ABD Başkanı Donald Trump’ın Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff, Gazze’deki ateşkesin ikinci aşamasıyla ilgili müzakereler için bölge ülkeleriyle temas halinde. İsrail’i 19 Ocak’ta yürürlüğe giren ateşkese ikna etmede önemli bir rol oynadığı ifade edilen Witkoff, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile birlikte Savunma Bakanı Israel Katz, Stratejik İşler Bakanı Ron Dermer ve diğer üst düzey yetkililerle sürekli bir diyalog yürütüyor. Witkoff’un, kısa bir süre içinde Gazze Şeridi’ni ziyaret ederek, hafta başından itibaren yüz binlerce yerinden edilmiş Filistinlinin kuzey vilayetlerine dönüş yaptığı Netzarim Koridoru’nu denetlemesi bekleniyor.
İkinci Aşama Müzakereleri
Hamas ve İsrail arasında ABD, Katar ve Mısır aracılığıyla varılan anlaşma doğrultusunda, ateşkesin 16. gününde müzakerelerin ikinci aşamasının başlaması planlanıyor. İsrail medyasına göre Witkoff, eş zamanlı olarak Gazze’nin yeniden inşasını ve İsrail ile Suudi Arabistan arasındaki ilişkilerin normalleşmesini içeren “geniş bir Orta Doğu anlaşması” üzerinde çalışmakta. Bu bağlamda, Witkoff’un İsrail’den önce Suudi Arabistan’ı ziyaret ederek ülkenin fiili lideri Prens Muhammed bin Selman ve Filistin Yönetimi Başkanı Mahmud Abbas’ın kıdemli danışmanı Hüseyin eş-Şeyh ile bir araya gelmesi önemli bir adım olarak değerlendiriliyor.
Üç aşamadan oluşan ateşkes planının tüm safhalarının uygulanmasını talep eden ABD Başkanı Trump, ikinci başkanlık dönemi sırasında Beyaz Saray’da ağırlayacağı ilk yabancı liderin İsrail Başbakanı Netanyahu olacağını duyurdu. Beyaz Saray’a göre, 4 Şubat’ta gerçekleşmesi beklenen görüşmede iki lider, “Gazze’deki ateşkes başta olmak üzere bölgesel konuları” ele alacak. Trump, savaş sonrasına dair planlara odaklanırken, Netanyahu’nun lideri olduğu koalisyonun aşırı sağ kanadından gelen baskılarla, 42 günlük ilk aşamanın ardından tekrar savaşa dönülmesi yönündeki tehditlerle karşı karşıya kalması dikkat çekiyor. Hükümet ortaklarından Otzma Yehudit partisinin istifası sonrasında, diğer müttefiki Dini Siyonizm de “savaş devam etmezse hükümeti dağıtma” tehdidinde bulunuyor.
İkna Paketinde Neler Var?
İsrail medyasına göre, Washington, Netanyahu’yu ateşkesi sürdürmeye ikna edeceğini umduğu bir teşvik paketi üzerinde çalışmakta. Bu paket, Gazze’de savaş suçu işlendiği şüphesiyle Netanyahu hakkında tutuklama emri çıkaran Uluslararası Ceza Mahkemesi’ne yaptırım uygulanması, Biden yönetiminin ağır bombaların teslimatına koyduğu engelin kaldırılması ve İsrailli yerleşimcilere yönelik yaptırımlara son verilmesi gibi adımları içermekte. Trump’ın bu hafta iki kez tekrarladığı ve bölge ülkelerinin tepkisini çeken “Gazze’nin nüfusunun göç ettirilmesi” açıklaması da, Netanyahu’yu ateşkesin devamına ikna etmek için bir strateji olarak değerlendiriliyor.
Savaşın Devamını İstiyor
İsrail kamu yayıncısı Kan’ın haberine göre, Netanyahu’nun Washington’da, ateşkesin ilk aşamasından sonra savaşın devam etmesi için Trump’ın onayını almaya çalışacağı belirtiliyor. İsrailli yetkililer, Tel Aviv yönetiminin “Suudi Arabistan ile normalleşme” konusunda da Trump yönetimiyle koordinasyon sağlamak istediğini ifade ediyor.
İsrail’in ABD Büyükelçisi: Riyad’la Normalleşme Çok Yakın
İsrail’in ABD Büyükelçiliği’ne atanan Yechiel Leiter, İsrail’in Suudi Arabistan ile normalleşmesinin her zamankinden daha yakın olduğunu aktardı. Jerusalem Post gazetesine konuşan Leiter, olası gelişmenin bölge ve ötesi için oyun değiştirici bir durum olacağını vurguladı. Leiter’a göre, Riyad ile normalleşme, Hamas, Hizbullah ve diğer İran vekillerinin gerilemesinin ardından Ortadoğu’da “daha geniş bir stratejik yeniden yapılanmanın” parçası olarak değerlendirilmeli. “İsrail dışında dünyada Hamas’ın zayıflamasını S. Arabistan’dan daha fazla isteyen çok az ülke var” diyen Büyükelçi, Riyad’ın normalleşme için Filistin devletine giden yolun açılmasını şart koşmasının ise müzakerelerle yönetilebilir bir durum olduğunu belirtti.
