorgunluk, stres ve tahammülsüzlük seviyelerini artırdığını ifade eden Şen, “Bu durumun tersi de geçerlidir; gün içinde yaşanan sıcaklık artışları, gece uyku bozukluklarını tetikleyebilir. Araştırmalar, ısı artışına doğrudan maruz kalmanın bilişsel işlevler üzerinde olumsuz bir etkisi olduğunu ve bunun da bireylerin şiddetsiz çatışmaları çözme yeteneğini azalttığını ortaya koymaktadır. Bu durum, kişiyi şiddete itebilmektedir. Ayrıca, artan sağlık ve hareketlilik zorlukları nedeniyle yaşlı bireyler, iklim etkilerinin risklerine karşı oldukça hassas bir grup oluşturmaktadır. Bu da geriatrik psikiyatrik problemlerin artmasına neden olmaktadır.” şeklinde konuştu.
