Huzursuz Bağırsak Sendromu ve Tanı Süreci
Gastroenteroloji Uzmanı Prof. Dr. Ahmet Kemal Gürbüz, huzursuz bağırsak sendromunun (HBS) tanısında standart teşhis yöntemlerinin genellikle yetersiz kaldığını belirtmektedir. Yapılan incelemelerde, hastalığa özgü yapısal ya da biyokimyasal anormallikler genellikle tespit edilememektedir. Huzursuz bağırsak sendromu, karın ağrısı veya karında huzursuzluk gibi belirtilerle birlikte tuvalete çıkma alışkanlıklarındaki değişikliklerin eşlik ettiği bir klinik tablodur. Bu durumun tanısı, hekimin deneyimi ve hastanın şikayetlerinin bu sendroma özgü semptom profili ile uyumlu olması sayesinde konulmaktadır.
Tanı için en az 6 aylık bir süreçte şikayetlerin sürekli veya aralıklı olarak varlığı esastır. Ayrıca, tanıda karın ağrısı veya huzursuzluğunun yanı sıra, spesifik ayrım yapılabilmesi için şikayetlerin tuvalete çıkmak ile rahatlaması, tuvalete gidiş sıklığındaki değişiklikler ve dışkı formasyonundaki değişiklik bulgularından en az ikisinin varlığı gerekmektedir.
Belirtiler ve Etkileri
Hastaların sıklıkla iltihap olduğunu düşündükleri beyaz yoğun küçük parçacıkların dışkıda görülmesi neredeyse kural haline gelmiştir. Prof. Dr. Gürbüz, hastalık hakkında şu bilgileri vermektedir: “Bazı hastalar, tuvalete acil bir şekilde koşmak zorunda kalıyor, tuvalette uzun süre oturuyor, dışkılamadan sonra bağırsaklarının tam anlamıyla boşalmadığını hissediyor veya tuvalette aşırı zorlanma yaşıyor. Bu şikayetler, hastaların yaşam kalitesini ciddi şekilde olumsuz etkiliyor. Ancak, bu durumlar genellikle gece uykusunu bölmüyor ve ishal hakim tipte olan hastalarda kilo kaybı görülmüyor.”
Alarm Belirtileri
Huzursuz bağırsak sendromu olan hastalarda karın ağrısı genellikle aralıklarla gelen kramp tarzında olup, alt karın bölgesini etkilemektedir. Bazı hastalarda bu rahatsızlık dışkı kaçırma ile de kendini gösterebilmektedir. Çoğu hastada sabah tuvalete ilk çıkış son derece sert ve zor olmakta, bu durumu 1-2 saat içinde sık ve yumuşak dışkılamalar izlemektedir.
- Derin kansızlık veya demir eksikliği, ciddi iştahsızlık ya da kilo kaybı, dışkıda kan görülmesi gibi durumlar alarm belirtilerindendir.
- Bu tür belirtiler, huzursuz bağırsak sendromu dışındaki hayati tehlike arz eden bazı kritik hastalıkların düşünülmesini gerektirir.
Hastalık genellikle 10’lu yaşların sonları ile 20’li yaşların başlarında ortaya çıkmaktadır. Eğer semptomlar 40 yaş üstünde ani bir şekilde gelişiyorsa, bu durumda ciddi bir sağlık sorununun olabileceği düşünülerek detaylı tetkiklerin yapılması gerekmektedir.”
Stresin Rolü
Prof. Dr. Ahmet Kemal Gürbüz, huzursuz bağırsak sendromunun kesin bir sebebinin olmadığını, ancak hastaların ruhsal yapılarında kaygı bozukluklarının sıklıkla görüldüğünü vurgulamaktadır. Bu rahatsızlığı yaşayanların yaklaşık üçte ikisi kadın hastalardır. Hastalığın temel mekanizmasını, doğuştan gelen anormal bağırsak motilitesi (kasılma ve gevşeme hareketleri) oluşturmaktadır. Ayrıca, stresin bu durumu artırdığına dair inanç yaygındır. IBS hastalarının %50’den fazlasında depresyon, anksiyete veya somatizasyon bozukluğu gibi ruhsal sorunların varlığı tespit edilmiştir.”
Huzursuz Bağırsak Sendromu Nasıl Tedavi Edilir?
Huzursuz bağırsak sendromunun tedavisi, ilaç tedavisi, belirli diyet kısıtlamaları ve psikolojik destek ile yapılmaktadır. Prof. Dr. Gürbüz, “Tüm tedavi yöntemlerinin bir arada uygulanması başarı şansını artırmakta olup, doğru tedavi için deneyimli ve hastalarına sürekli destek veren gastroenterologlara ihtiyaç vardır. Bu uzmanlar, hastalarına bu hastalığı aşacakları konusunda umut vermeyi ilke edinmelidir.” şeklinde açıklamalarda bulunmuştur.
