Gelişen Yaş ve Doğurganlık İlişkisi
Günümüzde kadınların daha ileri yaşlarda evlenip çocuk sahibi olmayı ertelemeleri, toplumda dikkat çeken bir trend haline gelmiştir. Kadın Hastalıkları ve Doğum Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Erhan Şimşek, bu konuda önemli bilgiler sunmaktadır. Yumurta dondurma işleminin kadınlarda iki temel durumda gerçekleştirilebileceğini vurgulayan Dr. Şimşek, şunları ifade etmektedir:
- Onkolojik Durumlar: Kanser tedavisi gören hastalarda, tedavi sonrasında ortaya çıkabilecek yumurta rezervi kaybının önlenmesi amacıyla yumurta dondurma işlemi uygulanmaktadır.
- Yaşa Bağlı Rezerv Azalması: 35 yaş ve üzerindeki sağlıklı kadınlar, yaşa bağlı veya ailevi genetik miras sonucu azalmış yumurta rezervine sahip olma riski taşımaktadır.
Doğurganlığın, genellikle kadınların 40’lı yaşlarına kadar devam ettiği bilinmektedir. Ancak bu yaş sınırı her kadın için farklılık gösterebilir. Özellikle 30-35 yaşlarında normal seviyelerde seyreden doğurganlık oranları, 35 ile 45 yaş aralığında her yıl hızla azalmaktadır. 40 yaşından sonra anne olmayı düşünen kadınların yalnızca yüzde 50’si, kendi çabalarıyla yardımcı üreme teknikleri kullanmadan hamile kalabilmektedir. Son yıllarda, eğitim ve kariyer planlamaları dolayısıyla annelik dönemi genellikle 35 yaş sonrasına ertelenmektedir; bu da hamile kalma oranlarını olumsuz etkilemektedir.
Gebe Kalma Şansının Korunması
İleri yaşta gebelik arayışında olan kadınların önemli bir kısmı, aşılama ve tüp bebek gibi ileri tedavi yöntemlerine ihtiyaç duymaktadır. Modern yaşam koşulları, eğitim ve çalışma hayatının etkisiyle gebelik yaşı giderek ileriye kayarken, 30’lu yaşların ortalarından itibaren doğurganlıkta azalma kaçınılmazdır. Bu nedenle, yumurta dondurma gibi doğurganlığı koruyucu yöntemlere olan talep her geçen gün artmaktadır.
Günümüzde, doğurganlığın gelecekte de korunması amacıyla yumurtaların elde edilip saklanması için oldukça iyi seçenekler mevcuttur. Sağlık Bakanlığı, son 10 yıl içerisinde anne olmayı arzulayan kadınlara, yaşları ilerlediğinde yumurta rezervlerinin azalması durumunda doğurganlıklarını sürdürebilme imkanı sunmaktadır. Böylece, evlenmeden önce dondurmuş oldukları yumurtaları, evlendikten sonra kullanarak hamile kalma şansını artırma fırsatına sahip olmaktadırlar.
Onkolojik Hastalarda Dondurma İşlemi
Yumurta rezervi azalmış ve gebeliği ileri yaşlarda düşünen onkolojik hastalar, kemoterapi veya kemik iliği transplantasyonu gibi tedavilere girmeden önce yumurta dondurma işlemi yaptırabilmektedir. Dr. Şimşek, bu hastaların en verimli şekilde yumurtalarının toplanabileceği yaş aralığının 38-40 olduğunu belirtmektedir. 30-37 yaş aralığındaki hastalar, tüp bebek veya üreme sağlığı uzmanlarına muayene olarak yumurtalık rezervlerini değerlendirmelidir. 35 yaşındaki kadınlarda, yumurta sayısının beklenenden az olması, yumurta dondurma için zamanın kısıtlı olduğunu gösterir. İleri yaşlarda fazla yumurta toplanabilse de gebelik şansı yüksek olmayabilir; bu nedenle yaş önemli bir faktördür.
Henüz evli olmayan kadınlar için de yumurta dondurma seçeneği, uzman doktor muayenesi ve önerisiyle değerlendirilebilir. Yumurta rezervinin belirlenmesinde ultrasonografi ve kan örneği ile yapılan antimüllerian hormon testi gibi yöntemler kullanılmaktadır. Yeterli yumurta sayısına sahip onkoloji hastaları, kemoterapi veya kemik iliği transplantasyonu sonrasında sağlıklı yumurtalarını kaybetme riskiyle karşılaşabilirler. Uygun koşullara sahip onkoloji hastalarında, tedavi öncesi yumurta dondurma işlemi, gelecekte doğurganlıklarını koruyabilmeleri için önemli bir seçenek oluşturmaktadır.
Yumurta Dondurma Süreci
Yumurta dondurma işlemi, tüp bebek uygulamalarına benzer bir şekilde gerçekleştirilir. Yaklaşık 10-15 gün süren bir süreçte, hastanın kendisi tarafından yapılan günlük enjeksiyonlarla olgunlaşan yumurtalar, 10-15 dakikalık kısa ve ağrısız bir işlemle toplanmaktadır. Toplanan yumurtalar, DNA kimliklendirmesi yapıldıktan sonra -250 derece celsius sıcaklığında sıvı azot tanklarında dondurulmaktadır. Dondurulan yumurtaların, hasta çocuk sahibi olmak istediğinde çözülüp döllenmesi ve transfer edilmesi, yaklaşık 10-15 günlük bir tedavi süreci sonrasında gerçekleştirilebilmektedir. Dondurulmuş yumurtaların ortalama saklanma süresi 5 yıl olarak belirlenmiştir ve her yıl Sağlık Müdürlüğü’ne yapılan başvuru ile bu süre uzatılabilmektedir.
