Geleceğin Meslekleri ve Eğitim Seçimleri Üzerine Analiz
Teknolojideki hızlı gelişmeler, gelecekte bazı mesleklerin robotik ve yapay zeka sistemleri tarafından icra edileceği öngörülerini beraberinde getiriyor. Bu durum, öğrenciler ve ebeveynler için tercih edilecek mesleğin gelecekte devam edip etmeyeceği veya iş bulma şansının ne kadar yüksek olduğu konusunu daha da önemli hale getiriyor. Bu bağlamda, bir istihdam platformu olarak Kariyer.net, bu soruya cevap verebilmek amacıyla “İşveren İlgi Endeksi” adlı kapsamlı bir çalışma hazırladı.
Kariyer.net Genel Müdürü Fatih Uysal, bu çalışmanın temelini oluşturan verilerin, son 10 yılda Kariyer.net’te yeni çalışan arayan 486 bin işveren kullanıcısının 200 milyon hareketinin incelenmesine dayandığını belirtti. Uysal, “Bu hareketleri adayların öz geçmişlerindeki bilgilerle eşleştirerek, mezunların üniversite mezuniyetini takip eden ilk 2 yıl içerisinde işe girme hızlarını, işverenlerin hangi üniversite ya da bölüm mezunlarına daha fazla ilgi gösterdiğini belirledik.” şeklinde konuştu.
Dijital Dönüşüm ve Değişen Yetenek Profili
Uysal, endeks verilerinde her dönemde gözde mesleklerin başında mühendisliğin geldiğini ifade ederek, “Bilgisayar mühendisliği, endüstri mühendisliği gibi yaygın bölümlerin yanı sıra kontrol ve otomasyon, endüstri sistemleri ve yazılım mühendisliği gibi daha spesifik bölümlerin de işverenlerin ilgisini çektiğini gözlemliyoruz. Ayrıca, oldukça az üniversitede bulunan işletme mühendisliği ve matematik mühendisliği bölümlerinin de endeksin ilk 10’u arasında yer aldığını görüyoruz.” dedi. Bu durumu, hızlanan dijital dönüşümle birlikte işverenlerin ihtiyaç duydukları yetenek profilinin değişmesi olarak değerlendirdi.
Uysal, “Tüm bunların yanında işletme, ekonomi gibi yönetim bilimleri ile iletişim bölümlerinden mezun olan yeteneklere de işverenlerin ilgisinin yüksek olduğunu söyleyebiliriz. Yetişmiş yeteneğin az olduğu ve artan ticaret hacminin bulunduğu alanlarda mezun veren Almanca işletme, Çince/Rusça mütercim tercümanlık gibi bölümler de işverenlerin dikkatini çekiyor.” diye ekledi.
Bölüm Seçerken Dikkat Edilmesi Gerekenler
Öğrencilerin bölüm seçerken dikkat etmesi gereken hususlara dair bazı tavsiyelerde bulunan Uysal, pandemi döneminde Türkiye’nin en büyük şirketlerinde İK fonksiyonlarını yöneten iş insanları ile yapılan “İK Liderleri Buluşmaları”nın sonuçlarını paylaştı. Bu buluşmalar sonucunda, önümüzdeki dönemde hem davranışsal hem de fonksiyonel becerilerin gelişmesinin önemine vurgu yapıldığını belirtti. Uysal, “Dijital dönüşümün hızlandığı bu dönemde, beyaz yaka çalışanların teknik yetkinliklerini artırmaları ve geliştirmeleri gerekecek. Ayrıca dayanıklılık, esneklik, çeviklik, stresle başa çıkma gibi davranışsal becerilerin de geliştirilmesi önem taşıyor.” şeklinde konuştu.
Üniversite Sonrası Gelişim
Kariyer.net Genel Müdürü Uysal, öğrencilerin üniversite eğitimleri boyunca staj ve part-time iş olanakları ile hem fonksiyonel hem de davranışsal becerilerini geliştirmeye odaklanmalarının büyük önem taşıdığını vurguladı. “Ne yazık ki üniversite öğrencilerinin sadece yüzde 16’sı kendi istekleriyle staj yapıyor, çoğu zorunlu stajlarla sınırlı kalıyor.” diyen Uysal, öğrencilerin üniversitelerin sağladığı staj imkanlarının ötesinde fırsatlar yakalamaya çalışmasının önemine dikkat çekti.
Uysal, “Önemli olan, üniversiteyi kazanmak değil, sonrasında kendinizi nasıl geliştirdiğinizdir. Bu durum, hangi bölümde ve şehirde okuduklarından bağımsız olarak tüm öğrencilerin üzerinde durması gereken bir konudur.” dedi. İşveren İlgi Endeksi sonuçlarının, öğrencilerin seçtikleri bölüm ve okudukları kampüsün iş/ekonomi/sanayi merkezlerine yakın olmasının işverenlerin ilgisini çekmede yardımcı olduğunu gösterdiğini belirtti.
Uysal, “Eğer bu anlamda avantajlı bir bölüm tercih edemezlerse, kendilerini uzaktan eğitimler ve üniversite-sanayi iş birliği ile gerçekleştirilecek projelerle geliştirmelerini öneriyorum. Bugün ‘dijital doğanlar’ olarak tanımladığımız genç kuşağın en büyük zorluğu, sürekli öğrenmeyi öğrenmektir. Hangi üniversitede, hangi bölümde okuduklarından bağımsız olarak, dört yıllık eğitimlerinin ardından kendilerini güncel tutmaları gerekecek.” ifadelerini kullandı.
Uysal, işverenlerin bulmakta zorlandığı yetenek grubunun dijital işlerde kilit rol oynayan, dijital ekosistemdeki araçları birden fazla kullanabilen kişiler olduğunu belirtti. “Dijital yetenekler” olarak adlandırılan bu grupta yazılım uzmanları, Ar-Ge mühendisleri, mobil uygulama geliştiricileri ve veri analitiği uzmanları gibi pozisyonların öne çıktığını ifade etti.
Geleceğin Meslekleri
Uysal, Kariyer.net üyesi 1.878 yeni mezun ve 223 işverenin katılımıyla gerçekleştirilen Türkiye’de Gençlerin Kariyer Tercihleri Araştırması’nın sonuçlarının da benzer bir tablo ortaya koyduğunu belirterek, “Yeni mezunlar ve işverenlere ‘geleceğin mesleği ne olacak?’ diye sorduğumuzda, her iki grubun da ilk sırada yazılıma, ikinci sırada ise yapay zeka ve robot teknolojilerine yer verdiğini gördük.” dedi. Türkiye’deki bilgi teknolojileri alanında çalışan yeteneklerin yüzde 73’ünün teknolojik değişimlerden etkilenileceğini ve yüzde 86’sının eğitime önemli bir zaman ayırdığını belirtti. Uysal, “Kariyerini dijital alanlardan birinde inşa edecek öğrencilere önerim, sürekli öğrenmeye açık olmaları ve kendilerini sürekli geliştirmeye odaklanmalarıdır.” dedi.
