Yüzde 30 yağmur mümkünlüğü bir bölgenin yüzde 30’unun yahut günün yüzde 30’unda yağmur yağacağı manasını taşımaz. Yağmur mümkünlüğü, bir bölgeye en az 0.254 milimetre yağış düşme ihtimalini tabir eder. Yani, örneğin İstanbul için verilen bir yüzde 30 yağmur iddiası, o gün İstanbul’un rastgele bir yerinde bu ölçüde yağış olma ihtimalinin yüzde 30 olduğunu belirtir.
Bu oran, yağmurun şiddetini, müddetini ya da hangi bölgelerde görüleceğini söz etmez. Örneğin, kısa bir öğlenden sonra sağanağı, tüm gün süren hafif bir çiselemeden daha fazla yağış bırakabilir. Bu ayrımı bilmek değerlidir.
Belirli bir vakit diliminde makul bir alanın yağış mümkünlüğünü hesaplamak için, iddiacının inanç pahasını alır ve bunu yağıştan etkilenecek alanın oranıyla çarparız. Örneğin, İstanbul’un %40’ının yarın en az 0.254 mm yağış alacağından %100 emin olduğumuzu varsayalım. Bu durumda yağış mümkünlüğü,
1 × 0,4 = 0,4 olduğundan, %40 olacaktı.
Eğer İstanbul’un %40’sinin yarın yağmur alacağına dair iddiamızdan sırf %70 emin olsaydık, yağış mümkünlüğü,
0,7 × 0,4 = 0,28 olduğundan, %28 olacaktı.
Bu formülle, bir bölgenin belli bir vakit dilimindeki yağış mümkünlüğü hesaplanır. Hem kestirimin güvenilirliği hem de yağıştan etkilenmesi beklenen alanın oranı, bu hesaplamada temel faktörlerdir.
‘YANLIŞ ANLAMALAR VAR’
Science Alert’te yer alan habere nazaran; Matt Jeglum, NWS’nin Batı Bölgesi Bilim ve Teknoloji Entegrasyonu Kısmı Lider Yardımcısı, yüzde 30 yağmur mümkünlüğünü şu biçimde açıklıyor: “Bu oran, yağmurun günün yüzde 30’unda yağacağı ya da bölgenin yüzde 30’unda görüleceği manasına gelmez.” İnsanların bu yanlış anlamalara kapılması, günlük planlamalarını etkileyebilir.
YAĞIŞ İDDİALARI NASIL YAPILIYOR
ABD’de yağış mümkünlüğü iddiaları birinci olarak 1965 yılında başladı. 1970’lerde ise istatistiksel modellerin geliştirilmesiyle iddialar daha da hassas hale geldi. Günümüzde, meteorologlar 30 farklı hava durumu modelini kullanarak iddia yapıyor.
Bu modeller, atmosferin mevcut sıcaklık, nem ve rüzgar suratı üzere datalarını kullanarak fizikî ve matematiksel hesaplamalar yapıyor. Bu datalar, uydu imgeleri, radarlar, yer istasyonları ve günlük olarak atmosfere salınan hava balonları ile toplanıyor. Tüm bu bilgiler, hava durumu modellerine işlenerek, yağış ihtimalleri hesaplanıyor.
Atmosferin dinamik yapısı nedeniyle hava durumu iddiaları sık sık değişse de, 1970’lerden bu yana modellerde büyük ilerlemeler sağlandı. Günümüzde, meteorologlar beş ila yedi gün öncesinden yağmur olup olmayacağı konusunda hayli isabetli iddialar yapabiliyor. Jeglum, “Hava durumu iddiacıları hakkında yapılan olumsuz klişelere karşın, işimizi epey düzgün yapıyoruz” diyor.
‘PARALEL EVRENLER’ YAKLAŞIMI
Jeglum’un açıkladığı üzere, bu modeller adeta “paralel evrenler” üzere çalışıyor. Her biri tıpkı başlangıç noktasıyla başlıyor, fakat farklı atmosferik şartlar altında evriliyor. Örneğin, bir varsayımda yüzde 30 yağış ihtimali varsa, bu, modellerin yüzde 30’unda (örneğin, 10 modelden 3’ünde) yağış olduğunu gösteriyor.
Sonuç olarak, bir yüzde 30 yağış kestirimi riskli bir karar alma durumunu beraberinde getirebilir. Koşuya çıkmayı planlıyorsanız, ıslanmayı göze alabilir ya da şemsiye alarak ihtimalleri göz önünde bulundurabilirsiniz.
