Günlük Hayatta Tükettiğimiz Gıdaların Etkisi
Günlük yaşamımızda tükettiğimiz birçok gıda, vücudumuza beklenenden çok daha fazla etki edebiliyor. Yediğimiz bazı besinler, ruh halimizi olumlu yönde etkilerken, bazıları ise kendimizi mutsuz, bitkin ve depresif hissetmemize yol açabiliyor. Özellikle bazı gıdalar, günümüz insanının en yaygın psikolojik sorunlarından biri olan depresyonu tetikleyebilir ve bununla birlikte çeşitli sağlık sorunlarına da zemin hazırlayabilir. Peki, depresyon nedir ve hangi gıdalar bu durumu tetiklemektedir?
Depresyon Nedir? Belirtileri Nelerdir?
Majör depresif bozukluk olarak bilinen depresyon, süreklilik arz eden üzüntü ve ilgi kaybına neden olan bir ruh hali bozukluğudur. Bireyin düşünce yapısını, hissetme biçimini ve davranışlarını olumsuz etkileyen bu durum, tedavi edilebilir bir rahatsızlıktır. Genellikle 20’li veya 30’lu yaşlarda başlayan depresyon, her yaş grubunda ortaya çıkabilir. Araştırmalar, erkeklere oranla kadınların depresyon teşhisi alma olasılığının daha yüksek olduğunu göstermektedir. Depresyon, duygusal ve fiziksel birçok belirtiye yol açabilmektedir.
Depresyon sürecinde en sık görülen belirtiler:
- Üzüntü, sebepsiz ağlama, boşluk hissi veya umutsuzluk duyguları
- Değersizlik hissi, suçluluk duygusu ve geçmişteki başarısızlıklara odaklanma
- Düşünme, konsantre olma, karar verme ve hatırlama zorlukları
- Düşünce, konuşma veya hareket etmede yavaşlama
- En küçük olaylara karşı öfke patlamaları ve sinirlilik hali
- Normal aktivitelerden, hobilerden ve cinsellikten ilgi veya zevk kaybı
- İştahta azalma ve kilo kaybı ya da aşırı yeme isteği ve kontrolsüz kilo alımı
- Kaygı, ajitasyon veya huzursuzluk hali
- Sebebi belirsiz fiziksel rahatsızlıklar, sırt veya baş ağrısı gibi
- Tekrarlayan ölüm ve intihar düşünceleri ya da intihar girişimleri
- Uyku bozuklukları, uykusuzluk veya aşırı uyuma
- Yorgunluk ve enerji eksikliği, en basit işlerin bile çaba gerektirmesi
Bu belirtiler, depresyon yaşayan birçok bireyde iş, okul, sosyal aktiviteler veya insanlarla olan ilişkiler gibi günlük yaşam aktivitelerinde oldukça şiddetli bir şekilde ortaya çıkabilir. Bireyler, genellikle nedenini bilmeden mutsuz veya umutsuz hissedebilirler.
Depresyonu Tetikleyen Yiyecekler
Beslenme alışkanlıklarımız ve ruh sağlığımız doğrudan bir etkileşim içerisindedir. Nasıl ki bazen ruh halimiz, yediklerimizi etkiliyorsa, beslenme düzenimiz de ruh durumumuzu doğrudan etkileyebilir. İşte depresyonu tetikleyen ve mutluluk hormonunu olumsuz yönde etkileyen gıdalar:
İşlenmiş Şeker
Depresyonu tetikleyen gıdaların başında işlenmiş şeker gelmektedir. Mutluluk hormonu olarak bilinen serotonine olumsuz etki eden işlenmiş şeker, depresyonu tetikleyen besinler arasında yer alır. İşlenmiş şekerin bol bulunduğu bisküvi, şeker ve kurabiye gibi gıdalar yerine; taze meyve, sebze veya kurutulmuş meyve tüketimi önerilmektedir.
Yapay Tatlandırıcılar
Yapay tatlandırıcı içeren gıdalar da depresyonu tetikleyen unsurlar arasında bulunmaktadır. Özellikle gazlı içeceklerde yüksek miktarda bulunan yapay tatlandırıcılar, serotonini düşürmekte ve bireyleri şeker ile karbonhidrat tüketimine yönlendirmektedir. Bu durum kilo alımını artırarak, bireyleri tekrar depresyona itebilir.
Sodyum Oranı Yüksek Gıdalar
Normalde ihtiyaç duyulan bir besin kaynağı olan sodyum, aşırı tüketildiğinde depresyonu tetikleyen gıdalar arasında yer alıyor. Fazla sodyum içeren gıdalar, vücutta ödem ve cansız bir görünüm oluşmasına neden olmaktadır.
Alkol
Depresyonu tetikleyen yiyecekler arasında alkol de bulunmaktadır. Daha iyi hissetmek ve rahatlamak amacıyla tüketilse de bu madde, depresif duyguları artırmakta ve aynı zamanda bağımlılık da yapabilmektedir.
Florlu Su
Florür içeren su, depresyonu tetikleyen etkenler arasında yer almaktadır. Ayrıca kabızlığa yol açabilen bu durum, içme suyu tercihlerinde flor miktarının düşük olmasına dikkat edilmesini gerektirmektedir.
Depresyona Karşı Ne Tüketilmeli?
Depresyon tedavisinde basit karbonhidratların beslenme düzeninden çıkarılması, tedavi sürecinin etkinliğini artırmaktadır. Özellikle beyaz ekmek yerine tam buğday ekmeği, pirinç pilavı yerine bulgur pilavı, şeker ve şekerli gıdalar yerine uygun miktarda meyve, her öğün sebze ve salata tüketimi önem arz etmektedir. Ayrıca, depresyon yaşayan bireylerin sigara, alkol ve kafeinli içecekleri azaltmaları önerilmektedir. Yapılan araştırmalara göre, sigara kullanımı vücutta C vitamini eksikliğine yol açmakta ve bu da beyinde depresyonu tetikleyebilmektedir. B vitamini, folik asit, demir ve çinko eksiklikleri, depresyonun en başlıca nedenleri arasında sayılmaktadır.
