Birleşmiş Milletler (BM) 78. Genel Kurulu için New York’ta bulunan Irak Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Fuad Hüseyin, AA muhabirinin sorularını yanıtladı.
Hüseyin, Kalkınma Yolu Projesi, terör örgütü PKK’yla çaba ve güç ile güvenlik işbirliği hakkında değerli açıklamalarda bulundu.
“KALKINMA YOLU PROJESİ ÇOK STRATEJİK BİR PROJE”
Hüseyin, Türkiye-Irak Kalkınma Yolu Projesi’ne değinerek, “Türkiye’yle çok taraflı ilgilerimiz bulunuyor. Proje ise çok stratejik bir proje. Irak’ın güneyini, Basra’yla ve Türkiye’yle, buradan Avrupa’yla bağlamayı hedefliyor. Hem Irak için hem de tüm bölge için çok kıymetli bir proje” sözünü kullandı.
“Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Bağdat’a ve genel olarak Irak’a gelmesini hevesle bekliyoruz” diyen Hüseyin, halihazırda iki ülke ortasındaki ilgilerin âlâ seviyede olduğunu ve Erdoğan’ın ziyaretinin bağlantılara ek ivme katacağını, bağları güçlendireceğini kaydetti.
Hüseyin, düzenlenmesi planlanan ziyarete ait büyük beklentilerin olduğuna işaret ederek, şöyle devam etti:
“Türkiye ile Irak ortasındaki bağların çok boyutlu olduğunu lisana getirdik, farklı alanlar var. Biz işbirliği yaptığımız alanları geliştirmeyi umuyoruz. Birlikte çözmemiz gereken birtakım problemler da mevcut. Bu alanlarda daha fazla işbirliği yapmalıyız, bilhassa güvenlik alanında. Bu çerçevede bağlarımızı etkileyen bir sorun bulunduğunu lisana getirebilirim lakin müzakere ve diyalogla bunu çözme konusunda kararlıyız. İki temel konu var. Birincisi; Irak, Ceyhan’dan geçen petrol boru sınırından halihazırda ihracat yapamıyor. İkincisi ise Paris’teki tahkim süreciyle ilgili. Türkiye, bu süreci tatmin edici bulmuyor. Sonuçta, oturup kelam konusu meselelere birlikte deva bulmalıyız. Bir seçenek, iki hususu birbirinden ayıracağız ve Paris süreci ile boru çizgisi ortasında ilişki kurulmayacak. Şayet boru sınırının açılması ile Irak Kürdistanı’nın petrol ihracatı ve Paris süreci ortasında irtibat kurulmaya devam edilecekse de görüşüp bir yol bulmalıyız. Boru çizgisinin kapanması Irak için büyük zahmet teşkil ediyor. Irak Kürdistan bölgesi, bu nedenle günde yaklaşık 400 bin varil ihracatı yapamıyor, bilhassa petrol fiyatlarının çok yüksek seyrettiği bu günlerde, bu durum Irak ve Irak Kürdistanı’na mali kayıp manasına geliyor.”
“MUHALİF KÜMELER 5 MÜLTECİ KAMPINA YERLEŞTİRİLDİ”
Hüseyin, İran’ın Irak topraklarındaki kimi örgütlerin yerinin değiştirilmesi için verilen mühletin 19 Eylül’de dolarken, son duruma ait şu değerlendirmelerde bulundu:
“Birkaç gün evvel Tahran’daydım. Uzun ve verimli görüşmeler gerçekleştirdim. Hem mevkidaşımla hem de İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ile verimli bir görüşme yaptım. Görüşmelerin bir kısmı, kelam konusu verilen müddet ve Irak Kürdistanı’nda bu kümelere nasıl muamele ettiğimizle ilgiliydi. Bağdat ve Tahran ortasında bir güvenlik mutabakatı bulunuyor. Birebir vakitte Bağdat ve Erbil ortasında da bu kümelere nasıl davranılacağı istikametinde işbirliği mevcut.
Kürt Bölgesel İdaresi, Irak federal hükümetiyle işbirliği yaparak hudutta askeri faaliyet gösteren kimi kümeleri ikna edebildi. Kelam konusu kümeler, inşa edilen 5 mülteci kampına yerleştirildi. Onlara mülteci muamelesi yapıyoruz. Irak Anayasa’sına bağlıyız. Anayasamız, hiçbir örgüt ya da kümenin Irak topraklarından komşu ülkelere akın düzenlemesine müsaade vermiyor. Bu kümelerle, Anayasamız çerçevesinde uğraş ediyoruz. Fakat çok şükür İran tarafıyla yürüttüğümüz olumlu diyalog sonucunda da akınları durdurabildik.”
“TÜRKİYE’NİN PKK’DAN DUYDUĞU RAHATSIZLIĞI ANLIYORUZ”
Türkiye ile Irak ortasında güvenlik işbirliğinin güçlendirilmesi için çalışmalar yürütülürken, terör örgütü PKK’yı etkisiz hale getirme gayretleri hakkında konuşan Hüseyin, “Anayasa, hiçbir küme ya da örgütün öbür bir ülke hilafına Irak topraklarında faaliyet göstermesine müsaade vermez. PKK’nın Irak topraklarındaki faaliyetleri konusunda tavrımız net” diye konuştu.
Hüseyin, “Türkiye’nin hududa yakın yerlerde PKK mevcudiyetinden duyduğu rahatsızlığı anlıyoruz” diyerek, Irak federal hükümetinin, bölgesel idarenin ve Türkiye’nin birlikte oturarak bir plan tasarlaması gerektiğinin altını çizdi.
Konunun iki taraf için de tahlile kavuşmasını istediklerine işaret eden Hüseyin, tahlilin Türkiye ve Irak ortasında barışçıl müzakereler yürütmekten geçtiğini lisana getirdi.
Hüseyin, PKK’yı neden terör örgütü ilan etmediğine ait soru üzerine şunları kaydetti:
“Biz, Türk hükümetinin görüşlerini dikkate alıyoruz ve tasalarını gidermeye çalışıyoruz. Asıl sorun, nasıl işbirliği yapabiliriz? Bu sorunu çözmek için Irak federal hükümeti, bölgesel idare ve Türkiye nasıl işbirliği yürütebilir ve ortak plan tasarlayabilir? Farklı formüller mevcut. Örneğin; İran’la bir güvenlik muahedesi üzerinde anlaştık. Türk tarafıyla da bu seçeneği görüşebiliriz. Hem Türkiye’nin güvenliğini sağlayıp hem de Irak’ın egemenliğini korumak için ne yapabiliriz? Müzakerelerle bu sorunu çözmek için muahedeye varacağımıza inanıyorum.”
KERKÜK
Hüseyin, Kerkük’te yaşanan olaylardan kimin yarar sağladığını tespit etmeye çalışmadığını lakin genel manada demokrasiye, toplumun farklı kısımlarının birlikte ömrüne karşı çıkanların ön plana çıktığını belirtti.
Kerkük’ün, Irak’ın bir modülü olarak barış kenti olmaya devam etmesi gerektiğini vurgulayan Hüseyin, “Tüm Irak toplumunun kesitlerinin birlikte yaşadığı bir kent olmalı. Bu problemleri yaratanlar, demokrasi ve barışa karşı çıkanlar” tabirlerini kullandı.
Hüseyin, Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani’nin ABD Başkanı Joe Biden’la yakın vakitte bir görüşmesi olup olmayacağına ait “Halihazırda ikili ortasında planlanmış resmi bir görüşme bulunmuyor. Fakat ben, mevkidaşım Antony Blinken’la bir görüşme gerçekleştireceğim” dedi.
