HPV ve Kanser İlişkisi
İnsan papilloma virüsü (HPV), 200’den fazla farklı tipe sahip bir virüs ailesidir. Bu virüslerin bazı türleri ciltte siğil oluşumuna sebep olabilmektedir. Ancak, HPV’nin en fazla endişe yaratan yönü, bazı türlerinin kanserle ilişkili olmasıdır. Özellikle, HPV’nin yaklaşık 15 tipi, rahim ağzı kanseri başta olmak üzere, bazı ciddi kanser türlerinin gelişiminde önemli bir rol oynamaktadır.
HPV’nin Kanserle İlişkisi: Keşif ve Nobel Ödülü
HPV ile kanser arasındaki bağlantı, ilk kez 1980’lerin başında Alman bilim insanı Harald zur Hausen tarafından keşfedilmiştir. Bu önemli buluş, HPV’nin bazı türlerinin rahim ağzı kanseri ile güçlü bir ilişki içerisinde olduğunu ortaya koymuştur. Hausen, bu keşifleri sayesinde Nobel Ödülü ile onurlandırılmıştır. Günümüzde, HPV’nin kanserle ilişkili türleri, kadınlarda ciddi sağlık sorunlarına yol açabilmektedir.
Ocak ayı, HPV farkındalık ayı olarak kabul edilir. Bu ay boyunca, HPV’nin yaygınlığı, etkileri ve aşılamanın önemi hakkında toplumu bilgilendirmek amacıyla çeşitli etkinlikler düzenlenmektedir.
HPV’nin Yaygınlığı: Her 4 Kişiden 3’ü HPV Kapıyor
Dünya genelinde yapılan araştırmalar, herhangi bir kadının yaşamının bir döneminde HPV virüsüne maruz kalma olasılığının %80 civarında olduğunu ortaya koymaktadır. Bu oran gerçekten de dikkat çekicidir. Yani, HPV’ye yakalanma riski son derece yüksek olup, bu virüs artık “sessiz bir pandemi” haline gelmiştir. HPV’nin yaygınlığı ve potansiyel tehlikeleri göz önüne alındığında, toplumsal farkındalık yaratmak ve doğru önlemleri almak her zamankinden daha büyük bir önem taşımaktadır.
HPV Nasıl Kansere Dönüşür?
Yapılan araştırmalar, HPV pozitif olan 100 kadından 60’ının virüsü bir yıl içinde kendiliğinden vücutlarından atabildiğini göstermektedir. Ancak, geri kalan 40 kadından 15’inde zamanla kanser öncesi lezyonlar gelişebilir. Yani, HPV enfeksiyonu çoğu zaman vücuttan kendiliğinden atılabilirken, bazı kadınlarda virüs kalıcı hale gelebilir ve kanser öncesi lezyonlara yol açma potansiyeline sahiptir. Bu durum, HPV’nin rahim ağzı kanserine dönüşme riskini artıran bir süreci başlatabilir. Erken teşhis ve müdahale ile bu risk önemli ölçüde azaltılabilir. HPV’nin kansere ilerlemesi sürecine müdahale edebilmek için üç ana noktaya odaklanmak gerekir:
- HPV kapmayı önlemek,
- Kapılan HPV’yi tedavi etmek,
- HPV taramaları ile öncül lezyonları erken teşhis ederek müdahale etmek.
Bilimsel verilere bakıldığında, HPV virüsüne karşı henüz kesin bir tedavi bulunmamaktadır. Ancak HPV kapılmasını engellemek ve virüs ile ilişkili hastalıklara erken teşhis koymak konusunda güçlü araçlarımız mevcuttur: aşı ve tarama!
HPV Aşısı: Hem Kız Hem Erkek Çocuklara!
HPV aşıları, özellikle çocukluk ve gençlik döneminde virüsün vücuda girmesini engellemeye yönelik oldukça etkili bir yöntemdir. 2000’lerin başında piyasaya sürülen HPV aşıları, bu virüsle ilişkili kanserlerin görülme sıklığını büyük ölçüde azaltmıştır. Örneğin, Amerikan Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi (CDC) tarafından hazırlanan raporlar, HPV’ye bağlı kanserlerin görülme sıklığının %85 oranında azaldığını göstermektedir. Bu, aşının ne kadar önemli bir koruma sağladığının güçlü bir göstergesidir.
HPV aşısı hakkında toplumda bazı endişeler bulunmaktadır. Birçok kişi, aşının ciddi yan etkilere yol açabileceğinden endişe duymaktadır. Ancak bilimsel veriler, HPV aşılarının son derece güvenli olduğunu ve diğer aşılarla benzer şekilde yalnızca şişlik veya kızarıklık gibi basit yan etkilerin dışında herhangi bir ciddi yan etki oluşturmadığını göstermektedir. Dünya genelinde HPV aşısı ile ilişkilendirilen felç veya ölüm vakası bildirilmemiştir.
Aşının önemli bir noktası, mevcut HPV’yi tedavi etmemesidir. Tüm aşılar gibi HPV aşısı da yeni enfeksiyonların oluşmasını önler. Bu nedenle, aşılamanın en etkili olduğu dönem, cinsel ilişki başlamadan önceki çocukluk ve ergenlik dönemidir. Dünyadaki önemli kılavuzlar, 9 yaşından 26 yaşına kadar tüm çocuk ve gençlerin aşılanmasını önermektedir.
HPV Taramaları: Erken Teşhis ile Kanser Öncesi Lezyonlar Tespit Edilebilir
HPV ile ilişkili kanserlerin gelişiminde en büyük sorunlardan biri, virüsün yol açtığı kanser öncesi lezyonların tespit edilememesidir. Bu nedenle, doğru HPV tarama programları, kanserin önlenmesinde büyük bir rol oynamaktadır. Şanslıyız ki Türkiye, HPV testi temelli rahim ağzı kanseri tarama programlarında dünyaya öncülük eden ülkeler arasında yer almaktadır.
Düzenli HPV testleri sayesinde, kanser öncesi lezyonlar erken dönemde tespit edilebilir ve tedavi edilebilir. Bu durum, kanser gelişmeden müdahale edilmesine olanak tanır ve hastalığın ilerlemesini engeller.
Sonuç: HPV’ye Karşı Farkındalık Şart!
HPV, dünya çapında milyonlarca insanı etkileyen bir virüs olmasına rağmen, doğru aşılamalar ve tarama yöntemleri ile kanser gibi ciddi sonuçların önlenmesi mümkündür. Bu nedenle HPV hakkında daha fazla bilgi edinmek, farkındalık yaratmak ve toplumsal olarak bu konuda adımlar atmak, toplum sağlığını korumanın en etkili yollarından biridir. HPV’ye karşı korunmak, sağlığınızı korumak için alabileceğiniz en önemli önlemlerden biridir.
