Güneş’teki Süper Patlamalar ve Etkileri
Son günlerde bilim insanları, Güneş’te meydana gelebilecek ‘süper patlamalar’ hakkında önemli uyarılarda bulundu. Konuyla ilgili değerlendirmelerde bulunan Astrofizikçi Ayşegül Fulya Yelkenci, böyle bir patlamanın gerçekleşmesi durumunda Dünya’nın karanlığa gömülme olasılığının olmadığını belirtti. University of Colorado Boulder’da görevli araştırmacılar, Güneş’teki potansiyel patlamaların Dünya çapındaki elektronik aygıtlar üzerinde olumsuz etkiler yaratabileceğini ifade etti.
Yelkenci, Güneş’teki patlamaların yalnızca yörüngedeki uyduları etkileyebileceğini dile getirdi. ‘Güneş 11 Yılda Bir Aktif Hale Geliyor’ başlığı altında, Güneş’in kendi aktivite döngüsüne dikkat çekti. Yelkenci, “Güneş her 11 yılda bir daha aktif hale geliyor ve bu süreçte daha güçlü patlamalar yaşanıyor. Bu patlamalar sırasında, elektrik yüklü gaz parçacıkları Dünya’ya doğru hareket ediyor. Gelen bu parçacıklar, Dünya’nın manyetik alanına takılarak bir şok dalgası oluşturuyor.” dedi.
Yelkenci, bu parçacıkların atmosferle çarpışarak kuzey ışıklarına neden olduğunu da vurguladı. İstanbul ve New York’ta Görülebilir ifadesiyle, çok kuvvetli bir patlama durumunda, sadece kutuplarda değil, İstanbul ve New York gibi şehirlerde de atmosferde ışımaların gözlemlenebileceğini belirtti. “Işımalar, sadece görsel bir etki değil; gelen parçacık grupları trafolarda toplanabilir ve bu durum şehrin elektriğinin kesilmesine yol açabilir. 1952 yılında benzer bir olay yaşanmıştı. Ancak Dünya üzerinde meydana gelen kısa süreli elektrik kesintileri, günlük yaşamı çok fazla etkilemez.” şeklinde ekledi.
‘Uydular Üzerindeki Çipler Yanabilir’ başlığında, Yelkenci, Güneş’teki süper patlamaların yörüngedeki diğer uydular üzerinde daha büyük etkiler yaratabileceğini ifade etti. “Patlama sırasında elektrik yüklü parçacıklar, iletişim, bilimsel ve savunma amaçlı uydulara ulaşabilir. Bu durum, uyduların üzerindeki çiplerin zarar görmesine neden olabilir.” dedi. Yelkenci, bu nedenle ‘spaceweather’ adı verilen bir alanın bulunduğunu ve Güneş’teki patlamaların sürekli olarak takip edildiğini belirtti.
Yelkenci, “Bir patlama olduğunda, Dünya’nın atmosferine ve manyetosferine ulaşma süresi, patlamanın büyüklüğüne ve hızına bağlı olarak değişiklik gösterebilir, ancak bu süreç genellikle yaklaşık 18 saat sürmektedir. Bu süre zarfında, uydular için hazırlık safhası gerçekleştirilmektedir. Uyduların kısa süreli kapatılması söz konusu olabilir. Ancak süper patlamaların Dünya üzerindeki etkilerinin, tüm elektronik cihazların çiplerine ulaşması beklenilen bir durum değildir.” şeklinde konuştu.
Uzay ajanslarının web sitelerinden Güneş’in durumunu takip etmenin mümkün olduğunun altını çizen Yelkenci, bu tür olayların önceden tahmin edilmesinin önemine dikkat çekti.
DHA
