Grip Vakalarındaki Artış ve Bağışıklık Sistemi Üzerine Etkileri
Son dönemlerde grip vakalarının artışı, sağlık otoriteleri tarafından dikkatlice izlenmektedir. Kış aylarının gelmesiyle birlikte, soğuk havanın etkisiyle insanların kapalı alanlarda daha fazla zaman geçirmesi, virüslerin yayılma hızını artırmaktadır. Ayrıca, grip aşısına olan ilginin azalması ve bağışıklık sisteminin zayıflaması da bu artışa katkıda bulunan önemli faktörler arasında yer almaktadır. Ulusal Sağlık ve Bakım Mükemmelliği Enstitüsü (NICE) verilerine göre, yetişkinler yılda ortalama iki veya üç kez soğuk algınlığına yakalanırken, çocuklar bu sayıyı beş ila sekiz arasında yaşayabilmektedir. Çocuklarla yakın temas halinde olan bireylerin ise genellikle daha fazla enfeksiyon geçirdiği bilinmektedir. Yaş ilerledikçe bağışıklık sisteminin zayıflaması nedeniyle, 65 yaş üzeri bireyler daha fazla risk altındadır.
Kışın soğuk algınlığına yakalanma oranlarının artmasının kesin bir sebebi olmasa da, yapılan araştırmalar soğuk algınlığı enfeksiyonlarının yaklaşık %80’inin rinovirüs (HRV) kaynaklı olduğunu göstermektedir. Çoğumuz soğuk algınlığıyla başa çıkmak için reçetesiz satılan öksürük, soğuk algınlığı ve boğaz ağrısı tedavilerine yöneliyoruz; ancak bu ürünlerin gerçekten etkili olduğuna dair sınırlı kanıt bulunmaktadır. The Telegraph sağlık yazarları, bağışıklık sistemimizi güçlendirmek ve semptomları hızla ortadan kaldırmak için dikkat edilmesi gereken 5 takviyeyi vurgulamaktadır.
1- C VİTAMİNİ
British Nutrition Foundation’da beslenme bilimcisi olan Bridget Benelam, “Soğuk algınlığının tedavisinde, C vitamininin semptomların süresini azaltabileceğine dair bazı kanıtlar bulunmaktadır” ifadesini kullanmaktadır. Gerçekten de yapılan bir çalışma, günlük 1-2 mg C vitamini almanın yetişkinlerde soğuk algınlığının süresini %8, çocuklarda ise %14 oranında azalttığını ve semptomların şiddetini hafiflettiğini ortaya koymuştur. British Association for Nutrition and Lifestyle Medicine’de kayıtlı beslenme uzmanı olan Charlotte Faure Green, durumu şu şekilde açıklamaktadır: “Soğuk algınlığının ilk belirtilerini fark ettiğinizde C vitamini almak, süresini yaklaşık 24 saat azaltabilir. Bu durum, vücuttaki belirli patojenleri hedef alan ve etkisiz hale getiren proteinler olan antikorların üretimini destekleyerek gerçekleşir.”
2- D VİTAMİNİ
NHS, sonbahar ve kış aylarında herkesin D vitamini takviyesi almayı düşünmesini önermektedir. D vitamini eksikliği riski taşıyan gruplar (küçük çocuklar, yaşlılar, dışarıda fazla zaman geçirmeyenler, tenlerini kaplayanlar veya daha az güneş ışığı emen koyu tenli bireyler) yıl boyunca takviye almalıdır. Araştırmalar, kış boyunca düzenli D vitamini takviyesi almanın, vücutlarında düşük D vitamini seviyeleri bulunan kişilerde soğuk algınlığı, grip, bronşit ve zatürre gibi solunum yolu enfeksiyonları riskini yarı yarıya azalttığını göstermektedir. Bunun yanı sıra, daha yüksek D vitamini seviyelerine sahip olanlarda enfeksiyon riskinin %10 oranında azaldığı belirtilmektedir. Ancak, D vitamininin semptomlar yaşarken yardımcı olması pek olası değildir. Dr. Simon Clarke, “D vitamini eksikliğiniz varsa ve üşütürseniz, seviyelerinizi hızlı bir şekilde doldurmanız zor olacaktır” demektedir.
Dr. Clarke, “Kendinizi D vitamini tabletleriyle aşırı yüklediğinizde, muhtemelen bunları doğrudan idrarla dışarı atarsınız. Bağışıklığınız üzerinde herhangi bir etki yaratmadan önce, önceden düşünmeli ve en az bir veya iki hafta boyunca almanız gerekir” şeklinde açıklamada bulunmaktadır.
3- ÇİNKO
Birçok kişi, soğuk algınlığını önlemeye veya hafifletmeye yardımcı olması için reçetesiz çinko ürünlerine güvenmektedir. Son araştırmalar, çinko takviyesinin soğuk algınlığının süresini ortalama iki gün kısalttığını ve semptomların şiddetini azalttığını göstermektedir. Diğer çalışmalar ise çinkonun mukoza zarının bütünlüğünü desteklediğini ve antiviral etkiye sahip olduğunu ortaya koymaktadır. Charlotte Faure Green, “Çinko, virüslerle karşılaştığımızda onları tanımlayıp ortadan kaldırmada etkili olan çeşitli bağışıklık hücrelerinin gelişimi ve düzgün çalışması için gereklidir” ifadesini kullanmaktadır. Ayrıca Green, “Sadece soğuk algınlığı ve grip mevsiminde değil, yıl boyunca yeterli çinko alımının sağlanması, bağışıklık hücrelerimizin ve bariyer savunmalarımızın harekete geçmeye hazır olmasını sağlayacaktır” diye eklemektedir.
4- B6 VİTAMİNİ
Düşük B6 vitamini seviyeleri, bağışıklık tepkimizi olumsuz etkileyerek soğuk algınlığından kansere kadar birçok hastalığa yatkınlığımızı artırabilir. Son araştırmalar, B6 vitamini eksikliğinin Covid-19 komplikasyon riskini yükselttiğini ve bu vitaminin stres ve kaygıyı azaltarak bağışıklık sistemine dolaylı yoldan destek olabileceğini göstermektedir. Charlotte Faure Green’in açıklamalarına göre, B6 vitamini antikor üretimi için gereklidir ve adrenal bezlerin düzgün çalışması için de önemlidir. Kronik stres, bağışıklık sistemini zayıflatabileceğinden, yeterli B6 alımı bu durumu yönetmeye yardımcı olmaktadır.
5- GRİBE KARŞI DİĞER TAKVİYELER
Bağışıklık sistemini güçlendirici veya iltihap giderici etkileri olduğuna inanılan birçok az bilinen takviye de mevcuttur. Bu takviyelerin hepsi, soğuk algınlığından kaçınmamıza veya semptomları hafifletmemize yardımcı olma potansiyeline sahiptir:
- Sarımsak takviyeleri: Bazı araştırmalar, sarımsak takviyelerinin soğuk algınlığı riskini azaltmaya yardımcı olabileceğini göstermektedir. Bir çalışmada, sarımsak takviyelerinin soğuk algınlığını daha az şiddetli hale getirebileceği bulunmuştur.
- Mürver: Sarımsak takviyeleriyle benzer bir etki gösterebilir. Bir çalışmada, mürverin soğuk algınlığının süresini bir veya iki gün kısalttığı belirlenmiştir.
- Kreatin: Charlotte Faure Green, “Kreatinin bağışıklık sistemi üzerindeki etkilerini inceleyen yeni bir araştırma grubu bulunmaktadır. Genellikle spor geliştirme takviyesi olarak kullanılır ve enfeksiyonları tespit etmekten sorumlu molekülleri olumlu etkileyebilir. Ayrıca enfeksiyon sonrası iltihaplanmaları da azaltabilir, ancak daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır” şeklinde bilgi vermektedir.
