İnternet Üzerinden Yasal Olmayan İlaç Satışları
Son dönemlerde internet üzerinden ikinci el eşya satış platformlarında, ambalajı açılmış ve içinde kırmızı reçeteli ilaçların da bulunduğu ürünlerin yasal olmayan bir şekilde satışa sunulduğu tespit edilmiştir. Örneğin, “Çocuğuma aldım, içirdim tadını beğenmedi”, “Kremin yarısını kullandım, yarısı duruyor”, “Evde fazlalar kullanmıyoruz” gibi ifadelerle ilaçların satılması, ciddi bir tehlike oluşturmasının yanı sıra büyük bir tepkiye de neden olmuştur. Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu (TEİS) Başkanı Nurten Saydan, bu konuyu Sağlık Bakanlığı’na ilettiklerini belirterek, şunları ifade etmiştir:
- “İlaç, çok ciddi bir üründür. İlaçların ikinci elinin olması söz konusu değildir. İlaçlar, kişiye özel ürünlerdir ve sadece eczanelerde satılmalıdır.”
- “Hayret edici görsellerle karşılaşıyoruz; örneğin, bir merhemin yarısını kullanıp geri kalanını satışa koymuşlar. Bu durum kabul edilemez.”
- “En çok bizi şaşırtan, kırmızı reçeteli ilaçların dahi satışa sunulmasıdır. Bunun önüne geçmek için Sağlık Bakanlığı ve bilgi teknolojilerinin iş birliği yaparak ilaçların isim, barkod ve görsellerinin bu tür sitelere yüklenmesini engellemesi gerekmektedir.”
İlaçların Doğru Kullanımının Önemi
Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından karşılanan ilaçların kişiye özel olduğunu ve başka bir yerde satılması durumunda kanuni yaptırımların devreye gireceğini vurgulayan Saydan, şunları eklemiştir:
- “İlaçlar, internetten satılabilecek bir ürün değildir. Eczanelerimizde, eczacı kontrolünde ve güvenli bir ortamda satılmalıdır.”
- “Eğer bir ilaç açılıp içinden bir tane alındıysa, o artık atık durumuna gelir ve kimyasal atık olarak imha edilmesi gerekmektedir.”
- “Vatandaşlarımız, ilacın ne olduğunu ve nasıl kullanılması gerektiğini bilmemektedir. Yarım ilacı internete koyacak kadar sağlık okuryazarlığından yoksundurlar.”
İlaçların Yanlış Kullanımının Riskleri
Sağlık Bilimleri Üniversitesi Öğretim Üyesi ve Farmakoloji Uzmanı Doç. Dr. İsmail Mert Vural, bu ilaçların basit ürünler olmadığını, kırmızı reçeteyle satılan ilaçların da yer aldığını belirterek, ilaçların dozlarının ve kullanım sürelerinin hastaya özel ayarlanması gerektiğini vurgulamıştır. Doç. Dr. Vural, bu konuda şu açıklamalarda bulunmuştur:
- “Sahte bir ilaç olmasa bile, hastalar bu ilaçların yanlış kullanımından dolayı büyük sorunlarla karşılaşabilirler. Yanlış doz kullanımı özellikle zehirlenmelere yol açabilir.”
- “İlacın dağıtım zinciri bozulduğunda, artık o ilaç güvenli değildir. Fabrika çıkışlı bir ilaç bile olsa birçok komplikasyon ve yan etki ile karşılaşabiliriz.”
Sağlık Bakanlığı’nın Önlemleri
Sağlık Bakanlığı tarafından yapılan açıklamalara göre; 2020 yılında internet üzerinden ilaç satış ve tanıtımının yapıldığı tespit edilen 2,303 internet sitesi erişime tamamen engellenmiştir. Ayrıca, 608 internet sitesi hakkında adli işlem başlatma amacıyla Cumhuriyet Başsavcılıklarına suç duyurusunda bulunulmuştur. İlaç satışının tespit edildiği ‘ikinci el’ konseptli internet siteleri, sosyal medya hesapları ve mobil uygulamalara yönelik gerekli işlemler titizlikle uygulanmıştır. Bu tür hesaplar engellenmiş ve adli işlemler için savcılıklara suç duyurusunda bulunulmuştur. Bakanlık, resmi sosyal medya hesapları aracılığıyla eczane dışı ilaç alımının getirdiği riskleri vurgulayan bilgilendirici ve uyarıcı paylaşımlar yapmaya devam etmektedir.
