İmam farz namazların birinci iki rekâtında Fatiha’dan sonra bir mühlet yahut ayet okumayı unutursa ne olur?

“Namazların birinci iki rekâtında Fâtiha’dan sonra Kur’an’dan bir ölçü daha okumak (zamm-ı sûre) vaciptir. Vaciplerin taammüden terk edilmesi günahtır, unutarak terk edilmesi yahut geciktirilmesi ise günah olmaz, ancak namazın sonunda sehiv secdesi yapılması gerekir.

Namazda yalnızca Fâtiha okumakla, farz olan kıraat yerine gelir mi?

Namazda bir ölçü Kur’ân okumak farzdır. Hanefîlerde tercih edilen görüşe nazaran bu ölçü, en az üç kısa âyet yahut bu ölçüde bir müddet olmalıdır. Bilhassa Fâtiha müddetinin okunması vaciptir. Hasebiyle namazda Fâtiha müddeti okunmakla, hem farz kıraat hem de vacip yerine getirilmiş olur. Lakin Fâtiha’dan sonra üç kısa âyet yahut bu uzunlukta bir mühlet okumak da vaciptir. Bu sebeple, farz namazların birinci iki rek’atında, sünnet namazların tüm rek’atlarında Fâtiha’dan sonra müddet ya da birkaç âyet okumayan kişi vacibi terk etmiş olur. Unutarak terk edilmesi sehiv secdesini gerektirir. Taammüden terk edilmesi hâlinde ise namazın iadesi vaciptir (İbn Âbidîn, Reddü’l-muhtâr, 1/458).

Şafii mezhebine nazaran namazda Fatiha müddetini okumayı unutan kimse ne yapmalıdır?

Şafii Mezhebine nazaran namazın rükünlerinin dördüncüsü her rekâtta Fatiha mühletini okumaktır. Namazın bir rekâtında Fatiha’yı bilerek okumayan kişinin namazı batıl olur. Unutarak okumayan kişi ise, Fatiha okumadığı rekâtı yine kılmalıdır. Hakikaten bir hadis-i şeriflerinde Sevgili Peygamberimiz (sas), bu konuda şöyle buyurmuştur:

“Fatihatü’l-Kitab okunmadan namaz olmaz.” (Ebû Dâvûd, Sâlât,136)

Fatiha okumayı unutan kişi rükûa yahut secdeye varmış, şimdi müteakip rekâta kalkmadan bu durumun farkına varmış ise kıyam hâline dönüp Fatiha’yı okur. Müteakip rekâta kalktıktan sonra farkına varmış ise evvelki rekât geçersiz olur; kılmakta olduğu rekât evvelkinin yerine geçer ve namazına böylelikle devam eder. Bu durumu selam verdikten sonra fark etmiş ve şimdi ortaya uzun bir fasıla girmemiş ise namaza döner ve eksiğini tamamlamak için bir rekât namaz kılar ve akabinde sehiv secdesi yapar. Fakat selam vermesi ile bu durumu fark etmesinin ortasına uzun bir fasıla girmiş ise namazını yeni baştan kılması gerekir.