1. Ellerimizi Sık Sık Yıkayalım
Ellerimiz, günlük yaşamda pek çok yüzeye temas eder ve bu da hastalık etkenlerinin ellerimize bulaşmasına neden olabilir. Örneğin, bir lavabo kullanımından sonra ellerini kurallara uygun yıkamayan bir kişi, zararlı mikroorganizmaları ellerinde taşımaya devam eder.
Kirli ellerle gıdalara dokunmak ise, bakteri ve virüslerin gıdaya geçişine yol açarak ‘çapraz bulaşma’ durumunu yaratır. Bu nedenle, özellikle pişirilmemiş veya pişirilmiş gıdalara dokunmadan önce, ellerimizi en az 20 saniye boyunca sabunla yıkamak hayati önem taşır.
2. Çiğ Etleri Diğer Gıdalardan Uzak Tutalım
Alışveriş yaparken, gıda hazırlarken veya saklarken çiğ etleri, özellikle kırmızı et, tavuk, balık ve kabuklu deniz ürünlerini diğer gıdalardan uzak tutmalıyız. Bunun nedeni, çiğ etlerde kolayca üreyen salmonella, E. coli ve staphylococcus aureus gibi zararlı bakterilerin, sebze ve meyvelere bulaşarak besin zehirlenmesine yol açabilmesidir.
Ayrıca, et kestiğimiz tahtayı sebze doğradığımız tahtadan ayırmak ve et kestiğimiz bıçakları, eti koyduğumuz yerleri ve ellerimizi pişirme işlemine başlamadan önce mutlaka sabunlu sıcak su ile yıkamak da önemlidir. Bu şekilde çapraz bulaşmayı önleyebiliriz.
3. Oda Sıcaklığında Çözdürmeyelim
Yüksek sıcaklıklara dayanıklı olmayan gıdaları (kırmızı et, kümes hayvanları, balık, süt, peynir vb.) 5 derecenin üzerindeki sıcaklıklarda uzun süre bekletmemeliyiz. Oda sıcaklığı ortalama 21-22 derece civarındadır ve bu sıcaklıkta gıdalar hızla zararlı bakteriler üretir.
Buzluktan çıkardığımız donuk etleri kesinlikle oda sıcaklığında çözdürmemeliyiz. Bunun yerine, donuk etimizin bir gün öncesinden buzdolabında çözünmesine izin vermeliyiz. Eğer acil çözünmesi gerekiyorsa, mikrodalga fırınımızda buz çözdürme programı ile çözdürüp hemen pişirmeliyiz. Mikrodalga fırınımız yoksa, akan ılık suyun içinde hızlıca çözdürüp hemen pişirmeliyiz. Ayrıca, çözülen etleri bir daha dondurmamak da önemli bir noktadır.
4. Buzdolabını Tıka Basa Doldurmayalım
Buzdolabımızın normal bölümlerinde sıcaklık 5 derecenin üstünde olmamalıdır. Sıcaklık arttıkça zararlı mikroorganizmalar üremeye başlar. Yiyecekleri buzdolabında soğuk havanın rahat dolaşabileceği şekilde yerleştirmeli ve tıka basa doldurmamalıyız.
Buzdolabını aşırı doldurmak, soğuk havanın her besine eşit derecede etki etmemesine neden olur ve bu da yiyeceklerde mikroorganizma üremesine yol açar. Özellikle sıcak havalarda dolabın kapağını sık açmaktan kaçınmalıyız, çünkü bu durum iç sıcaklığın artmasına neden olur.
5. Buzdolabında 1-2 Saatten Fazla Bekletmeyelim
Kırmızı et ve tavuk gibi kümes hayvanlarını satın aldıktan sonra buzdolabında 1-2 saatten fazla bekletmemeliyiz. Ya pişirmeli ya da hızla dondurucuya kaldırmalıyız. Aksi takdirde, besin zehirlenmesine yol açabilecek mikroorganizmalar hızla çoğalabilir.
6. Son Kullanma Tarihlerine Dikkat Edelim!
Görünüşleri ve kokuları değişmese bile son kullanma tarihleri geçmiş yiyecekleri asla tüketmemeliyiz. Bu, sağlığımız açısından son derece önemlidir.
7. Şişmiş veya Çatlamış Ürünleri Almayalım!
Konserve kutularının ağır darbeye maruz kalmamış, şişmemiş veya çatlak olmalarına dikkat etmeliyiz ve bu tür ürünleri satın almamalıyız. Ayrıca, evde yaptığımız konservelerin yapım esnasında kesinlikle hava almaması oldukça önemlidir, çünkü hava almış ürünlerde zararlı mikroorganizmalar üreyebilir.
8. Yumurtayı Buzdolabına Yerleştirirken Yıkamayalım
Yumurta, uygun koşullarda satın alınmadığı ve saklanmadığı takdirde tehlikeli olabilmektedir. Salmonella ve E. coli gibi bakterilerin bulaşmaması için yumurtayı satın alırken üzerinde kir veya hayvan dışkısı olmamasına dikkat etmeliyiz. Yine, çatlak yumurtaları kesinlikle almamalıyız.
Ayrıca, yumurtayı buzdolabına yıkayarak yerleştirmemeliyiz. Yıkama işlemi, yumurta kabuğundaki gözeneklerin açılmasına ve mikroorganizmaların hızla yumurtanın içerisine girmesine neden olabilir. Yumurtayı kullanmadan hemen önce yıkayıp pişirmeli ve yumurtaya dokunduktan sonra ellerimizi iyice yıkamalıyız.
9. Etler İyi Pişmiş Olmalı
Salam, pastırma ve çiğ köfte gibi çiğ olarak tüketilen etler veya az pişmiş etler, bakterilerin bulaşma riski taşır. Örneğin, az pişmiş tavuk etinde salmonella, kırmızı ette ise E. coli bakterisi üreyebilir. Bu nedenle, bakterilerin yok olması için etlerin iyi pişmiş olmasına dikkat etmeliyiz.
10. Hazırlık Öncesinde İyice Yıkayalım
Besin kaynaklı zehirlenmeler, kontamine olan gıdaların tüketilmesi sonucunda ortaya çıkar. Bu nedenle, yemek pişirmede kullandığımız mutfak gereçlerini ve yüzeylerini, yemek hazırlamadan önce deterjanla çok iyi bir şekilde yıkamak gerekir.
