Hayvanların Şaşırtıcı Çiftleşme Ritüelleri
Hayvanlar için çiftleşme, genetik miraslarını yaymak amacı taşır. Ancak bu süreçte harcadıkları çaba, bazen çiftleşme eyleminin kendisini geride bırakır. Hayvanlar aleminin eş adaylarına gösteriş yapacakları özel mekanlar hazırlamaktan, karşı cinsin ‘kılığına girmeye’ kadar varan birbirinden ilginç çiftleşme ritüellerine birlikte göz atalım.
Afrika Boğa Kurbağası
Afrika boğa kurbağalarının çiftleşme süreci oldukça karmaşık ve aynı zamanda zalimce bir döngü içerir. Genç erkek kurbağalar, küçük ve sığ su birikintilerinde bir araya gelir. Bu üreme havuzlarının merkezinde, baskın karaktere sahip iri erkek kurbağalar yer alır. Diğerlerini üremekten alıkoymaya çalışan bu dominant kurbağalar, aralarında kavga ederek birbirlerini yaralayabilir veya hatta öldürebilirler. Dişi kurbağa, üreme havuzundaki erkekleri seçmek üzere yüzmeye başladığında, küçük kurbağaları yeraltında geçerek iri erkeklere ulaşmaya çalışır. Nihayetinde, baskın erkeklerden birinin hakimiyetindeki alana gidip onunla çiftleşir.
Argus Sülünü
Güneydoğu Asya’da yer alan erkek Argus sülünleri, çiftleşme alanlarına gösterdikleri özenle dikkat çeker. Etkileyici benekli tüylerinin estetik bir biçimde sergilenebilmesi için ormanın içinde 6-7 metrekarelik bir alan belirlerler. Öncelikle çevreyi titizlikle temizler, ardından sabahları özel bir melodide öterek dişileri davet ederler. Dişi, bu çağrıyı kabul ederse, erkek sülün etrafında döner ve ayaklarını yere vurarak dans eder. Bu gösterişli dans, kanatlarını bir yelpaze gibi açarak sona erer. Eğer dişi beğenirse, çiftleşme gerçekleşir.
Fener Balığı
Acısız bir aşk hikayesi arıyorsanız, bu hikaye tam size göre değil. Dişi fener balığı, 1833 yılında keşfedilmiş olsa da, uzun bir süre boyunca erkeklerinin nasıl göründüğüne dair hiçbir bilgi yoktu. Dişi fener balığının üzerinden sarkan küçük balıkların yavruları değil, tamamen çiftleşmek üzere yanına gelen erkek balıklar olduğu ancak 1924’te anlaşıldı. Erkek fener balığı çiftleşmek istediğinde, dişinin yan tarafında bir delik açar ve oraya yerleşir. Zamanla, erkeğin derisi, kan damarları ve sindirim sistemleri birleşir; erkeğin gözleri, yüzgeçleri ve bazı organları ya düşer ya da yok olur, dişinin üzerinde yaşayan bir asalak haline gelir. Bu süreçteki tek işlevi, arada sırada üreme için sperm üretmektir.
Şempanzeler
Erkek şempanzeler, Afrika boğa kurbağalarından daha acımasız bir tutum sergileyebilir. Dişileri çiftleşmeye zorlamak amacıyla saldırabilir, ısırabilir, vurabilir ve bazen yaralayabilirler. Bu saldırgan davranış, çiftleşme olmadan iki veya üç yıl sürebilir. Teorik olarak, dişiler korku nedeniyle, doğurgan oldukları dönemlerde kendileriyle çiftleşmek isteyen erkeklere karşı direniş göstermezler. Şiddet korkusundan dolayı, dişi daha sonra başka bir erkekle de çiftleşmeyi seçmez.
Devekuşu
Devekuşu, soyu devam eden kuş türlerinin en büyüğüdür. Yetişkin bir deve kuşu, boyunun yarısını oluşturan uzun boynuyla birlikte 2,75 metreye kadar ulaşabilir. Ayrıca, kuşlar arasında yüzde 3 oranında penise sahip olan türlerden biridir. Çoğu kuşun penisi yoktur ve “kloak öpücüğü” adı verilen bir yöntemle çiftleşirler. Kloak, aslında penisten çok vajinaya benzeyen bir dışkılama deliğidir. Üreme dönemlerinde şişer ve erkekler, kendi kloaklarını dişininkinin üzerine bastırarak spermini dişiye aktarır. Devekuşu gibi uçamayan kuş türlerinin ise penisi bulunmaktadır. Ancak bu penis, memelilerdeki gibi kanla değil, lenf sıvısıyla şişer. Dişi, erkeğin üreme dönemine girdiğini, bacaklarının soluk pembeden parlak kırmızıya dönmesiyle anlar.
Yağmur Kuşu
Bazı erkek yağmur kuşları, çiftleşmek için “dişi kılığına” girer. Bu erkekler, büyük gruplar halinde toplanarak eğilip cinsel organlarını açığa çıkararak çiftleşmeye istekli olduklarını gösteren dişileri cezbetmeye çalışırlar. Ancak, gösterişli erkek kuşların arasında kendini fark ettirmeden saklanan ve dişi taklidi yapan bazı yağmur kuşları da mevcuttur. Bu sahte dişiler aslında erkek olup, tüyleri diğer erkeklerinki kadar etkileyici değildir. Bu kurnaz erkek yağmur kuşları, kabaran erkeklere ‘çaktırmadan’ son dakikada gerçek bir dişinin üzerine atlayıp çiftleşirler. Sheffield Üniversitesi’ndeki bir araştırmaya göre, dişi gibi davranma stratejisi genetik olarak aktarılmaktadır. Bu sayede, dişi gibi davranan kuşlar, baskın huylu diğer erkek kuşların saldırgan davranışlarından kaçınarak hayatta kalabilirler.
Deniz Salyangozu
Deniz salyangozları, belki de hayvanlar aleminin en çekici türleri arasında yer almaz, ancak sıra dışı bir cinsel yaşamları vardır. Çiftleşen salyangozların her ikisi de hem penis hem de vajinaya sahip oldukları için, aynı anda çiftleşme eylemini gerçekleştirirler. Sadece çift cinsiyetli olmakla kalmazlar; kullandıktan 20 dakika sonra penislerini atarlar, ancak neredeyse ertesi gün yeni bir penis çıkar!
Biyologlar, deniz salyangozunun penisinin düşmesinin ardından yaklaşık 24 saat içinde, hayvanın içinde sıkıca sarılmış spiral bir organın açılarak yeni bir penis oluşturduğunu belirtir. Hayvanların kur yapma ve çiftleşme ritüellerinin insanlarla olan benzerliklerine gelecek olursak; her iki türde de kendini eş adayına gösterme, niteliklere göre eş seçme, sahiplenme ve bir ölçüde kurnaz davranışlar rol oynamaktadır. Doğru eşi seçmek oldukça zor bir görevdir. Ancak bazı hayvanların bu çabaları, insanlardan çok daha fazla dikkat çekmektedir.
