Psikolojik Etkiler ve İklim Değişikliği
Uzman Psikiyatrist Dr. Gülnur Şen, iklim değişikliği ile birlikte hava sıcaklıklarındaki ani artışların insanların ruh sağlığı üzerinde önemli etkiler yarattığını vurguladı. Dr. Şen, “Son yıllarda küresel ısınmanın etkisiyle mevsim kaymaları yaşanmakta ve bu durum hava sıcaklıklarında ani değişimlere neden olmaktadır. Bu değişimler, bireylerin psikolojik durumlarını olumsuz bir şekilde etkilemektedir” dedi.
Literatürde, Renee Lertzman’ın iklim değişikliği ile psikoloji arasındaki bağı “eko-melankoli” terimiyle tanımladığına dikkat çeken Şen, “Sadece ülkemizde değil, tüm dünyada sıcaklıkların ani artışına bağlı olarak çeşitli sağlık sorunları ortaya çıkmaktadır. Bu sorunlar arasında:
- Sıcaklık artışına bağlı ölümler,
- Kalp, dolaşım, damar ve solunum yolları hastalıkları,
- Sıcaklığa bağlı çıkan yangınlar sonucunda hava kirliliği ve olumsuz akciğer rahatsızlıkları,
- Sıcaklık ve kuraklıkla bağlantılı psikolojik rahatsızlıklar bulunmaktadır.
Sıcaklık artışının yarattığı kuraklık kaygısı, orman yangınları gibi felaketlerin gerçekleşme ihtimali ve bireylerin sağlığına yönelik endişeleri, stres düzeyini artırarak ruhsal bozukluklara zemin hazırlamaktadır” şeklinde konuştu.
Kuraklık Kaygısının Psikolojik Etkileri
Dr. Şen, kuraklık kaygısının gıda kaynakları üzerine olan endişelerin insan psikolojisini olumsuz yönde etkilediğini belirtti. “Sıcaklık nedeniyle oluşan kuraklık kaygısıyla baş edemeyen bireylerde, sürekli hava durumunu takip etme ve gıda kaynakları için endişelenme gibi durumlar gözlemlenmektedir. Bu durum, hem çiftçileri hem de dolaylı olarak kentte yaşayanları etkileyerek psikiyatrik başvuru oranlarını artırmaktadır” dedi.
Özellikle stres bozukluğu, karmaşık keder, suçluluk, depresyon, anksiyete bozuklukları, somatik şikayetler, zayıf konsantrasyon, uyku güçlüğü, cinsel işlev bozukluğu, sosyal kaçınma, sinirlilik, intihar düşüncesindeki artış ve madde bağımlılığı gibi ruhsal sıkıntıların arttığını vurguladı. Ayrıca, gece sıcaklıklarının artmasıyla ortaya çıkan uyku bozukluklarının, gün içinde kişilerin daha yorgun, stresli ve tahammülsüz olmalarına neden olduğunu belirtti. Bu durumun tam tersinin de geçerli olduğunu ifade eden Şen, “Gün içindeki sıcaklık artışı, gece uyku bozukluklarını da tetikleyebilmektedir” diye ekledi.
Yapılan araştırmalar, ısı artışına direkt maruz kalmanın bilişsel işlevler üzerinde olumsuz etkiler yarattığını ve bunun da şiddet içermeyen çatışmaları çözme yeteneğini azalttığını göstermektedir. Dr. Şen, “Bu durum, kişiyi şiddete itebilecek bir potansiyel taşımaktadır” dedi. Ayrıca, yaşlı bireylerin iklim değişikliğinin etkilerine karşı daha hassas olduğunu ve bu durumun geriatrik psikiyatrik problemleri artırabileceğini vurguladı.
