İngiltere’de Yeni Mutasyon ve Aşı Etkileri Üzerine Uzman Görüşleri
İngiltere Başbakanı Boris Johnson, dün yaptığı açıklamada “Virüs mutasyona uğradı, yeni tip virüs yüzde 70 daha bulaşıcı” ifadesini kullanırken, Sağlık Bakanı Matt Hancock da “Kontrolü kaybettik” şeklinde bir değerlendirme yaptı. Bu açıklamaların ardından halk arasında “Aşı etkisiz mi olacak?” endişeleri gün yüzüne çıktı. Cumhuriyet’in görüşlerine başvurduğu uzmanlar, toplumun paniğe kapılmaması gerektiği konusunda hemfikir. Uzmanlar, mutasyon hakkında bilimsel olarak konuşmanın henüz erken olduğunu ve bilimsel verilerin siyasetin karar alma hızına erişemeyeceğini belirtti.
Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Kulak Burun Boğaz Bölüm Başkanı Ahmet Özdoğan: Kimsenin paniğe kapılmaması gerektiğinin altını çizen Özdoğan, “Şu anda bir algı operasyonu yaratılmaya çalışılıyor. Kimse paniğe kapmamalı. Bilimsel açıklamalar için beklenmesi gerekiyor. Söz konusu mutasyon hakkında bir açıklama yapmak için henüz erken” dedi.
Aşıların Mutasyon ile İlişkisi
Özdoğan, aşıların mutasyon ile ilişkisini değerlendirerek, “Mutasyonun aşıyı etkileyip etkilemeyeceği ile ilgili büyük endişeler var. Virüsün değişimi gibi aşılar da şekil değiştirebilir. Alman aşısı bu değişimi hızlı bir şekilde sağlayacak özelliğe sahip. Aynı şekilde, Çin aşısı da kendini mutasyona uydurabilir. Artık aşı için 1 yıl beklemeye de gerek yok, teknoloji hızla değişti. Virüsün nerede nasıl mutasyona uğradığını bilebiliyoruz. Ancak söz konusu mutasyon çok yeni bir aşamada. Yayılımının nasıl gerçekleştiği de henüz bilinmiyor. İngiltere’deki Noel tatilinin etkisi var mı, yok mu, yeni mi değil mi… Bu soruların cevaplarını daha bilmiyoruz” şeklinde konuştu.
Korku İmparatorluğu Eleştirisi
Bu süreçte akıl, mantık ve bilimin ışığında hareket edilmesi gerektiğini vurgulayan Özdoğan, “Bir korku imparatorluğu yaratılmış durumda. ‘Mutasyon oldu ve artık aşılar çalışmaz’ demek çok yanlış bir ifade. Evet, belki aşının koruyuculuk süresini etkileyebilir ancak dediğim gibi keskin ifadeler kullanmak için henüz çok erken” diye ekledi.
Fransız Araştırmacı Ahmet Civaş’ın Görüşleri
Fransız Ulusal Bilimsel Araştırma Merkezi’nden (CNRS) Araştırmacı Ahmet Civaş, mutasyonun aşının etkinliğinde değişim yapmayacağına dikkat çekerek, “Virüsün diken proteininde bir mutasyon olduğu konusunda bir yayın yok. Bu tür bir mutasyon sonrası oluşabilecek virüs varyantının özellikleri konusunda da bir yayın yok. Bu tür bir mutasyon aşının etkinliği üzerinde bir değişim yapmaz veya aşının etkinliğini azaltmayabilir. Bilimsel gerçek elde etme hızının siyasetin karar alma ve basının haber yayma hızına erişmesine olanak yok” ifadelerini kullandı.
Biyokimya Uzm. Dr. Soner Yeşilbaş’ın Açıklamaları
Koronavirüsün grip virüsünden daha hızlı mutasyon geçirdiğini belirten Biyokimya Uzm. Dr. Soner Yeşilbaş, “Aşıyı kalıcı ve güvenilir tedavi yöntemi olmaktan uzak tutan, belli aralıklarla sürekli aşı olmayı gerektirmesi ve koruyuculuğun kişiden kişiye değişken olmasıdır” dedi. Yeşilbaş, RNA kaynaklı virüslerin değişken yapısının aşı geliştirilmesini zorlaştırdığını da ekledi.
Mutasyon ve Aşı Etkisi Üzerine
Yeşilbaş, “Aşı dediğimiz zaman bağışıklık sistemini uyarıcı nitelikte olan, ancak enfeksiyon yapmayan, zararlı etkisi azaltılmış ve zayıflatılmış virüslerden bahsediyoruz. Virüsler, hücreye gizlice girerek, hücrenin onların istediği molekülleri üretmesini sağlar. Aşıların hangi antijenin hangi alt bölgesine karşı yapıldığı önemlidir. Aşının içinde değişmeyen antijenik protein veya mRNA parçaları vardır. Mutasyon, virüsün bu parçalardan bazılarını değiştirecek boyutta ise, aşının etkinliğinde azalma yaratma potansiyeli vardır” şeklinde konuştu.
Aşının Koruma Özelliği ve Gelecek
Yeşilbaş, aşının koruma özelliğine de değinerek, “Aşı yüzde 70, yüzde 90 etkili deniyor. Ancak bu, aşıyı olan kişilerin tamamının aynı seviyede korunacağı anlamına gelmez. Aşının değişkenlikleri göz ardı etmeyecek şekilde etkili olması gerekiyor. Hem insanların hem de virüsün değişkenliğine göre etkinlik gösterecek bir aşı üretmek oldukça zordur. Aşının yan etkilerini bilemiyoruz. Amaç; günü kurtarmak olmamalıdır” dedi.
Yeşilbaş, son olarak Türkiye’de bilim insanlarının bu konularda çalışmalar yaptığını ancak ortak bir alanda buluşamadıklarını belirterek, “Devlet, sınırlı sayıda oluşturulan Bilim Kurulu dışında tüm bilim insanlarını bir araya getirecek bir ortam oluşturmalı” çağrısında bulundu.
