Güneş Sistemi Dışındaki Olağandışı Gezegen Keşfi
Bilim insanları, Güneş sistemi dışındaki gezegenleri inceleyerek gezegen oluşumu konusundaki anlayışlarını derinleştirmeye çalışıyorlar. Bu kapsamda, gökbilimciler tarafından keşfedilen Jüpiter büyüklüğündeki bir ötegezegen, bazı olağanüstü özellikleriyle dikkat çekiyor. Donanımhaber’deki bilgilere göre, bu ötegezegen (güneş sistemi dışındaki bir gezegen) ilk kez NASA’nın Transiting Exoplanet Survey Uydusu (TESS) aracılığıyla tespit edildi; ancak bu veriler, gezegenin varlığını kesin olarak doğrulamak için yetersiz kalıyordu.
Birmingham Üniversitesi’nden gökbilimciler, Şili’nin Atacama Çölü’nde bulunan SPECULOOS Güney Gözlemevi’ni kullanarak bu ötegezegeni daha ayrıntılı incelemeye başladılar. Ayrıca, bu gözlemleri doğrulamak için Hawai’i’deki Subaru Teleskobu’nu kullanarak gezegenin kütlesini de ölçtüler.
Olağandışı Özelliklerin İki Nedeni
Keşfedilen gezegen, TOI-4860 b, düşük kütleli bir kırmızı cüce yıldız olan ev sahibi yıldızının (TOI-4860) etrafında dönmektedir. Bu gezegen, kendi yıldızının etrafında bir tam turu yalnızca 1,52 günde tamamlıyor. Bununla birlikte, TOI-4860 b, iki temel nedenden ötürü “olağandışı bir gezegen” olarak nitelendirilmektedir.
- İlk neden, gezegenin kütlesiyle ilgilidir. Düşük kütleli yıldızların etrafında yüksek kütleli gezegenlerin oluşması beklenmez. Genel olarak kabul gören gezegen oluşum teorisine göre, bir yıldızın kütlesi ne kadar düşükse, etrafındaki materyal diski de o kadar düşük kütleli olmalıdır. Bu konu hakkında açıklama yapan gökbilimci George Dransfield, “Gezegenler bu diskten oluştuğu için Jüpiter gibi yüksek kütleli gezegenlerin oluşmaması bekleniyordu. Ancak biz bu durumu merak ettik ve gezegen adaylarını incelemek istedik. TOI-4860, bizim ilk onayımız ve en düşük kütleli yıldızın etrafındaki yüksek kütleli gezegen.”
- İkinci neden ise gezegenin ağır elementler açısından zengin görünmesidir. Çalışmayı yöneten ötegezegenbilim profesörü Amaury Triaud, benzer ağır elementlerin ana yıldızda da tespit edildiğini, bu durumun ise ağır elementlerin gezegen oluşum sürecini olumlu bir şekilde etkileyebileceği düşüncesini desteklediğini belirtiyor.
TOI-4860 b’nin kısa yörünge periyodu ve ana yıldızının yüksek metalikliği gibi özellikleri, bu sistemin sıcak Jüpiterlerin atmosferlerini incelemek ve bu gaz devlerinin nasıl oluştuğunu daha iyi anlamak için özellikle değerli olabileceğini ortaya koyuyor. Bu ötegezegenin keşfinin ardındaki ekip, şimdi Şili’nin kuzeyinde bulunan Very Large Telescope’u (VLT) kullanarak benzer gezegenleri keşfetmeyi amaçlıyor.
