Bir Araya Geldik
Onlarla oyunlarını sahnelemenin heyecanını paylaşmak için bir araya geldik. Uzun süredir provalar için bir arada olan bu beş kadın, artık yılların dostları gibi olmuş. Konuşmalarında birbirlerinin cümlelerini tamamlıyor, bakışlarıyla anlaşıyorlar. Kendimizi muhabbete kaptırıyoruz…
Jane Austen’dan Bir Klasik
İngiliz yazar Jane Austen’ın 1813 tarihli ‘Gurur ve Önyargı’ adlı klasik eseri, Isobel McArthur tarafından eğlenceli bir komediye dönüştürülen ‘Gurur ve Önyargı (*gibi bir şey)’ adlı tiyatro oyununda izleniyor. Bunca yıl etkisini kaybetmemiş olan bu eserle aranızda nasıl bir bağ oluştu?
Birce Akalay: Romanla tanışmam ortaokul yıllarıma dayanıyor.
Özge Özberk: O dönemde genç kızlığa adım attığımız, romantizm ve aşkı yaşama hayalleri kurduğumuz zamanlardı…
Birce Akalay: Kesinlikle. O dönem, rahmetli Tomris Giritlioğlu’nun romandan yola çıkarak ‘Asi’ adında bir proje gerçekleştirdiğini de hatırlıyorum. Hepimizin çok iyi bildiği bir eser; uyarlama filmlerini izledik, romanını okuduk. Bu oyunu okuyup sahneleyeceğimizi öğrendiğimizde hepimiz tekrar tekrar izledik. Görüyoruz ki bu hikâye gerçekten zamansız ve evrensel. Biz de hiciv unsurlarını öne çıkararak farklı bir perspektiften bakıyoruz.
Hizmetçilerin Gözünden Bir Bakış Açısı
Hizmetçilerin gözünden ‘Gurur ve Önyargı’ hikâyesini nasıl özetlersiniz?
Kardelen Arpacı: Bir grup hizmetçi var. Bu beş hizmetçi, aynı zamanda hikâyedeki bilinen ana karakterleri de canlandırıyor. Yani çeşitli rollere girip çıkıyoruz. Bu durum, ‘Gurur ve Önyargı’ya feminist bir bakış açısı kazandırıyor.
Ayşegül Uraz: Sınıfsal farklılıkların ortadan kaldırıldığı bir dünyayı anlatıyoruz.
Nergis Öztürk: Bence bu, hizmetçilerin bir nevi protestosu. Hizmetçiler, her şeyi en derinden yönetme gücüne sahipler.
Beş Kadın Bir Arada Çalışmak
Beş kadın bir arada çalışmanın nasıl bir deneyim olduğunu anlatır mısınız?
Nergis Öztürk: Gerçekten muazzam bir deneyim.
Birce Akalay: Sürekli tahtalara vuruyoruz, bu durum enerjimizi daha da artırıyor.
Özge Özberk: Çok ilginç bir durum. 1 Ekim’de provalara başladık ve her prova sonunda ellerimizi üst üste koyarak “Maşallah, iyi ki biz, kız gücü” diye bağırıyoruz. Harika bir birliktelik.
Nergis Öztürk: Oyunun ruhunda feminist bir söylem var. Biz de ekip olarak bu duruşun arkasındayız. Bu büyük bir şans.
Ayşegül Uraz: Meslek olarak ve insan olarak bu kadar ilham veren, ışık saçan kadınlarla bir arada olmak olağanüstü. Otantikliğimizi koruyarak birbirimize destek olabiliyoruz.
Nergis Öztürk: Kimse birbirine gölge etmiyor, bu da çok değerli.
Birbirinizi Tanıyor muydunuz?
Bu çok güzel bir durum…
Birce Akalay: Dün oyundan sonra Hakan’dan (Kurtaş) çok hoş bir yorum aldım; “Hepiniz birbirinizi yukarıya doğru çıkarıyorsunuz, kimse kimseyi gölgelemiyor.”
Özge Özberk: Ayrıca “Herkesin kendi rengi var, kimse kimseye değmiyor, böylece bir gökkuşağı oluşturuyorsunuz” dedi. Gerçekten bir puzzle’ın parçaları gibi hissediyoruz.
Birce Akalay: Hayata aynı yerden bakıyor olmamız da bu uyumu sağlıyor. Aylardır her gün birlikteyiz. Zorlanmadık mı? Hepimizin huyları farklı ama bunu güzel dengeledik.
Kardelen ile Yeni Tanıştınız
Kardelen, bu kadar iyi isimlerle çalışmayı nasıl buluyorsun?
Kardelen Arpacı: Bu benim ilk büyük prodüksiyonlu işim. Bu isimlerle çalışmak gerçekten muazzam. Onlardan her birinden çok şey öğreniyorum; sadece sahnede değil, hayata bakış açılarıyla da bana ders veriyorlar. Yıllar sonra bile bu kadınların isimleri ve yüzleri kalbimde yer alacak.
Özge Özberk: Kardelen ile daha önce çalışmamıştık ama o 8 yaşından beri sahnede. Gerçekten çok deneyimli bir oyuncu. Eğer o bizden bir şey öğreniyorsa, biz de ondan çok şey öğreniyoruz.
Gurur ve Önyargı Üzerine
Oyunun adından yola çıkarak sorayım, ‘Gurur’ kelimesi size ne ifade ediyor?
Nergis Öztürk: Gurur, incinince çok üzücü bir durum.
Birce Akalay: Kesinlikle. Ama dün oyunu oynadıktan sonra kendimle gurur duydum. Kulisimde bir bebeklik fotoğrafım var, oyuna çıkmadan önce ona “Benimle gurur duyacaksın” dedim. Göçüp gidenlerin benimle gurur duymalarını istedim. Arkadaşlarımla gurur duyuyorum.
Özge Özberk: Gurur, okşayan bir duygu; başarıya ulaştığını hissetmek eşsiz bir haz.
Birce Akalay: Ama gururunu yersen, yani onu aşırıya kaçırırsan tehlikeli bir hal alıyor. Hayatta gururun bir dozu olmalı; fazla gurur kibirle sonuçlanır. Ancak sevdiğinle gurur duymak çok güzeldir.
Nergis Öztürk: Oğlum genel provayı izledi, 9 yaşında ve “Seninle gurur duyuyorum” dedi. Hayatımda duyduğum en güzel şeydi. Bir şey daha, arkadaşlarım burada; “Anne, siz bu oyunu izleyemediğiniz için çok şanssızsınız” dedi. Çok ilginç, ben de onunla gurur duyuyorum.
Feminist Bir Oyun
“Bu feminist bir oyun” dediniz. Tüm dünyada kadın olmanın zorlukları zaten biliniyor. Peki, kadın oyuncu olmak zor mu?
Nergis Öztürk: Aslında bunun meslekle bir ilgisi yok. Bankacı ya da oyuncu olmanız fark etmiyor; kadın olmak her yerde zorluklar barındırıyor.
Kardelen Arpacı: Tam da bunu anlatan bir şarkımız var oyunda, ismi ‘Kadın Dediğin’.
Özge Özberk: Özünde, şu an yaşadığımız kadın normlarının hepsini ele alıyor ve sonunda bunun böyle olmadığını anlatıyoruz.
Birce Akalay: Zorluklarla başa çıkmak, kadınların hobisi gibi.
Ayşegül Uraz: Bana sorulsa, “Dünyada ne olmak istemezsin?” deseler, “Erkek olmak istemem” derdim. Ben, yaşanan zorluklara rağmen kadınların dünyasını çok daha değerli buluyorum.
Tanınan Kadın Oyuncular
Tanınan kadın oyuncular olarak daha ayrıcalıklı ve şanslı gibi algılanabilirsiniz. Sizce bu doğru mu?
Birce Akalay: Dünya üzerindeki temiz suya ulaşabilen insan nüfusunun sadece yüzde 20 olduğunu düşünürsek, burada seninle oturup konuşan beş şanslı kadınız. Sınıfsal ayrımlar, toplumsal cinsiyet üzerinden ayrılıklar ve cinsiyetçilik insanları istedikleri gibi yaşayabilmeleri için birtakım büyük sistemlerin elinde yönetiliyor. Ama böyle bir tiyatro oyunuyla nefes almak, bir nebze olsun rahatlamak, ayrıcalıklı hissettiriyor. Bu şans için hayata şükrediyorum.
Önyargılardan Kurtulmak
Ne kadar önyargımız yok desek de, insanın önyargılarından kurtulması zor olabiliyor. Siz önyargılarınızdan kurtuldunuz mu?
Ayşegül Uraz: Ben hayatta en büyük mücadeleyi yargısız olmak üzerine veriyorum.
Özge Özberk: Bilmediğim bir şey hakkında fikrimin olması aslında. Ben bilmediğim ve tanımadığım sularda yüzmemeyi öğrendim. Fikir sahibi olmak bir erdemdir ama bilmediğin şeyi de kabullenmelisin.
Birce Akalay: İlk gençlik yıllarımda sonsuz bir güven ve teslimiyet sorunuyla karşılaştım. Yüzde yüz güveniyordum, bu yüzden çok kırıldım. Ardından bir dönem önyargılı birisi oldum. Bu da işime yaramadı. Sonunda anladım ki, duyduğun şeyler kulağında kalabilir ama tanımayı seçmelisin. Mesafe ile samimiyet arasında bir denge kurmak, önyargısız yaşamayı tercih etmek önemli. Genel olarak önyargıyı sevmiyorum; kafayı kirletiyor.
Aşk Sınıf Ayrımı Tanır mı?
Bu hikâyedeki sınıf ayrımı aşka da yansıyor. Sizce aşk sınıf ayrımı tanır mı?
Ayşegül Uraz: Tanımaz. Bu ekibin ve oyunun da romantiği benim.
Birce Akalay: Ben de romantiğim. Aşkın sınıf tanımadığını düşünüyorum ama gerçek dünyada işler böyle yürümüyor. Sınıfsal ayrım olmadan da aşk yaşanabilir; atalarımız “İki gönül bir araya geldi mi samanlık seyran olur” demiş. Ancak bu durumun sürdürülebilirliği farklılık gösteriyor.
Özge Özberk: Tanışmış, âşık olmuşsunuz; aranızda bir çekim oluşmuş. Ama birinin diğerine dönüşme isteği zorunluluk haline gelince çatlamalar başlıyor. Sevgi olduğu gibi kabul edilirse, sağlıklı bir ilişki sürdürülebilir.
Dedikodu ve Eleştiri
Oyunda hizmetçiler dünyasında bol bol dedikodu var. Peki, siz beşiniz bir araya gelince dedikodu yapar mısınız?
Özge Özberk: Biz kendi aramızda olanı konuşuyoruz.
