HPV Aşısı ve Rahim Ağzı Kanseri Önleme
Son araştırmalar, HPV (human papillomavirus) aşısının, rahim ağzı kanserini %90’a varan bir oranda önleyebileceğini ortaya koymuştur. Her yıl 300 binden fazla kadının ölümüne yol açan rahim ağzı kanseri, dünya genelinde kadınlar arasında en sık görülen dördüncü kanser türü olma özelliğini taşımaktadır.
HPV Aşısı Kansere Karşı Nasıl Koruma Sağlıyor?
HPV aşısı, farklı türdeki rahim ağzı kanserine karşı koruma sağlamaktadır. HPV, benzer özelliklere sahip bir virüs grubunun adıdır ve “human papillomavirus” olarak literatürde geçmektedir. Rahim ağzı kanseri vakalarının %99’unda HPV’nin varlığı tespit edilmiştir. Araştırmalar, aşının HPV enfeksiyonuna karşı en az 10 yıl süresince koruma sağladığını göstermekte, uzmanlar ise bu korumanın daha uzun bir süre devam edebileceğini düşünmektedir.
Konu ile ilgili yapılan ilk büyük ölçekli araştırma, aşının son derece etkili olduğunu ve rahim ağzı kanseri vakalarını yaklaşık %90 oranında azalttığını ortaya koymuştur. Lancet isimli tıp dergisinde yayımlanan bu araştırma, aşının 2008 yılında İngiltere’de genç kızlara uygulanmaya başlanmasının ardından yaşanan gelişmeleri incelemiştir.
HPV Aşısı Kimlere Yapılıyor?
HPV aşısı, özellikle kız ve erkek çocuklara, HPV virüsü ile temas etmeden önce uygulandığında en iyi sonuçları vermektedir. Bunun nedeni, aşının yalnızca enfeksiyonları önleme yeteneğine sahip olmasıdır. Enfeksiyona yakalandıktan sonra aşı, virüsü vücuttan atamamaktadır. HPV virüsleri oldukça yaygındır; bu sebeple aşının gençlere cinsel yaşamları başlamadan önce yapılması ve böylece virüse karşı bağışıklık kazanmalarının sağlanması önemlidir.
HPV Nedir?
HPV (human papillomavirus), çok yaygın bir virüs grubunu ifade eder. 100’den fazla farklı HPV türü bulunmaktadır ve enfeksiyonlar genellikle herhangi bir semptoma yol açmamaktadır. Ancak bazı türleri siğillere neden olabilmektedir; bu siğiller elde, ayakta, cinsel organlarda veya ağız içinde görülebilmektedir. Çoğu durumda, insanların bağışıklık sistemleri virüsü, enfekte olduklarını bile anlamadan atabilmektedir. Ancak yüksek risk taşıyan HPV türleri, kansere yol açabilen anormal doku büyümelerine neden olabilmektedir.
HPV Cinsel Yolla Bulaşır mı?
HPV, son derece bulaşıcı bir virüs olup, tenden tene yakın temas yoluyla yayılmaktadır. İnsanların %80’inin 25 yaşına kadar HPV’ye maruz kaldığı tahmin edilmektedir. Çoğu durumda, insanlar 18 aydan 2 yıla kadar enfekte kalmaktadır. HPV, cinsel sıvılarla yayılmadığı için teknik olarak cinsel yolla bulaşan bir hastalık olarak sınıflandırılmamaktadır. Ancak genellikle dokunma dahil cinsel temas aracılığıyla bulaşmaktadır.
HPV Aşısı Dünyada Ne Kadar Yaygın?
Dünya Sağlık Örgütü’ne (WHO) göre, rahim ağzı kanseri ölümlerinin neredeyse %90’ı düşük ve orta gelirli ülkelerde görülmektedir. Bu ülkelerde rahim ağzı kanseri, semptomlar belirlenene kadar genellikle tanımlanamamaktadır. Geçtiğimiz yıl WHO, 2030 yılına kadar HPV aşısını %90’lık bir kesime uygulayarak hastalığı “gelecek yüzyılda” ortadan kaldırma planını açıklamıştır. Şu anda, yüzden fazla ülke HPV aşısını uygulamaya koymuştur. Ancak 2020 itibarıyla, düşük gelirli ülkelerin %25’inden azı ve düşük-orta gelirli ülkelerin %30’undan azı aşıyı uygularken, yüksek gelirli ülkelerin %85’i aşıyı uygulamıştır. WHO, rahim ağzı kanserinin Afrika’daki kadınlar arasında en yaygın ikinci kanser türü olduğunu, bununla birlikte en ölümcül olanı olduğunu bildirmektedir. Yetersiz tarama programları, tedaviye erişimdeki zorluklar ve aşı karşıtlığı, bu durumun başlıca nedenleri arasında yer almaktadır.
Ruanda, Afrika’da aşı kampanyası başlatan ilk ülkelerden biri olmuştur. 2011 yılında, kız çocuklarına erken yaşta aşı uygulamak ve kadınlara rahim ağzı taraması yapılmasını sağlamak için bir plan başlatılmıştır. İlk yıl, aşılama için uygun görülen 10 kız çocuğundan 9’una aşı uygulanmış olup, uzmanlar bunu diğer ülkeler için örnek teşkil edecek bir durum olarak göstermişlerdir. Ancak, kısırlığa yol açabileceğine dair yanlış bilgiler nedeniyle bazı gelişmiş ülkelerde bile HPV aşı oranları kısmen düşük kalmaktadır. Şu anda, aşı için uygun görülen Japon kadınlarının %0,1’inden daha azı aşılanmıştır.
